'Wie verantwoordelijk is voor de klimaatcrisis, moet meer betalen'

Gelijke en gelijkwaardige kansen voor alle mensen, dat is waar Hivos, de Nederlandse, humanistische organisatie voor mensenrechten, zich voor inzet. Want zonder gelijkwaardigheid en inclusie bestaat er geen vrije en rechtvaardige samenleving, zo menen zij. 

Met het project Voices for Just Climate Action zet Merit Hindriks zich namens Hivos in voor het betrekken van lokale bewoners bij het maken van klimaatbeleid in Kenia, Zambia, Tunesië, Brazilië, Bolivia, Paraguay en Indonesië. “Dit is een mondiale crisis en dat vereist een mondiale aanpak.”

Het project Voices for Just Climate Action is in januari dit jaar gestart met het koppelen en trainen van maatschappelijke organisaties. Samen werken zij aan lokale oplossingen in de strijd tegen de klimaatcrisis. Gezamenlijk bepalen zij ook de agenda, geven het publieke debat vorm en zwengelen klimaatactie aan door gemarginaliseerde groepen een stem te geven in het (inter)nationale debat. "Het zijn namelijk de landen met lage- en middeninkomens, die zich het minst schuldig maken aan de wereldwijde klimaatcrisis, maar die daar wel het hardst voor worden gestraft,” zegt Hindriks.

Het is volgens Hindriks bij het aanpakken van klimaatproblemen belangrijk te luisteren naar de mensen die er direct mee te maken krijgen. "In de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering zijn stemmen van lokale gemeenschappen onmisbaar, maar ze worden zelden gehoord als er belangrijke beslissingen genomen moeten worden die betrekking hebben op het klimaat. En dat terwijl mensen die al in armoede leven veel kwetsbaarder zijn, vanwege hun onveilige levensomstandigheden en het gebrek aan middelen om te bouwen aan een duurzame leefomgeving.

"Tegelijkertijd hebben ze talloze inventieve stappen genomen om de klimaatverandering te verminderen en zich aan te passen aan de gevolgen ervan. In feite lopen jongeren, vrouwen, oorspronkelijke gemeenschappen en anderen die het meest worden getroffen door de klimaatcrisis, vaak in de voorhoede van enkele van de meest effectieve en inclusieve klimaatacties over de hele wereld," gaat Hindrinks verder.

"Bovendien belanden de noodzakelijke (financiële) middelen die bedoeld zijn om de allerarmsten te helpen zich te wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering nu niet bij die groepen. Dat moet anders. Ze vormen een sleutelrol in het aandragen van oplossingen voor de crisis, dus ze moeten gehoord worden in het internationale debat."

Ook vrouwelijk leiderschap sterkt de stemmen van gemarginaliseerde groepen, meent Hindriks. "Gendergelijkheid is dan ook één van de bouwstenen voor een krachtige aanpak van klimaatrechtvaardigheid."

Hoe pakt de hulp van Hivos in de praktijk uit? Hindriks noemt als voorbeeld het probleem van ontbossing in Brazilië. Ondanks vele hulpkreten gaat de ontbossing in Brazilië verder, waardoor levens van lokale bewoners op het spel staan. 

Ook droogte door recordhitte, overstromingen en woestijnvorming zijn grote problemen in Brazilië. "Er leven zo’n 125 miljoen mensen onder erbarmelijke omstandigheden en in armoede. Op de overheid kunnen ze niet rekenen en de Braziliaanse president Jair Bolsonaro gelooft niet in klimaatverandering. Ook hebben deze mensen slechte toegang tot onderwijs of gezondheidszorg. Voor hen is het bijna onmogelijk zichzelf te beschermen tegen extreme klimaatverandering."

Tekst gaat verder na video

Hivos strijdt daarom voor klimaatveiligheid in Brazilië. Maar ook de Nederlandse regering zou meer verantwoordelijkheid kunnen dragen voor de ontbossing in Brazilië, vindt Hindriks. "Door handelsverdragen en diplomatieke relaties die Nederland heeft met Brazilië, zijn we als land verweven met de problematiek daar. Net zoals andere landen die grootschalig invloed hebben op de crisis en de meeste problemen hierin veroorzaken, zou Nederland ook meer kosten moeten dragen voor duurzame en ecologische oplossingen." 

Hivos heeft het streven om in 2025 een grote groep ondervertegenwoordigde mensen een centrale rol te geven als beleidsmakers van innovatieve klimaatoplossingen. "Het geld dat vrijgemaakt wordt om oplossingen voor de klimaatcrisis te bewerkstelligen, moet natuurlijk wel op de juiste plek terechtkomen," zegt Hindriks. "Lokale mensen moeten daarom inspraak hebben op de besteding van dit geld."

Voor Hivos betekent klimaatrechtvaardigheid dat de groepen die het hardst getroffen worden door de klimaatcrisis, de middelen hebben om zelf klimaatoplossingen te ontwikkelen. En dat degenen die verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis meer moeten betalen. “Want het huidige economische systeem dat ons de klimaatcrisis heeft gebracht maakt deel uit van het probleem,” zegt Hindriks. “We moeten opnieuw onderhandelen over ongelijke rechten en het evenwicht tussen mens en natuur opnieuw vormgeven en herstellen op een duurzame, rechtvaardige en inclusieve manier.”