Een gewisselde aanvoerder die zich aan de zijlijn gedraagt als hoofdtrainer. Ondermijnde Ajax-aanvaller Dusan Tadic zijn baas Alfred Schreuder? 'Slecht voor de beeldvorming', concludeerden commentatoren van onder andere ESPN, NOS en de Telegraaf. Maar hoe komt die beeldvorming tot stand?

Het gaat niet goed bij Ajax. Na de historische 1-6 nederlaag tegen het Italiaanse Napoli hadden de Amsterdammers afgelopen weekend ook moeite met promovendus FC Volendam. Reden voor de gewisselde aanvoerder Dusan Tadic om pal voor de dug-out te gaan staan en aanwijzingen te schreeuwen naar zijn teamgenoten. Vlak naast de Servische aanvaller stond trainer Alfred Schreuder, die door de slechte prestaties onder druk staat.

Beroepsduiders reageerden resoluut: slecht voor de beeldvorming, nu is duidelijk zichtbaar dat Schreuder de boel niet langer onder controle heeft. Dat werd althans uitgebreid besproken in Studio Voetbal, op ESPN, op de website van Voetbal International, en de voetbalpodcasts van Hard Gras, de Telegraaf en de NOS.

Daarbij werd herhaaldelijk en uitvoerig verwezen naar een volgens sommigen vergelijkbaar moment met clubicoon Johan Cruijff, die in 1980 vanaf tribune toekeek hoe de recordkampioen in eigen huis onderuitging tegen FC Twente. Prompt beende Cruijff naar beneden, om in de dug-out plaats te nemen naast trainer Leo Beenhakker en wat tactische wijzigingen door te voeren. Met succes: de Amsterdammers wisten een 1-3 achterstand vervolgens om te buigen tot een 5-3 overwinning. Beenhakker was daarna in de media en op tribunes de schlemiel, en als trainer van de recordkampioen zo goed als gezien.

Trad Tadic afgelopen zaterdag in de voetsporen van Cruijff? Was hier sprake van ondermijning, of van een mediastorm in een glas water? En welke rol speelden de media bij de beeldvorming?

Henk Spaan (schrijver, columnist en vooraanstaand voetbalkenner):

“Het werkte bij mij vooral op de lachspieren. Ronaldo deed iets soortgelijks in de door Portugal gewonnen EK-finale van 2016. Maar Tadic is geen Ronaldo, en al helemaal geen Cruijff. Momenteel al helemaal niet, want hij speelt al weken slecht. Je zag achter Tadic ook dat de jonge reservekeeper Jay Gorter hem na zat te doen. Het is misschien slecht voor Schreuder, maar Tadic zette vooral zichzelf voor lul.

Ik heb geen idee of dit in de spelersgroep leeft. Er zijn natuurlijk wel wat jongere spelers die misschien reserve staan en ontevreden zijn. Behalve een generatieverschil is er natuurlijk ook een loonkloof tussen talenten en topspelers. Als zij dan niet presteren, gaat dat knagen. Ik vermoed dat dat wel speelt bij de jongere spelers. Zo van: hou je grote bek eens.

Nee, ik vind niet dat de media hier een kwalijke rol in spelen. Er wordt best veel onzin gedebiteerd in talkshows, maar in dit geval is beeld alles. Je kan de media niet kwalijk nemen dat ze reageren op wat iedereen gezien heeft. Beeldvorming is wel heel belangrijk voor wat je denkt. Neymar rolt zo vaak over de grond dat niemand hem gelooft als hij  - zoals gisteravond tegen Benfica – daadwerkelijk een rotschop krijgt. Doorgetrokken naar Ajax zou ik zeggen: misschien heeft Schreuder de boel prima onder controle, maar zo komt het nu niet over.

Of dit invloed heeft op de wedstrijd van vanavond? Nee, ze hebben toch geen kans. Dit kan weleens heel pijnlijk worden, nog pijnlijker dan vorige week. Wat ik wel opvallend vind: Tadic is geschorst, maar Ajax neemt hem toch mee naar Napels. Dat heeft de club zelf bekend gemaakt. Waarom zou je dat doen? Ik vind het een veeg teken. Dat is toch een soort steunbetuiging van de club aan Tadic. Wat die snuiter ook doet, wij vinden het allemaal wel best. Zoiets.”

Jurryt van de Vooren (sporthistoricus en publicist):

“Weet je wat het is – dit gebeurt wel bij Ajax, hè? Elke crisis bij de Amsterdammers is gelijk volkomen hysterisch. Bij Feyenoord en PSV kunnen ze er ook wat van, maar Ajax is echt heel andere koek, de Champions League van het dramatisch doen, zullen we maar zeggen. Als daar de boot met slecht nieuws voor de deur aanmeert, gaat hij niet zo snel meer weg. Ik ben om die reden dol op periodes waarin Ajax negatief in het nieuws komt. Als het weer eens zover is, ga ik er echt voor zitten. Alsof de Derde tot en met de Zevende wereldoorlog op dezelfde dag zijn uitgebroken. Het is helemaal goed of helemaal fout. Elk wissewasje dat er bovenop komt kan zomaar het einde der tijden inleiden. Vanuit die bril moet je de berichtgeving hierover bekijken, denk ik.

Als journalist heb ik het zelf ook meegemaakt. Meer dan 25 jaar geleden schreef ik voor Het Parool. Veel eerder, in de jaren tachtig, hadden ze bij Ajax een belastingschandaal. Daar kreeg ik een bijzonder verhaal over te horen van een betrokkene, die daar jaren later open en eerlijk over wilde praten. Ik wilde dat optekenen voor de krant, en vroeg Het Parool of ze interesse hadden. 'Nee,’ luidde de reactie. ‘Ajax speelt zo goed, op dit moment hebben we geen behoefte aan slecht nieuws over de club.’ Later, toen een mindere periode aanbrak, kwam de krant bij me terug. Of ik het artikel alsnog wilde schrijven.

Als er eenmaal een goed nieuws of slecht nieuws tendens is, dan versterkt dat zich. Het is als die keer dat Feyenoord zeven wedstrijden oprij verloor. Dan komt er zoveel druk te liggen, dan gebeurt er zoveel te gelijk. Plots zijn er lijntjes vanuit de kleedkamer naar de media – dát is ondermijnend voor een trainer. Dan heeft het AlD een lek, en de Telegraaf een tegenlek. Twee mensen vanuit de kleedkamer die het tegenovergestelde beweren.

De rol van de media? Die praatprogramma's moeten vol en dus lullen ze over alles. Je kunt tenslotte niet alleen maar filmpjes van Frank Heinen uitzenden. Of de boot met slecht nieuws nog even in de Amsterdamse haven blijft aangemeerd? Ik denk het wel, maar morgen kan het in één klap veranderen door een paar gelukjes, door een bal tegen Napels die er wel of niet in gaat."

Leo Beenhakker:

"Ik ga me daar niet in mengen. Sorry."

Dit is ook interessant