We vroegen onze lezers, kijkers en volgers naar hun ervaring met mantelzorgen. Hoe verging of vergaat het hen, wat geeft kracht om door te gaan? Waar vind je troost? Lees hier selectie van de verhalen die we ontvingen.

'Het was fijn om iets terug te kunnen doen'

Willem de Wal uit Leeuwarden

"Mijn moeder was altijd erg zelfstandig. Maar op een gegeven moment moest ze naar de kapper en raakte ze in het dorp de weg kwijt. Gelukkig kende ze er veel mensen en werd ze snel geholpen, maar het maakte wel indruk. Op dat moment begon voor mij de mantelzorg.

Ik woon in Leeuwarden en werk in Groningen. Gelukkig kon mijn zus doordeweeks altijd naar mijn moeder toe. Ik kon de weekenden. Ik ging er op de fiets heen, deed boodschappen, kookte voor haar, we gingen samen fietsen. Ik bleef altijd een nacht slapen en kookte op zondag ook voor haar. Ik vond het vanzelfsprekend. Mijn moeder heeft altijd zoveel voor ons gedaan. Het was fijn om iets terug te kunnen doen. We hebben er alles aan gedaan om haar toen een prettig leven te geven.

Mijn moeder begon steeds meer te dementeren. Dat was hartverscheurend. Het contact verandert daardoor. Ze kreeg wel dagopvang. Het mooie: mijn moeder heeft in 1956 de Elfstedentocht geschaatst. Vroeger had ze het er nooit over, maar nu was het Elfstedentocht voor en na. Echt prachtig. Je merkte hoe trots ze erop was. Maar als mantelzorger kreeg ik wel meer zorgen. Als ik op mijn werk was, belde ik haar altijd meteen. Soms nam ze niet op en was ik meteen ongerust. Gelukkig kende ik de achterburen. Die wilden dan altijd bij haar om de hoek kijken. Het duurde even voordat ik gerust was gesteld.

Ik was ook meer tijd bezig met dingen die kapot gingen, omdat ze niet wist hoe ze ermee om moest gaan. Zoals de telefoon, de verwarming en de tv. Ze kreeg driemaal daags dagzorg. Ik zag op een dag een thuishulp voor de vuilnisemmer zitten. Daar had ze haar medicijnen ingegooid. Dat kwam daarna vaker voor. Dan wisten we niet wat ze had genomen. Dat was ook een zorg. Daarna ging het hard. Mijn moeder had vroeger al borstkanker gehad en dat kwam terug. De antibiotica sloeg niet aan en er werd ook maagkanker ontdekt. Toen was het binnen een maand gedaan.

Mijn moeder heeft altijd in haar huis gewoond. Ik ben blij dat we daarvoor hebben kunnen zorgen. Ze had het denk ik ook niet fijn gevonden in een ander huis. Gelukkig accepteerde ze onze hulp. Ze is altijd lief gebleven. Ik koester de tijd die we samen hebben gehad. De periode van mantelzorg heeft ook invloed gehad op het rouwproces. Ik heb er alles voor gedaan. Het geeft me nu acceptatie en rust."

'Tussen zeggen en doen zit een hele wereld'

Desiree Tooren van der Hoeven uit Berlicum

"Zes jaar geleden werd ik mantelzorger van mijn moeder. Na haar overlijden werd ik mantelzorger van mijn vader. Mijn ouders woonden op vijf minuten rijden. Mijn moeder was altijd al iets zwakker en op een moment kreeg ze een TIA. Tweeënhalf jaar leter kreeg ze maar liefst 15 TIA’s in twee dagen tijd. Mijn vader belde me elke keer waarna ik de ambulance regelde en erheen ging.

Ze is in die tijd onherkenbaar veranderd. Ze praatte wel, maar een gesprek was het niet. Ze kon geen emotie meer tonen. Mijn vader werd mantelzorger. Dat was hij 24 uur per dag. Hij nam het volledige huishouden over. Ik ging er vaak heen om haar bijvoorbeeld te douchen, om te helpen waar ik kon. Ik zag ook dat het steeds lastiger vol te houden was. Het huis moest verbouwd worden, bijvoorbeeld met een traplift. Dat zou ontzettend veel werk zijn. We hebben toen besloten om onze ouders in huis te nemen.

We hebben een garage waar twee auto’s in passen. Daar hebben we mantelzorgwoning van gemaakt, inclusief bijgebouwde woonkamer. Helemaal invalideproof. Het was goed om haar vlakbij te hebben, maar ook dubbel. Ik heb altijd gezegd: jij zorgde voor mij, ik zal voor jou zorgen. Maar tussen zeggen en doen zit een hele wereld. Want het is emotioneel zwaar. Je ziet je moeder voor je ogen achteruit gaan. Je wilt sterk voor haar zijn, maar je zit ook met je eigen verdriet. In 2021 is mijn moeder gestorven.

Mijn vader zat na haar overlijden diep in de rouw. Ze zijn zestig jaar samengeweest. Na de 24-uurs zorg voor zijn vrouw had hij alleen zichzelf over. Hij viel in een diep gat. Ook ging het fysiek slechter met hem. Hij had al langer problemen met zijn darmen maar uiteindelijk ging hij ziekenhuis in en uit. Voor mij werd het als mantelzorger intensiever. Mijn vader komt steeds vaker langs. Hij heeft hulp nodig met bankzaken of regelen van zorg. Ik doe het allemaal met liefde, een lach en een traan.

Omdat ik graag iets voor andere mantelzorgers wil betekenen, heb ik vijf jaar geleden stichting Levina Janna opgericht. Dat is de naam van mijn moeder. Ik zet mantelzorgers in het zonnetje. Ik kwam al snel erachter dat elke mantelzorger compleet anders is, maar vooral dat elke mantelzorger gezien en gehoord wil worden. Als iemand een aanvraag bij me doet, ga ik er langs om een gesprek te voeren. Daarna verzin ik een ontspannende activiteit. Want juist die ontspanning, die ooit volstrekt normaal was, schiet er bij veel mantelzorgers in. Dus zorg ik dat ze even eruit kunnen. Naar een schoonheidsspecialist bijvoorbeeld. Voor een gezin van vier heb ik een fotosessie geregeld. Diezelfde avond werd voor hen gekookt door een privékok en speelden twee muzikanten een concert.

Vier maanden later kreeg ik een rouwkaart. Ik ben naar de crematie gegaan. Daar stonden ontzettend veel foto’s van juist die ene fotosessie. Dan weet je dat het een goede keuze is geweest. Soms kan iets kleins van grote waarde zijn voor een mantelzorger."

'Mijn man is een overlever, dat geeft me de kracht om door te gaan'

Anoniem (70) uit Amsterdam

"Ik ben al twee jaar mantelzorger van mijn man, die 87 jaar oud is en herstelt van een gebroken bekken. We wonen niet samen: zelf woon ik in de stad en hij in een huisje in de natuur. Door de week zit hij in een verzorgingstehuis. Zijn eigen huis staat op een erg mooie plek. Gewoonlijk ging ik er veel wandelen en fietsen. Ik kon er ook goed schrijven, want ik ben filmmaker. Ik zag een bezoek aan hem altijd als vakantie. Maar nu is alles anders.

Mijn man heeft een autistisch spectrum. Het is veel erger geworden. Hij heeft 20.000 boeken in zijn huis die hij nu moet opruimen. Alleen lukt hem dat niet. Hij raakt afgeleid. Hij kan ook niet in de toekomst denken. Hij bewaart ook allemaal kranten en papiertjes. Commentaar op deze dwangneuroses accepteert hij niet. Hij luistert slecht en is ontzettend eigenwijs. Ik ben de enige die hij in zijn huis om zich heen duldt. Maar als ik er drie dagen ben geweest, ben ik helemaal kapot. Het is altijd intens. Ik moet allemaal zaken voor hem regelen, zoals het overzetten van zijn pensioen, maar terwijl ik ermee bezig ben kan hij heel fel zeggen dat hij iets moet hebben. Meteen. Hij kan echt opstandig worden. Twee dagen later ziet hij wel in dat hij fout zat. Maar door dit gedrag is hij zijn familie kwijtgeraakt. Die zijn van hem afgeschrikt. Ik ben de enige die hem aan kan.

Doordeweeks zit hij in een verzorgingstehuis. Hier slaapt hij en krijgt hij eten en structuur. De maatschappelijk werker daar zegt dat ze blij is dat ze niet in mijn schoenen staat. Toch kunnen mijn man en ik het ook heel gezellig hebben. Dat is het rare. Het was een heel mooie man. Ik viel als een blok voor hem toen we elkaar in 2003 ontmoetten. Vijf jaar later zijn we getrouwd. Maar nu ziet het leven samen er anders uit.

Hij vindt het ook fijn dat ik er ben. Er is iemand die voor hem kookt en hem verzorgt. Hij houdt van leuke dingen doen. Vervelende dingen blokt hij. Ik heb een hernia maar dat begrijpt hij niet. Pas als ik met een stok rondloop heeft hij het door. Dat is lastig.

Maar mijn man is wel een overlever. Vroeger en nu ook. Dat geeft mij de kracht om als mantelzorger door te gaan."

Luister de troostlijst

Welke muziek biedt troost? We vroegen het aan de hoofdpersonen in onze serie Kanaal Sociaal, en verzamelden nog wat meer troostliedjes. Je vindt het in deze enorme lijst met troostmuziek. Van 2pac tot Abba, van Adele tot Demet Sağıroğlu, en van Aretha Franklin tot Djurre de Haan. Check de hele Kanaal Sociaal Troostlijst op Spotify. 

Kijk Kanaal Sociaal

Stream nu via NPO Start

Nederland kent meer dan vijf miljoen mantelzorgers en dat worden er in de toekomst alleen maar meer. Of we het willen of niet, mantelzorg is de hoeksteen van ons zorgsysteem. Voor de zesdelige documentaireserie Kanaal Sociaal strijken regisseurs Nelleke Koop en Stephane Kaas meer dan een jaar lang neer in Deventer, met zijn zo diverse bevolking. Zij volgen de levens van zes Deventenaren die voor een dierbare zorgen.

Kijk Kanaal Sociaal nu via NPO Start.

Ook interessant