Klimaat

Natuur versus cultuur
Wat is dat eigenlijk: natuur? Een vraag die op het eerste gezicht niet zo lastig lijkt, maar toch knap ingewikkeld blijkt. In hoeverre creëren we natuur? Is een aangelegd park wel of geen natuur?

Menno wil weten waar de grens ligt tussen natuurlijk en onnatuurlijk. Hij wordt door Borre gezappt naar filosoof Koert van Mensvoort, oprichter van het platform Next Nature dat de veranderlijke relatie tussen mens, natuur en technologie onderzoekt. Midden in een prachtig duingebied bekijken ze wat volgens hen natuur is en wat niet. En ze staan stil bij een GSM-mast vermomd als boom.

Opkomen voor de natuur
De 11-jarige Filine uit Dordrecht zit het liefst de hele dag in haar favoriete eikenboom om naar de natuur te kijken. Het lijkt haar best fijn om een boom te zijn want ‘dan blijft alles gewoon hetzelfde’. Maar dan wordt de rust verstoord. Er worden bomen gekapt in het bos en Filine is bang ook haar boom te verliezen. Het eigenzinnige meisje komt in actie om haar lievelingsboom te beschermen.

Waarom zijn bijen zo belangrijk voor de landbouw? 
Bij bijen denken we al snel aan honing, maar deze insecten brengen indirect nog veel meer eten naar ons bord. Voor vele gewassen is de bestuiving door bijen essentieel, denk bijvoorbeeld aan amandelen, avocado’s en blauwe bessen. Zonder de bijen zouden deze etenswaren nooit meer op de eettafel te zien zijn. In de documentaire ‘De Bestuivers’ nemen we een kijkje achter de schermen bij grote bijenhouders in Amerika. Hoe dragen de beestjes bij aan ons eten? Waarom sterven sommige koloniën uit en wat zou dat voor invloed hebben op de landbouw?  

Vragen om in de klas te bespreken:
- Waarom zijn bijen belangrijk voor de landbouw?
- Waarom zijn de bijen aan het uitsterven? Is er iets wat we eraan kunnen doen?
- Wat zou er gebeuren als bijen uit zouden sterven?
- Vind jij dat bijen beschermd moeten worden? Waarom?
- Vind je de manier waarop wij land verbouwen in Nederland duurzaam?

Afval opruimen op de Mount Everest
De Mount Everest, gelegen in de Himalaya, is de hoogste berg ter wereld. Al jaren trekt de berg toeristen naar het gebied die de berg willen trotseren. Helaas laten zij ook iets achter, hun afval. Nu het toerisme in de regio aan het afnemen is door de pandemie nemen de dorpelingen die in de bergen wonen de taak op zich om het afval in de bergen op te ruimen. Drie bergbeklimmers besluiten de Mount Everest te beklimmen en op hun weg naar beneden zoveel mogelijk van het afval mee te nemen. Waarom vinden zij dit zo belangrijk? 

Vragen om in de klas te bespreken:
- Wat vind je van de opruimactie van de bergbeklimmers?
- Welke soorten afval kom je het meest tegen?
- Wat doe jij als je afval ziet liggen? Heb jij wel eens meegedaan aan een opruimactie? Waarom wel/niet?
- Vind jij dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor het opruimen van hun afval of ligt dat ook bij andere partijen zoals de overheid/bedrijven/goede doelen?
- Wat zouden we nog meer kunnen doen om zwerfafval te voorkomen? 
- Hoe duurzaam is jouw levensstijl? Doe de quiz van het WNF, hoe verhoud jij je t.o.v. het Nederlands gemiddelde? Zijn er nog verbeterpunten?

Hebben we het recht om dieren uit te laten sterven?
Denktankers Chantel, Gideon, Menno en Roos onderzoeken de vraag of de mens als meest machtige diersoort een bijzondere verantwoordelijkheid heeft binnen het dierenrijk. Hebben wij het recht om een dier als de das te laten uitsterven? Ze bezoeken Chris Verhoeven, universitair docent aan de TU Delft, die hen introduceert bij robotdieren, een door de mens gecreëerde nieuwe diersoort. Dat er diersoorten uitsterven hoeft volgens Verhoeven niet erg te zijn, deze nieuwe en slimmere diersoort komt ervoor in de plaats. Een robotdas zou bijvoorbeeld de verkeersregels snappen. In Drenthe gaat de Denktank met boswachter en dassenkenner André Donker op zoek naar de das.

Dieren versus mensenrechten
Over de veranderende relatie tussen mens en dier: moeten dieren in de toekomst mensenrechten krijgen? In deze aflevering hebben we een heel bijzondere passagier in de Denktank-bus: Kip Kato. De vraag aan denktankers Menno, Manal, Thomas en Sofie is of we haar mogen doden en opeten. Om zich beter te kunnen verplaatsen in de positie van het dier spelen de denktankers een rechtszaak na waarbij Kato zelf haar verdediging mag voeren.Daarna bezoeken ze Alana en Dennis, twee studenten Dier- en veehouderij. Hoe denken zij over het houden en slachten van vee?

Moet ik vegetariër worden?
Tycho zou eigenlijk wel vegetariër willen worden, want dat is beter voor de dieren en voor de wereld. Maar zijn dilemma is dat hij vlees echt heel lekker vindt.

Hieronder een aantal interessante, filosofische vragen om te bespreken in de klas:
- Wat is een dilemma precies?
- Heb je zelf weleens een dilemma gehad? Hoe ging je daarmee om?
- Wie kan je om hulp vragen als je zelf een dilemma hebt?
- Herken je het dilemma uit de aflevering?

- Kom jij wel eens filmpjes tegen op het internet die je liever niet wil zien?
- Zou jij vegetariër kunnen worden voor het klimaat? 
- Heb je wel eens een vleesvervanger gegeten? Wat vond je daarvan?

Lukt het om veganist te zijn?
Isaac wil graag veganist worden maar hij loopt tegen veel praktische problemen aan.

Hieronder een aantal interessante, filosofische vragen om te bespreken in de klas:
- Wat is een dilemma precies?
- Heb je zelf weleens een dilemma gehad? Hoe ging je daarmee om?
- Wie kan je om hulp vragen als je zelf een dilemma hebt?
- Herken je het dilemma uit de aflevering?

- Zou jij kunnen stoppen met het eten van vlees? Of nog verder, helemaal geen dierlijke producten meer eten?
- Maak jij je zorgen om de toekomst van de wereld? 
- Kan jij als kind de wereld veranderen?

Water uit de kraan of uit de plastic fles?
Jaarlijks drinken Nederlanders zo'n 500 miljoen liter water uit een fles. Dit kan anders en beter voor het milieu. Maar hoeveel glazen kraanwater staan eigenlijk gelijk aan de uitstoot van één glas bronwater? En hoe zit het met het gedrag van de panelleden?

Online retourneringen
15% van alle online aankopen wordt geretourneerd. Omdat deze geretourneerde spullen vaak niet herbruikbaar zijn is het behoorlijk schadelijk voor het milieu. Maar welk product wordt eigenlijk het vaakst geretourneerd?

Eetgedrag tegen klimaatverandering
Ons eten is een grote speler in klimaatverandering. Gelukkig wordt er hard gewerkt aan oplossingen. Één van de oplossingen die nu beschikbaar is is hybride vlees. Maar wat zou dit zijn? En hoe kan je zelfs een barbecue klimaatvriendelijk maken?

Klimamemory
Er zijn veel dingen die bijdragen aan klimaatverandering. Gelukkig worden er ook veel oplossingen bedacht. In dit fragment worden veel verschillende van deze problemen en oplossingen besproken. Wat weten de panelleden zich nog te herinneren?