Meer dan zestig organisaties maken zich grote zorgen over kinderen en jongeren in Nederland. Het besluit om de scholen te sluiten brengt, volgens Suzanne Laszlo, directeur van UNICEF Nederland, enorme ontwikkelingsrisico’s met zich mee. Volgens haar moet de overheid meer doen en kijken naar mogelijkheden om kinderen weer naar school te kunnen laten gaan.

Suzanne Laszlo is geen onbekende als het gaat om hulpverlening binnen Nederland. Na dertien jaar bij het Nederlands Rode Kruis stapte ze in 2016 over naar UNICEF Nederland. Het belangrijkste voor Laszlo: een wezenlijk verschil maken voor andere mensen.

De laatste jaren kan ze dat verschil maken voor kwetsbare kinderen. Daarom luidt zij op dit moment de noodklok. Samen met 68 andere organisaties pleit UNICEF Nederland voor het zoeken naar alternatieven voor de schoolsluiting. De organisaties roepen de overheid op om te kijken naar mogelijkheden om kinderen weer fysiek onderwijs te geven.

Waarom moeten de scholen weer open?

''Educatie en jezelf ontwikkelen, dat is iets wat ieder kind moet doen. Wat wij toch zien is dat er vanaf het begin te eenzijdig is gekeken naar scholen open of dicht. Er zijn meer mogelijkheden om scholen open te houden en om te zorgen dat je in ieder geval kinderen een aantal dagen per week naar school laat gaan.

In de aanloop hiernaartoe was één van de argumenten dat de scholen dicht moesten blijven, om zo ouders thuis te houden. Dat gaat niet meer over het belang van kinderen. Wij denken dat er veel meer mogelijk is om onderwijs te bieden. School is niet alleen belangrijk voor het bijbrengen van cognitieve vaardigheden, maar ook om de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Die achterstand kun je niet altijd inhalen.''

© Klassen / HUMAN

Vera, uit de serie Klassen, moet vanaf huis onderwijs volgen met de drukte van haar broertje om haar heen.

"Voor die ontwikkeling hebben zij andere leeftijdsgenoten, leerkrachten, context en een veilige haven nodig. En niet iedereen heeft dat thuis. Het wordt onderschat wat de beperkingen van die maatregelen zijn.

We maken ons zorgen, omdat wij steeds meer verhalen horen van artsen over de aantallen van kinderen met voedingsproblemen en suïcidale neigingen die heel erg toenemen. Daar moet echt beter naar gekeken worden. Als de scholen echt dicht moeten, dan moeten ze dicht. Maar kijk meer naar wat wel kan, in plaats van niet."

Waarom besloten jullie met dit initiatief te komen?

"Vanaf maart hebben we al de consequenties van de maatregelen voor kinderen gevolgd. Daar is onderzoek naar gedaan en we zijn met jongeren in gesprek geweest. Toen we in december te horen kregen dat de scholen weer dichtgingen dachten we: we moeten dit groter gaan aanpakken. Wij gingen kijken of we met meerdere organisaties actie konden ondernemen.

Het is van belang om de overheid nu al te wijzen op de toekomst van deze kinderen. Kijk nu alvast naar het herstelplan als de scholen weer opengaan. Misschien is zelfs een deltaplan nodig om die schade in te halen. We hebben zoveel verhalen gehoord van schrijnende thuissituaties thuis waar kinderen mee te maken hebben."

© Klassen / HUMAN

Anyssa, uit de serie Klassen, moet in een overvol huis een plekje vinden om aan school te werken.

Wat voor verhalen?

"Bijvoorbeeld kinderen die thuis onvoldoende internet hebben en dus überhaupt geen toegang tot school krijgen. Dan hebben ze wel een laptop gekregen, maar als je met een groot gezin op dezelfde bandbreedte gaat zitten, heb je nog steeds geen toegang. Ze hebben broertjes en zusjes die over hun heen vallen, waardoor ze zich niet kunnen concentreren. Veel ouders zijn de taal niet machtig, waardoor kinderen niet krijgen wat ze nodig hebben. Sommige ouders willen, maar kunnen eenvoudigweg niet helpen.

We zien ook dat het aantal mishandelingen enorm is toegenomen. In de eerste coronamaanden zijn 40.000 meldingen binnengekomen. Dat is ongekend veel. Dat zijn allemaal situaties die gewoon niet goed zijn voor kinderen en die we echt moeten proberen te voorkomen."

Welke mogelijkheden zijn er om de scholen weer open te gooien?

"Ik snap ook dat het niet kan als het niet kan. Met anderhalvemetermaatregelen zouden kinderen weer naar school kunnen. Al was het maar een paar dagen per week. Dat is ook allemaal niet fijn, maar dat is in ieder geval wat.

We hebben met veel scholen gesproken en het duidelijke signaal dat ze afgeven is dat ze het niet alleen kunnen. Als een leerkracht online les moet geven en daarnaast ook een aantal kinderen in de klas heeft voor de noodopvang, dan wordt het wel erg lastig. Dat gaat gewoon niet."

© Katerina Holmes / Pexels

Door de pandemie moet deze leerling onderwijs volgen vanaf thuis.

Hoe komt het, volgens u, dat de overheid hier tot dusver niet in geslaagd is?

"Ik mis een bepaalde hands-on-mentaliteit. Er wordt veel gesproken over regelgeving en beleid en dan is er eventueel geld beschikbaar. Het jammere is dat dan een administratieve bureaucratie wordt georganiseerd, waardoor scholen denken dat ze niet verder worden geholpen. We moeten veel praktischer denken, en meer in oplossingen. Dat gebeurt nu onvoldoende."

Het besluit om scholen langer te sluiten zal de overheid heus niet licht nemen.

"Dat is waar, maar in december werden de scholen gesloten omdat ouders thuis moesten blijven. Terwijl ik het beter zou vinden om met werkgevers te gaan praten. Maak duidelijk dat dingen geregeld moeten worden om meer thuis te werken. Als kinderen ervoor moeten zorgen dat ouders thuisblijven, dan is dat een heel raar mechanisme.

Ik kan mij voorstellen dat de overheid angstig is voor de Britse variant, maar daar was in december nog geen sprake van. Je ziet dus dat er constant onvoldoende wordt gekeken naar de mogelijkheden en de kansen van kinderen. We zitten nu in deze situatie met z’n allen, maar daar kunnen we niet veel aan veranderen. Ik vind het belangrijker om te kijken naar de tijd die eraan zit te komen, want daar kun je wel wat aan doen. Laten we vooral kijken wat moet gebeuren om de opgelopen schade in te halen.''

Zou Nederland zich ook meer internationaal moeten inzetten?

''Het zou natuurlijk mooi zijn als wij in Nederland, waar het goed geregeld is, aan het einde van het jaar kunnen zeggen: 'Wij zijn gevaccineerd.' Maar dan is er nog een hele wereld om ons heen die niet gevaccineerd is. Daar moet dus nog heel veel gebeuren. Ik hoop echt dat we daar meer aandacht voor krijgen en de internationale solidariteit kunnen opbrengen om andere landen te helpen."

© August de Richelieu / Pexels

Een moeder die haar dochter helpt met het huiswerk van de leerkracht.

Wanneer zou Nederland daarmee moeten beginnen?

"Het liefst nu al. Met UNICEF zijn we voor 92 landen vaccins aan het inkopen die de vaccins haast niet kunnen betalen. We moeten niet vergeten dat de wereldwijde ontwikkelingshulp door deze pandemie tien jaar terug in de tijd is gegaan.

Op het internationale speelveld zal voor UNICEF de grootste uitdaging zijn om de gemaakte schade door corona in te halen. De ontwikkelingen op het gebied van kindervaccinatie, het opzetten van gezondheidssystemen, minder babysterfte en meer kinderen naar school, zijn door de pandemie een groot stuk teruggeduwd. Door schooluitval zijn wereldwijd meer kindhuwelijken en neemt kinderarbeid toe. Voedseltekorten nemen toe, toegang tot medische zorg neemt af. 

Mensen en kinderen hebben zoveel achterstand opgelopen, en veel is nodig om weer op hetzelfde niveau te komen. Laten we dus niet alleen aan Nederland denken, maar ook aan de rest van de wereld."

Dit is ook interessant