Samen met een collectief van zeven rappers, brengt Spoken Word-artiest Manu van Kersbergen de nieuwe track 'Adembenemend' uit. Een lange track waarop de groep zich uitspreekt over institutioneel racisme en waar andere rappers wordt opgeroepen op dezelfde beat ook een tekst te schrijven. Wij belden met onze curator van de Spoken Word Sessies en spraken over de track, de diepere lagen en de bijdrage van hiphop in diversiteit.

Vandaag brengen Manu van Kersbergen, Kern Koppen, Rico (Fakkelteit), Roscovitch, De Colombiaanse Bloedgroep, Skav en Reazun de track 'Adembenemend' uit. 

Het is een gezamenlijk initiatief, waarmee de rappers een steentje willen bijdragen aan de strijd tegen geïnstitutionaliseerd racisme. Het collectief richt zich tot de Nederlandse hiphop-scene en roept op om op dezelfde beat een eigen tekst te schrijven, verwant aan het thema racisme. De achterliggende gedachte is het creëren van een ketting en op die manier de strijd tegen racisme zo lang mogelijk door te laten klinken. 

"'Adembenemend' is een song, waarbij rappers kunnen aanhaken en daarmee een gezamenlijk geluid vormen tegen geïnstitutionaliseerd racisme," vertelt Manu. "Een song die enerzijds bewustwording realiseert en anderzijds oproept om je daar ook over uit te spreken. Niet alleen nu, maar altijd als je het tegenkomt."

© Manu van Kersbergen / LinkedIn

Manu van Kersbergen

Het ontstaan van 'Adembenemend'

Al voor de dood van George Floyd hield het thema geïnstitutionaliseerd racisme Manu al bezig. Het nieuws over de Belastingdienst, die jarenlang extra controles uitvoerde op mensen met een dubbele nationaliteit, raakte hem en zette het thema op zijn radar. 

"Ik vond dat zo schrijnend. Dat zelfs een instituut als de Belastingdienst, dat eigenlijk te allen tijde neutraal zou moeten zijn, jarenlang mensen discrimineert door middel van het uitvoeren van extra checks op hun belastingaangifte. Je moet dan toch wel constateren dat er een gigantisch groot probleem is."

Manu zat samen in de studio met Guus van der Steen van Kern Koppen, om een reünie-track te maken. Met het nieuws over de Belastingdienst in zijn achterhoofd, schreef hij enkele teksten over racisme. Vervolgens kwam de dood van George Floyd, waarop ze besloten de volledige track op te dragen aan het voorkomende racisme. 

© Remko de Waal / ANP

"Ik zei tegen Guus dat het een keertje klaar moet zijn met dit soort ongein, zowel met het oppervlakkige racisme als het meer sluimerende institutionele racisme. Vervolgens leek het ons goed om ook andere rappers en MC’s te benaderen voor de track. We gooiden wat lijntjes uit, waarop veel mensen enthousiast reageerden en in korte tijd een eigen invulling aanleverden. Zo is de 'Adembenemend' ontstaan."

Ruimte voor emotie

Het uitgangspunt van de track 'Adembenemend' is "gewoon keihard zeggen wat gevoeld wordt," vertelt Manu. Ruimte voor emotie moet er zijn. Er komt veel emotie bij het onderwerp kijken, dus dan moet je die niet uitsluiten.  

"We moeten gewoon erkennen dat we een gezamenlijk probleem hebben en dat probleem heet racisme," zegt Manu. "Een probleem dat in allerlei fundamenten van onze samenleving zit. Het is goed om dat aan te pakken en dat doe je niet door stil te zijn. Vanaf het moment dat je je uitspreekt, creëer je de mogelijkheid om dingen bespreekbaar te maken. Met die ideologie zijn we deze song gestart en willen we op die manier een bescheiden steentje bijdragen. We moeten onze discipline ook niet groter maken dan die is, want er zijn gewoon veel meer partijen, organisaties en mensen die hier al jarenlang mee bezig zijn."

The Black Archives

The Black Archives is partner van het initiatief en zal de track 'Adembenemend', en de toekomstige aanvullingen daarop, gaan beheren. De organisatie voert al jaren een awareness-campagne rondom geïnstitutionaliseerd racisme en doet met de ontwikkeling van een Black Archive veel aan educatie. 

"Dat is echt te gek en precies wat we nodig hebben," zegt Manu. "De manier om het probleem te counteren, is door bewustwording en tegelijkertijd met educatie. Twee hele belangrijke tools, waardoor wij het een ideale partner vonden om samen mee op te trekken."

De rol van hiphop

Vanwege de vele enthousiaste reacties die binnenkwamen van andere rappers, ontstond het idee om de track nog verder door te trekken. Meer rappers en mc’s kunnen hun kijk op de materie delen door het maken van een eigen verse op de beat. Daarbij ziet Manu ook waarde in het brengen van verschillende perspectieven van mensen uit de hiphop-gemeenschap en denkt dat dit interessante inzichten kan opleveren. 

© Niklas Hallen / EPA

Een artiest treedt op tijdens een Black Lives Matter protest in Hyde Park, Londen

"Mensen die al  jarenlang geïnteresseerd zijn in hiphop en die muziek en cultuur een warm hart toedragen, zijn vaak mensen die inhoudelijk, en misschien spiritueel, verder zijn op dit thema," zegt Manu. "Simpelweg omdat de thematiek en problematiek rondom racisme en racistische structuren, onderwerpen zijn die voorbijkomen wanneer je die catalogus tot je neemt. Vanwege de affiniteit met hiphop hebben ze zichzelf meer ruimte gegeven om zich inhoudelijk te ontwikkelen op dit thema."

Manu vindt dat hiphop actief bijdraagt aan het meer vanzelfsprekend maken van de diversiteit waaruit Nederland bestaat. Hij ziet dat de diversiteit, van verschillende huidskleuren en andere etnische en religieuze achtergronden, meer gemeengoed is onder de jonge generatie. 

Persoonlijke betrokkenheid

Manu zijn persoonlijke binding met het thema racisme vindt hij in de mate van de verwerking van het koloniale verleden. Voor zijn gevoel zijn het koloniale tijdperk en de overblijfselen die we vandaag de dag nog meezeulen in de maatschappij, nog niet door de witte gemeenschap verwerkt. 

"Hiermee bedoel ik dat de witte gemeenschap totaal niet de moeite heeft genomen om bij zichzelf na te gaan, wat het eigenlijk betekent dat we vierhonderd jaar lang dachten dat witte mensen superieur zijn ten opzichte van niet-witte mensen. Misschien dat er individuen zijn die hier wel stil bij hebben gestaan, maar in gemeenschappelijkheid hebben we ons niet vaak afgevraagd hoe we met dat verleden om moeten gaan. Niet zoals bijvoorbeeld de Surinaamse gemeenschap doet met het jaarlijkse Keti Koti."

© Remko de Waal / ANP

Een kranslegging bij het Nationaal Monument Slavernijverleden tijdens de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij in het Oosterpark in 2017.

Racisme moet geen hype zijn

Met de track 'Adembenemend' wil Manu samen met het collectief het statement maken dat de verschillende processen rondom racisme dieper gaan. Iedere mc die te horen is op de track heeft een persoonlijke binding en verhaal te vertellen omtrent het thema, vertelt Manu. De vele perspectieven maken het project volgens hem waardevol. 

Daarbij hoopt hij dat door de toekomstige coupletten, het onderwerp niet weer onder het tapijt wordt geschoven. "De strijd om racisme moet geen hype zijn. Het is een debat van ons allemaal. Racisme gaat niet alleen maar de mensen aan die daar slachtoffer van zijn, maar ook de mensen die daar profijt van hebben of bewust of onbewust dergelijke mechanismes voeden."

De track 'Adembenemend' is te beluisteren op YouTube, Spotify en de site van The Black Archives. Houdt deze site ook in de gaten voor de playlist met de toekomstige tracks. 

Dit is ook interessant