Yol (85) kon dankzij haar buren thuis blijven wonen

Zondag 10 november is de dag van de mantelzorger, wanneer extra aandacht wordt geschonken aan mensen die zorgen voor anderen. In dat kader kwamen we Yolanda Peschar op het spoor, die al zestig jaar in Nieuwendam woont in Amsterdam-Noord. 

Vijftien jaar geleden kreeg ze Parkison en omdat haar man Hans al was overleden en haar twee kinderen niet in de buurt wonen, werd het leven alleen bijna onmogelijk. De buren sprongen in de bres om ervoor te zorgen dat Yolanda zo lang mogelijk thuis kon blijven wonen.

"We laten Yol niet zitten," zegt buurman Simeon Burmeister (54), die samen met zijn vrouw Gwen hielp om de zorg voor Yolanda te regelen. Ze hielden contact met artsen en verzorgers en organiseerden bijeenkomsten in de buurt, waar ze met elkaar bespraken hoe ze er voor Yol konden zijn met hun allen.

Er werd een speciale 'Yol-groep' op WhatsApp aangemaakt, waar in totaal dertien buurtbewoners hulpvragen van Yol bespreken en wie er even langswipt om haar te helpen. Eén buurvrouw komt vaak eten brengen, een andere komt helpen als de Parkinson zo erg is dat Yolanda bang is om te vallen en haar directe buurman gaat vaak met haar boodschappen doen.

Tekst gaat verder na de afbeelding

We zitten in de woonkamer van Yol, waar een tijd geleden een speciaal bed geplaatst is zodat ze de trap niet meer op hoeft. Achter haar aan de muur hangen foto's en kaarten van haar kinderen. Op tafel ligt haar agenda, waarin ze met post-its en papiertjes met aantekingen haar planning bijhoudt. Broodnodig, want de Parkinson maakt haar vergeetachtig. "Ik had allang in een verzorgingstehuis moeten zitten,” zegt Yolanda. “De hulp van anderen heeft ervoor gezorgd dat ik thuis kon blijven wonen.” 

Er zijn dagen dat Yolanda de bank niet meer af kan komen vanwege de Parkinson. Zoals een paar dagen geleden. Het werd koud in huis, maar ze kon niet opstaan om de verwarming aan te zetten. Op zo'n moment belt ze de buren.

Buurman Willem zag in de Yol-app dat ze hulp nodig had, dus snelde meteen naar haar huis. “Zo lief, hij kwam hier binnen met zijn sleutel en zette meteen een kopje thee voor me.”

Tekst gaat verder na de afbeelding

Simeon en Gwen wonen met hun gezin al negentien jaar bij Yolanda in de straat. “Als de huistelefoon gaat, weet je dat het Yol is,” vertelt hij. “Voor kleine dingen vraagt ze naar de kinderen, als ze hulp nodig heeft met wassen of naar bed gaan, dan vraagt ze naar mijn vrouw Gwen. De rest, zoals boodschappen doen en helpen met haar medicijnen, doe ik.”

Soms is het wel wat veel voor Simeon. “Maar ze heeft zo veel voor ons gedaan, dat maakt het dat we nooit 'nee' zullen zeggen.”

Zestig jaar geleden verhuisde Yolanda met Hans naar haar woning in Amsterdam Noord. Nadat hun eerste kind op éénjarige leeftijd overleed, kregen ze nog twee kinderen. Yolanda en Hans werkten allebei als gymdocent en hadden veel contact met de buren. Vooral nadat haar eigen kinderen uit huis gingen, begon Yolanda veel op de kinderen van andere ouders te passen. Bij Simeon paste ze minstens twee keer per week op, vertelt hij. “Ze haalde de kinderen van school, zorgde dat ze hun huiswerk deden en oefenden op hun muziekinstrumenten. Ze is echt een substituut-oma voor de kinderen geworden.”

Tekst gaat verder na de afbeelding

De kinderen van Yolanda wonen inmiddels in Amerika en Zeeland, Hans overleed voordat ze ziek werd. Vijftien jaar geleden begon de Parkinson. Simeon: “Omdat ze zo fit was, heeft ze heel lang met de ziekte kunnen leven zonder hulp. Maar op een gegeven moment gingen we steeds meer voor haar doen, dat was een geleidelijk proces.”

De laatste vijf jaar krijgt Yolanda elke dag thuiszorg, ’s ochtends en ’s avonds. Maar volgens Simeon is dat niet genoeg om haar veilig thuis te kunnen laten wonen: "Parkinson is echt een sloper. Ik ben vooral bang dat ze een keer van de trap valt."

Inmiddels is de situatie te gevaarlijk geworden en zal Yol moeten verhuizen naar een verzorgingstehuis. Het vertrek valt haar zwaar. “Ik vind het niet fijn om mijn zelfstandigheid te verliezen, maar het kan niet anders. Ik denk wel dat ik in staat ben om nieuwe relaties aan te knopen. Hopelijk kan ik daarmee de teleurstelling opvangen dat ik niet meer op mezelf kan wonen.”

Voor de buren is het vertrek ook pijnlijk. Simeon: “Er zal een gat ontstaan in de straat als ze weggaat, maar we zullen haar blijven bezoeken.”

Simeon omschrijft de zorg door de buurt als een collectieve verantwoordelijkheid. “De mantelzorg die we als buurt hebben geboden, is door Yol zelf in gang gezet, omdat ze zoveel voor ons heeft gedaan. Ze was altijd een aangename vrouw, emotioneel heel intelligent. Als ik het moeilijk had met mijn bedrijf dan ging ik bij haar op de koffie en luisterde ze echt naar me. Er was veel wederzijds begrip.”

De hulpvaardigheid van haar buren, ontroert Yolanda: “Op de meest onmogelijke momenten hebben de buren me geholpen. Die wetenschap, dat er mensen om je heen zijn waar je altijd terecht kan, niet alleen om een soepje te brengen maar ook om je aandacht te geven, dat is een gevoel, daar kan niets tegenop.”