Biologisch is niet weggelegd voor iedere boer

De omschakeling van gangbare naar biologische landbouw duurt twee jaar. Deze periode is nodig voor de bodem om te herstellen. Een reden dat het aantal omschakelaars minder snel groeit dan anders is, volgens Joyce van den Bos van Bionext, de ketenorganisatie van biologische landbouw, de onzekere tijd waar boeren zich in begeven.

Boer Jan ziet deze periode daarentegen juist als een investering. "Mijn kinderen en eventuele kleinkinderen plukken straks de vruchten hiervan."

Het Europese klimaatplan, de zogeheten Green Deal, heeft zichzelf als doel gesteld dat 25 procent van de landbouw in Europa in 2030 biologisch moet zijn. Een doel waar Nederland nog ver vanaf staat en verbetering is niet in zicht. Zo is de groei van biologische landbouw in 2019 gestagneerd en bungelt Nederland onder aan het Europese lijstje, blijkt uit het rapport van Bionext.

De voornaamste reden voor meer biologische landbouw is de positieve impact die dit zal hebben op het klimaat. De te grote uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer, zoals CO2, zorgt voor een temperatuurstijging op aarde. Zo’n veertien procent van de totale landelijke uitstoot wordt veroorzaakt door de landbouw in Nederland.

Biologische landbouw heeft als grootste klimaatvoordeel dat er geen gebruik word gemaakt van kunstmest. Dit scheelt namelijk veel energie die nodig is voor de productie hiervan. Daarnaast is goed bodembeheer onderdeel van biologische landbouw, wat ervoor zorgt dat er meer CO2 word opgeslagen in de bodem.

De meeste stikstof maken we in Nederland zelf, maar de fosfaat in kunstmest wordt voornamelijk gewonnen in mijnen in Marokko. Naast dat dit een eindige bron is, gaan jaarlijks duizenden tonnen fosfaat per vrachtschip naar Nederland om tot kunstmest verwerkt te worden.

Het wrange aan dit beleid is dat we in Nederland genoeg dierlijke mest hebben. Zelfs zo veel dat een groot gedeelte hiervan word getransporteerd naar mestwerkingsfabrieken, om er zo mestkorrels van te maken. Veel van deze mestkorrels worden geëxporteerd naar het buitenland.

De tekst gaat verder onder de afbeelding

Ondanks een toekomstige toename van bio-producten, zal de prijs voor de consument niet per se dalen. De verwerkingskosten blijven namelijk, volgens beide boeren, gelijk. Boer Paul stelt voor dat juist de markt, en niet de overheid, de verkoop van bio-producten moet stimuleren.

Een oplossing voor dit probleem zou volgens Bionext zijn om geen BTW te vragen voor biologische producten. Door deze prijsverlaging zal de consument meer geneigd zijn om biologisch te kopen en is er meer ruimte voor nieuwe bio-boeren. Volgens boer Paul een geschikte oplossing, maar boer Jan is hier niet zo zeker van. ‘’Er is, net zoals bij de boeren, een andere mentaliteit bij de biologische consument, ik weet niet of dat zonder BTW anders gaat zijn.’’

De tekst gaat verder onder de afbeelding

Een ander idee om de omschakeling te stimuleren is door subsidies te geven aan niet-biologische boeren, zoals nu wordt gedaan in Groningen. Een slecht idee volgens boer Paul. ‘’De mentaliteit van een bio-boer is anders. Het is niet voor iedere boer weggelegd. Je kan een ICT’er omscholen naar vrachtwagenchauffeur, maar dat gaat ook niet werken.’’ Boer Jan beaamt dit: ‘’Biologisch boeren moet uit je hart komen. Ik ben bang dat er met zo’n subsidie goudzoekers op afkomen.’’

De grote verschillen tussen een niet-biologische en een biologische boer zijn, naast de bemesting van het land, het niet gebruiken van pesticiden. Nadeel is dat het de kans op een tegenvallende oogst vergroot. Ook moet je als bio-boer leren om met mensen te werken. Aangezien er voor de onkruidbestrijding geen gif mag worden gebruikt, moeten alle akkers maandenlang door een groep mensen worden geschoffeld. Boer Paul: ‘’Dat is iets wat veel boeren niet gewend zijn. Ook dat moet bij je passen.’’

Op dit moment is het volgens boer Paul een onverstandig besluit om de biologische landbouw in Nederland enorm te stimuleren. Zo zou de markt momenteel te klein zijn voor de toename van nieuwe biologische producten. Het prijsverschil in de supermarkt tussen de ‘normale’ groenten en bio-groenten komt uit de verwerkingskosten en die blijven volgens hem hetzelfde. Boer Jan verwacht dat er stapsgewijs meer bio-boeren bij zullen komen en dat de verkoop van bio-producten meegroeit. "Het wordt boeren met de natuur in plaats van tegen de natuur.''