'Huiselijk geweld is onzichtbaar, maar overal om je heen'

"Op een dag, bij de thee, zei een bevriende psychiater tegen me: ‘Vrouwen doden anders dan mannen.’ Een simpel zinnetje dat als een bom afging in mijn hoofd. ‘Hoe zo?’ vroeg ik naïef.  

Die vraag leidde tot deze film. Research toonde aan dat in Nederland elke week een vrouw wordt vermoord door haar partner. België: twee per week. Italië, veertien per maand. Finland is lang het gevaarlijkste land voor vrouwen in Europa geweest. Volgens het WHO sterven er wereldwijd meer vrouwen door huiselijk geweld dan door oorlog. Dat zijn ruim 30.000 vermoorde vrouwen per jaar. Waarom zijn er zoveel documentaires over oorlog en zo weinig over deze oorlog? Look what you made me do is die film.  

De vrouwen die ik ontmoette waren stuk voor stuk het tegenovergestelde van slachtoffers. Ze waren strijders, vrouwen die al hun schranderheid aanwenden om van dag tot dag te overleven. Ze waren dierenarts, apotheker, platenmagnaat, verpleegster, notaris. Vrouwen zoals ik die hadden geleerd dat het normaal was om handen te moeten wegslaan, aanrandingen te moeten pareren met een grapje en als het niet lukte, de vernedering te moeten accepteren van erger. Ik werd woedender en woedender. Over alles wat normaal gevonden wordt.”

"Ik wilde een film maken zoals ik zelf ben, loyaal aan mezelf, een film die langzaam explodeert, soms balancerend op de rand van een slasherfilm, rode bloedspatten, snerpende geluiden, niet genuanceerd en rationeel, want woede kent geen nuance. Ik wilde een film maken die de grond onder je voeten wegslaat. Precies zoals iemand zich voelt in een huiselijk geweldsituatie, vol tegenstrijdige emoties, wankel, bang, kwijtgeraakt wie zij ook alweer was. Look what you made me do is een blok ijs dat langzaam smelt. Totdat de bevroren woede eruit spat. 

De vrouwen in deze film zijn, net zoals ik, opgevoed met gij zult niet dit en gij zult niet dat. Gij zult uw woede niet tonen, gij zult niet doden. Dat laatste is een mooie richtlijn voor wie het zich kan veroorloven. Er is wat mij betreft maar één gebod als je trouw wilt blijven aan wie je bent, als je wilt overleven: Gij zult sterk zijn. Dat is de logica van geweld. Wees sterk, zegt de Italiaanse Rosalba die haar man doodde. Was wat zij deed amoreel, dierlijk of gewoon natuurlijk? Zij heeft, als overlever, loyaal aan zichzelf, letterlijk het laatste woord in Look what you made me do.” 

“Het komt zelden voor dat vrouwen hun partner vermoorden. Het omgekeerde gebeurt daarentegen schokkend vaak. Bij 60% van de vrouwen die tussen 2017 en 2021 in Nederland werden vermoord, was de (vermoedelijke) dader de (ex-)partner. Bij mannen was dit 5%. Wereldwijd worden minstens dertigduizend vrouwen per jaar gedood door hun (ex-)partner. En van het totaal aantal vrouwen dat wordt vermoord, overkomt dat veruit de meeste in hun eigen huis.” 

“Huiselijk geweld is onzichtbaar. Het komt in een op de vijf of zes families voor, maar we weten niet bij wie, of hoe het eruitziet. Ik kan dat getal van 30 duizend moorden per jaar noemen, maar het is moeilijk te begrijpen wat dat betekent.  

Het is noodzakelijk om éénmaal te laten zien hoe dat eruitziet zodat de berg dode vrouwen geen statistiek blijft. Soms moet je de harde waarheid echt zien. En door die moord op de beveiligingscamera begrijp je ook beter waarom de hoofdpersonen Rosalba, Rachel en Laura uiteindelijk hun partner hebben vermoord: er restte hen geen andere keus. Anders waren zij – net zoals de vrouw in de lift – vermoord.”

“Ik wilde de film openen met een choquerend gevecht waarvan je heel even denkt dat het een stel is dat stoeit in de sneeuw, totdat de eerste klap wordt uitgedeeld. Dat ze naakt zijn, kwetsbaar, maakt de scene ontregelend. De vrouw uit die openingsscène moest huilen na de opname omdat ze net weg is bij haar man die haar mishandelde. Zo zie je maar, huiselijk geweld is onzichtbaar maar overal om je heen.” 

2Doc: Look what you made me do is nu te zien op NPO Start.