Na een parade door Antwerpen stond Kwatta, een werk van kunstenaar Raul Balai (in samenwerking met Sokl en Collectif Fair-Part) uiteindelijk op een lege sokkel. Een sokkel waar ooit een standbeeld van Koning Leopold stond, de Belgische koning die zich in Congo schuldig maakte aan genocide. Sinds de politiemoord op George Floyd en de wereldwijde protesten van Black Lives Matter zijn dit soort koloniale standbeelden onderwerp van gesprek. Lees hier ons gesprek met Raul Balai.
De moord op Amerikaan George Floyd heeft begin 2020 veel losgemaakt in de wereld. Ook in Nederland kwamen duizenden mensen in opstand tegen institutioneel racisme, een historisch moment. Lees hier twintig van de vele gesprekken die we voerden, over de aanklacht tegen raciale ongelijkheid en geweld tegen zwarte lichamen. Black Lives Matter, ook in 2021.
#2. Pijn doen hoort bij veranderen
De adem van Amade M’charek, hoogleraar antropologie van de wetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, stokte toen ze George Floyd onder de knie van agent Derek C. zag bezwijken. Want het is niet de eerste keer dat een zwarte man of vrouw omkomt door politiegeweld. Het aantal is gigantisch, het gebeurt stelselmatig. Elke keer gebeurt het, elke keer komt het in de media en daarna gaan we weer verder. Hier het interview met Amade M'charek.
#3. Nederlandse hiphop strijdt tegen racisme
Samen met een collectief van zeven rappers, bracht Spoken Word-artiest Manu van Kersbergen de track 'Adembenemend' uit. Een lange track waarop de groep zich uitspreekt over institutioneel racisme en waar andere rappers worden opgeroepen op dezelfde beat ook een tekst te schrijven. Wij belden met onze curator van de Spoken Word Sessies en hadden een gesprek over de track, de diepere lagen en de bijdrage van hiphop in diversiteit. Lees het gesprek met Manu van Kersbergen.
#4. Kinderen zijn (helaas) niet kleurenblind
Volgens ontwikkelingspsycholoog Nihayra Leona is het een veelvoorkomende misvatting dat kinderen kleurenblind zijn. Het poppenexperiment dat de Amerikaanse psychologen Kenneth en Mamie Clark in de jaren dertig ontwikkelden, laat zien dat zij zich op jonge leeftijd al bewust zijn van verschil in huidskleur. Lees hier hoe kinderen krijgen aangeleerd dat een lichtere huidskleur 'superieur' is.
#5. Dekolonisatie is een voortdurend proces
Door de aandacht voor Black Lives Matter is opnieuw een discussie ontstaan over iconen uit de koloniale tijd. Hoe stellen we die tentoon? Kan Jan Pieterzoon Coen op een sokkel blijven staan of is het tijd dat we omstreden ‘helden’ uit onze geschiedenis hun podium ontnemen? Theatermaker Jörgen Tjon A Fong en Wayne Modest en Wendeline Flores van het Nationaal Museum van Wereldculturen leggen ons uit hoe zij zich inzetten voor dekolonisatie.
#6. Deze regisseur maakte een film die ze niet wil vertonen
In haar film Ons Moederland keek Shamira Raphaëla het monster dat racisme heet recht in de ogen. In de keuken van nationaal-socialist Constant Kusters zag ze hoe hij, naast een uitgesproken racist, ook een huisvader is die met zijn kinderen 'smakelijk eten' aan de keukentafel zingt. Het was voor de Caribisch-Nederlandse Raphaëla geruststellend om haar 'grootste vijand' als mens te kunnen zien. Lees hier het hele interview.
#7. Alles begint bij opvoeding (ook racisme)
Racisme komt zowel institutioneel als vanuit onwetendheid voor. Skin Deep-presentator Andrew Makkinga groeide samen met zijn moeder op in Oeganda. Op negenjarige leeftijd leerde zijn moeder een Nederlandse man kennen. Ze trouwden en ze verhuisden naar Sudan en vervolgens Nepal. Uiteindelijk streken ze neer in het Groningse Winsum. “Dat was een gift en een curse voor mij.’’ Lees hier waarom.
#8. Zwart is niet altijd onderklasse
Ruim dertig jaar publiceert politicoloog en filosoof Stephan Sanders over koloniale geschiedenis, etniciteit, discriminatie en slavernijverleden. Hij schreef en schrijft over deze onderwerpen in onder andere De Groene Amsterdammer, De Volkskrant en Vrij Nederland. De beweging die op gang is gekomen na de dood van George Floyd stemt Sanders enerzijds hoopvol, toch heeft hij ook enkele kanttekeningen.
#9. Hoe heeft kolonisatie ons eten beïnvloed?
Lelani Lewis vertelt in Code Noir het verhaal over de koloniale geschiedenis en wereldwijde handelsroutes door middel van haute cuisine. HUMAN schoof aan bij haar vijfgangen diner om te leren over de historische context van ons eten. Door haar eigen Caribische roots kwam Lewis op het idee een platform voor Caribisch eten te creëren, het te moderniseren en toegankelijk te maken. Lees hier hoe ze dat doet.
#10. Cancelen is mensonwaardig
In Het Filosofisch Kwintet spreken we met Stephan Sanders, Dalilla Hermans en Madeleijn van den Nieuwenhuizen over het verschijnsel waarbij uitersten elkaar het zwijgen proberen op te leggen.
Personen worden publiekelijk afgestoten of de mond gesnoerd. Zowel de linker- als de rechterflank betwisten continu de grenzen van wat sociaal aanvaardbaar is.
#11. Hoe hiphop een einde maakt aan racisme
Urban popular culture; dat zijn de drie belangrijkste woorden in dit verhaal. Niet alleen omdat antropoloog aan het KITLV-KNAW en de Universiteit van Amsterdam, Francio Guadeloupe, daar al tientallen jaren onderzoek naar doet, vooral omdat ze over een paar generaties ervoor zullen zorgen dat je huidskleur of etniciteit niet meer in grote mate bepaalt of je voor Nederlands wordt aangezien. Lees ons gesprek hier.
#12. Niet alle moslima's dragen een hoofddoek (maar dat lijkt wel zo)
Fotograaf Çigdem Yüksel onderzocht 4.482 ANP-foto’s onder de zoekterm ‘moslima’. Het beeld dat daaruit rolde, is voornamelijk eenzijdig en stereotyperend: bijna altijd heeft de moslima een hoofddoek op, loopt ze buitenshuis en wordt ze gefotografeerd als een gespot dier. Wie draagt verantwoordelijkheid voor deze beeldvorming, welke rol speelt het ANP hierbij en, belangrijker: wat doen we eraan? Lees het hier.
#13. Zwart staat symbool voor saamhorigheid
Samen met Akwasi Ansah startte Gianni Grot het initiatief voor Omroep Zwart. Een naam die volgens sommigen polariserend zou werken. Niets is minder waar, volgens Ansah en Grot. Ze willen radio en televisie maken voor álle Nederlanders. We spraken Grot over wat hij mist op televisie en de kracht van film. En hij raadt hét boek aan tegen polarisatie. Lees hier welk boek dat is.
#14. Gevoelens van ongemak moet je ownen
What a time to be alive voor een mediawetenschapper die vakken doceert over mediadiversiteit en representatie. Hoewel Reza Kartosen-Wong al 25 jaar best veel om handen heeft. We spraken de universitair docent, publicist en kinderboekenschrijver over de publieke omroep, de Toeslagenaffaire en anti-Aziatisch racisme. En hij vertelt welk boek je nu moet lezen.
#15. Angélica werd etnisch geprofileerd door de Belastingdienst
De toeslagenaffaire werd hét voorbeeld van hoe burgers slachtoffer kunnen worden van systemen. Maar ook: hoe systemisch racisme in Nederland eruitziet. Toen Angélica werd getroffen door de affaire, was het voor haar ook de eerste keer dat ze met racisme geconfronteerd werd.
#16. Jessica (31) wil geschiedenis zichtbaar maken
Als je een beetje aanwezig bent op social media, dan kun je het niet missen deze maand: Black History Month. Een maand die voornamelijk in de VS in het teken staat van de vaak vergeten of onderbelichte geschiedenis, ervaringen en prestaties van de zwarte gemeenschap. In Nederland heeft The Black Archives hetzelfde doel. 3FM HUMAN sprak medeoprichter Jessica de Abreu. "We proberen duidelijk te maken wat het betekent om zwart te zijn."
#17. Ayla is Turks, queer en trots
Nooit gebruikte Ayla Satijn haar Turkse achternaam Çekin. Volgens haar ouders kon ze beter voor zich houden dat ze Turks was, om discriminatie uit de weg te gaan. Haar debuutfilm Beş is een eerste stap in het vertellen van de verhalen die ze altijd heeft moeten verzwijgen.
#18. Eten gaat over verbinding en gelijkwaardigheid
Deze week stond schrijfster en presentatrice Nadia Zerouali als kiezer tegenover Geert Wilders in het RTL-verkiezingsdebat. "Waarom ziet u mij als tweederangsburger en wat gaat het ministerie voor De-islamisering en Remigratie concreet doen," vroeg ze de politicus. En: ze nodigde Wilders uit voor een bordje couscous. "Ik dank voor de couscous. Ik neem wel een gehaktbal mee," antwoordde die laatste. Zerouali over couscous mét gehaktballen.
#19. 3 tips voor inclusief opvoeden
Over wat kinderen weten en begrijpen over racisme en discriminatie bestaan veel vooroordelen. Dat ze kleurenblind zijn bijvoorbeeld, en dat je er daarom maar beter niet over moet praten. Vanaf jonge leeftijd internaliseren kinderen ideeën over wat de maatschappij vindt dat goed en beter is. Hoe zorgen we ervoor dat alle kinderen opgroeien in een samenleving waarin zij zichzelf positief gerepresenteerd zien? Judi Mesman, Anne Bakker en Dounia Jari geven praktische tips over hoe dat beter kan.
#20. Gelijke kansen voor elk kind: hoe dan?
De serie Klassen gaf de problematiek waar Monaïm Benrida zich hard voor maakt pijnlijk weer: als een kind niet ondersteund wordt door de omgeving, is het moeilijk om het kind op het niveau te krijgen dat past. Maar hoe zorg je ervoor dat elk kind gelijke kansen krijgt? "Als we het echt goed willen doen, moeten we bereid zijn om oog te hebben voor verschillen, om naast de leraar te gaan staan en te vragen: wat heb je nodig?"