27 maart

Een crisis maakt veel creativiteit los. Een van de meest verbroederende uitingen is toch muziek. Wie kreeg geen kippenvel bij het kijken en luisteren naar die balkonconcerten uit Italië? Ook het Rotterdams Philharmonisch Orkest maakte een geweldige registratie van Beethovens 'Ode an die Freude', door al hun musici dit stuk vanuit hun huis te laten inspelen. 

Vandaag had mijn man een online vrijdagmiddagborrel van zijn werk en hij zou daarbij live een collega begeleiden op de piano. Het leek me aanvankelijk niet zo ingewikkeld. Ik had de laatste dagen al verschillende gestreamde huiskamerconcerten voorbij zien komen - al bevonden die mensen zich tijdens het spelen in één ruimte. Dat scheelt. En de musici van het Rotterdams Philharmonisch speelden helemaal niet samen, en ook niet live. Die video is opgebouwd uit afzonderlijke opnames en en heel veel edit-werk.

Hoe doe je dat, op afstand samen spelen? Een eerdere poging die week met een vriendin had mij al geleerd dat het via Facetime, Skype of Zoom zo makkelijk nog niet ging. Je hoort elkaar niet, er zit vertraging in, je hoort jezelf terug - kortom muzikale bagger. 

Maar mijn man en zijn collega pakten dat van meet af aan veel professioneler aan. Met een metronoom, een tweede, zelfs derde scherm, en het ‘muten’ van terugkomend geluid moest het lukken. Volgens mij was de crux dat er - heel gek bij samen muziek maken - géén interactie was tussen de muzikanten, maar één de lead had en muziek ‘uitzond’, en de ander daarop inhaakte. Dat betekende dat hier thuis iemand op geleide van een metronoom exact getimed piano zat te spelen en gitaar noch zang terug hoorde. "Can you hear me Major Tom?"  

De 85 collega’s die op dat moment waren ingelogd vonden het fantastisch. Het was, dankzij duchtig oefenen en een geweldige discipline, een krankzinnige topprestatie voor iets waar ze normaliter hun hand niet voor omdraaien. Het was niet alleen muzikaal en technologisch, maar ook sociaal een waardevol experiment, al was het maar om te ervaren hoe ingewikkeld precies getimede interactie te realiseren is op afstand - iets wat in het dagelijks leven zo vanzelf gaat, en (voor mij in elk geval) de essentie van muziek maken bepaalt. Van alle ervaringen die virtueel moeilijk na te bootsen zijn, staat samen musiceren vooralsnog heel hoog. 

Met zoon Daniel ben ik inmiddels ook aan het studeren op een eenvoudige variant van Beethoven zodat we dit weekend, met bevriende buurtgenoten, vanaf ons balkon kunnen laten klinken. Ik was zo stom om dat in een radiogesprek te melden en prompt meldde zich een omroep die dat wilde komen filmen. Dat heb ik toch maar vriendelijk afgewimpeld. Sommige dingen komen live echt beter tot hun recht.