Podcast Wat blijft herdenkt invloedrijke Nederlanders en stelt mensen om hen heen de vraag: Wat blijft na hun overlijden? Hier lees je de vijf belangrijkste levenslessen die overleden personen dit jaar achterlaten.

1. Ga voor de inhoud, laat je niet afleiden door opsmuk

Als interviewer was Clairy Polak geliefd, bewonderd maar ook gevreesd. Haarscherp wist ze zin van onzin te scheiden, dikwijls met een nauwelijks verhulde glimlach en licht spottende ogen. "Ze kon een kwestie helemaal afpellen," vertelt collega Jeroen Pauw in de podcast over Polak. "Als een politicus wollige taal gebruikte, prikte zij daar feilloos doorheen. Met humor, een frons, en een betoverende blik erbij."

Lotje IJzermans volgt hier haar spoor terug met collega-journalist Jeroen Pauw, vriendin en filosoof Daan Roovers en goede vriend Bo van der Meulen.

2. Stel je jezelf iedere dag de vraag: waarom doen we wat we doen?

“Ga iedere ochtend voor de spiegel staan en stel je zelf de vraag: waarvoor doe ik wat ik doe? Dat is de kernvraag voor een zorgvuldig en maatschappelijk zinvol bestaan.” Dat was de levensles van ombudsman Alex Brenninkmeijer. Als Nationale Ombudsman waarschuwde hij vijftien jaar geleden al voor de groeiende kloof tussen burger en overheid.

Annette van Soest volgt zijn spoor terug met oud-minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin, met Bert Brunninkhuis die steun kreeg van Alex nadat hij besmet raakte met de Q-koorts-bacterie en met zijn echtgenote Sacha Prechal.

3. Wie zegt dat een lang leven beter is dan een kort leven?

Het leven van Laura Maaskant veranderde ingrijpend toen ze op vijftienjarige leeftijd een zeldzame en agressieve vorm van kanker kreeg. Ze leek te genezen, maar toen ze op haar negentiende uitzaaiingen kreeg, koos ze ervoor om zich niet meer te laten behandelen maar te leven als nooit tevoren. Ze stierf op haar vijfentwintigste maar was nooit bang voor de dood: “Waarom zou ik angstig zijn voor iets dat er nu nog niet is?”

Coen Verbraak volgt haar spoor terug met haar collega Marleen Jansen, theaterregisseur Benno  Hoogveld en haar moeder Rianne van Woerden.

4. Durf tegen je achterban in te denken

Mient Jan Faber was in de jaren tachtig hét gezicht achter de vredesdemonstraties. De angst voor kernwapens was groot in die tijd en onder de leus ‘Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’ groeide er een enorme beweging.  Faber, gepromoveerd in de abstracte wiskunde, was een erg slimme en eigenzinnige man die niet bang was om tegen zijn eigen achterban in de te denken. Zo deed hij tien jaar geleden nog een opmerkelijk uitspraak: “Er is geen betere garantie voor de wereldvrede dan het kernwapen.”

Journalist Kees van den Bosch volgt zijn spoor terug met collega Dion van den Berg, oud-minister Jan Pronk en zijn dochter Hanneke Faber.

5. Kwetsbare onderwerpen moet je niet ontwijken

Actrice Wimie Wilhelm ging geen confrontaties of moeilijke onderwerpen uit de weg. Zij regisseerde cabaretier Eva Crutzen en de twee ontwikkelden een hechte vriendschap. Waar Eva worstelde met een kwetsbaar nummer over haar moeder en ze zich afvroeg hoe ze dat aan moest pakken, stelde Wilhelm gewoon: “Je loopt naar de microfoon en je zingt dat lied.” Cabaret is niet alleen grappen maken, maar ook kwetsbaar en persoonlijk durven zijn. Wilhelm wist aan haar keukentafel een veilige plek te creëren om gevoelige topics in een stuk te schrijven.

Nathan de Vries volgt haar spoor terug met jeugdvriend Henk Leegte, cabaretier Eva Crutzen en dochter Lute Wilhelm. 

Dit is ook interessant