Deze kunstenaar schildert voor kansengelijkheid

Ongelijke behandeling en discriminatie is het meest zichtbaar in het onderwijs en op de werkvloer. Dit blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Judith de Leeuw probeert voor deze ongelijkheid aandacht te vragen door te schilderen, hoewel ze in haar werk ook andere sociaal-maatschappelijke problemen bespreekt.

''Ik was vanaf jongs af aan dakloos," vertelt ze tijdens de presentatie van haar muurschildering in Amsterdam. "Deze situatie zorgt ervoor dat ik het enorm belangrijk vind om sociaal-maatschappelijke problemen te bespreken en te verminderen.''

Het is niet zonder reden dat Jelisa van Schijndel, de ballerina die tussen ambtspapieren danst op haar muurschildering, zwart is. ''Ik ontdekte dat de balletwereld hoofdzakelijk wit is," zegt De Leeuw. "Toch had ik hoop dat ik in de Bijlmer, een van de meest multiculturele wijken van Amsterdam, snel een aantal ballerina's vond met een bi-culturele achtergrond. Dit was totaal niet het geval. Ik moest zo lang zoeken. Bizar.''

Op het internet wordt De Leeuw bevestigd in haar vermoeden van een eenzijdige balletwereld. "Ik wil dat de balletwereld kleurrijker wordt. Ik schilder daarom een Surinaamse ballerina wanneer ik een boodschap over kansenongelijkheid naar buiten breng. Ik ben Van Schijndel enorm dankbaar dat ze model wilde staan voor mijn muurschildering.''

Dat de balletwereld hoofdzakelijk wit is, blijkt bijvoorbeeld uit de samenstelling van Het Nationale Ballet. De zwarte dansers zijn op een hand te tellen. Uit de seizoensbrochures blijkt dat in 2016 twee zwarte dansers deel uitmaakten van het balletgezelschap. Ondanks de internationale persconferentie die Het Nationale Ballet organiseert over diversiteit binnen de balletwereld in 2017, stagneert het aantal zwarte dansers bij het gezelschap. Zo zijn in de seizoensbrochure van 2019 dezelfde twee zwarte dansers te zien.

Diversity in Bureaucracy is volgens De Leeuw niet per se een aanklacht tegen de balletwereld. ''Wat ik probeer te creëren, is een muurschildering die inclusiviteit bevordert. De Surinaamse ballerina representeert kansengelijkheid. De tornado van ambtsbrieven die zich om haar heen bevindt, staat voor verborgen racisme en bijvoorbeeld de hele situatie rondom de toeslagenaffaire.''

Een muurschildering creëren op een flatgebouw bij het Leidseplein, is niet het originele plan. Een tijd geleden schilderde ze voor een ondernemingsvereniging een portret van Amy Winehouse op een gebouw bij de Vijzelgracht in Amsterdam. Recentelijk werd ze weer benaderd door iemand uit deze vereniging om een nieuw werk te maken aangezien het portret van Amy Winehouse vervaagde.

Tof, dacht De Leeuw. Dit wilde ze wel doen. Ze vroeg een subsidie aan bij het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK), die ook werd gehonoreerd totdat de afdeling monumentenbeheer van Gemeente Amsterdam roet in het eten gooide. "Een medewerker vertelde dat als ik een nieuwe creatie wilde schilderen, ik de schildering zelf moest weghalen over drie jaar. Dat vond ik belachelijk.''

Kortom, wel een subsidie, maar geen muur om op te schilderen. Ze contacteerde vervolgens een huisvestingorganisatie en vroeg of zij een muur voor haar hadden. "Ze wees mij vervolgens het gebouw bij het Leidseplein aan. Hier was ik enorm blij mee.''

De subsidie was echter niet genoeg om het hele project dat De Leeuw in gedachten had, te financieren. Juul Manders, ceo en oprichter van een bekend kledingmerk, hielp om in contact te komen met sponsors. Samen stelden ze een mail op, die werd rondgestuurd naar persoonlijke connecties van Manders.

"Ik was zo blij toen Humberto Tan en Won Yip dezelfde dag nog een mailtje terugstuurden," zegt De Leeuw. "Ze gaven aan allebei mijn project te willen sponsoren. Humberto is daarnaast ambassadeur van mijn project.''

Als sponsor en ambassadeur is Humberto Tan natuurlijk ook aanwezig bij de persentatie van de muurschildering. ''Haar werk is niet alleen esthetisch mooi, maar er zit ook een belangrijke sociaal-maatschappelijke boodschap achter. Door de boodschap die ze wil overbrengen op de Nederlandse samenleving, heb ik ervoor gekozen om ambassadeur te worden van haar project.'' 

Daarnaast vertelt Humberto dat hij de connectie die er door de muurschildering ontstaat tussen de Bijlmer en de binnenstad erg belangrijk vindt. ''Met name voor de beleidmakers van de stad is de Bijlmer letterlijk ver weg, zo heb ik het ook ervaren toen ik daar zelf nog woonde. Dit werk brengt de Bijlmer dichter bij de centrale stad.''

Naast de sociaal-maatschappelijke invalshoek is er nog iets bijzonders aan het kunstwerk. De Leeuw gebruikt namelijk duurzame verf. ''Ik vind het klimaat erg belangrijk. De verf die ik gebruikte voor Diversity in Bureaucracy is daarom klimaatbewust, die werkt luchtzuiverend en haalt CO2 uit de lucht,'' vertelt De Leeuw.

De muurschildering is in totaal 150 vierkante meter groot dus er wordt heel wat lucht gezuiverd de komende jaren. "De uitstoot wordt omgezet in zoutmoleculen, die essentieel zijn voor alle organismen op aarde. Zo zorgen ze bijvoorbeeld voor een gezonde vochthuishouding in het lichaam."

Nu Diversity in Bureaucracy is voltooid, gaat De Leeuw aan de slag met het bedenken van nieuwe concepten. Ze wil blijven creëren. Het liefste wereldwijd. ''Mijn grootste droom is een milieuvriendelijk kunstwerk maken op de Noordpool of in de Amazone. Ik weet het, een complex proces en die gebieden liggen nou ook niet bepaald naast de deur."

Hoe en wat precies ze wil doen, blijft in ieder geval voor ons een verrassing.