Demo's schulden blijven hem achtervolgen

De documentaire is een vervolg op documentaire Lost Boys, waarin Margit Balogh de Rotterdams bende Bloods volgt. Ook Demo was lid van deze bende, maar na een periode in detentie heeft hij het criminele leven achter zich gelaten.

Nu werkt hij als reporter voor radiostation FunX, is manager van een label bij een platenmaatschappij én won prijzen bij de NTR-podcastprijs. Maar zijn schulden blijven hem achtervolgen. Balogh legt de problematiek vast.

In Nederland kampen ongeveer 1,4 miljoen huishoudens met schulden. Demo is een van hen. Toen hij uit detentie kwam was zijn schuld 35.000 euro, maar in de documentaire zien we dat zijn schuld is opgelopen naar 60.000 euro. Terwijl hij al jaren minstens duizend euro afbetaalde per maand.

Een belangrijke oorzaak van het oplopen van zijn schulden is het niet op tijd betalen van een schuldbedrag. Afgelopen februari was er een overleg in de Tweede Kamer over het armoede- en schuldenbeleid.

Hier kwam deze zogeheten ‘boetestapeling’ aan bod. D66-kamerlid Rens Raemakers geeft in het overleg een voorbeeld: ‘Stel, je krijgt van het CJIB, het Centraal Justitieel Incassobureau, een boete van 200 euro. Natuurlijk, die boete is terecht, want je hebt een fout gemaakt. Maar vervolgens gaat de boete omhoog met 50 procent en daarna 150 procent. Het wordt 600 euro.

‘Als je die 200 euro niet hebt, omdat je in de schulden zit, dan heb je die 600 euro natuurlijk ook niet. In 82 procent van de gevallen heeft de tweede verhoging van een boete niet geleid tot betaling. Het leidt alleen maar tot stress en heel veel ellende.’

Dit blijkt ook uit de documentaire. Demo laat een rekening zien die begon rond de 980 euro, maar naar ruim 2400 euro is opgelopen. Omdat schuldeisers allemaal tegelijk hun geld willen, lukt het Demo niet om de bedragen af te lossen voordat ze weer worden verhoogd.

Tekst gaat verder onder de banner

De overheid is in Nederland een van de grootste schuldeisers. Kamerlid Tunahan Kuzu, van DENK, zegt in het overleg dat de grootste veroorzaker van de schuldenproblematiek de overheid zelf is. ‘Door boetes op boetes en slechte communicatie via onleesbare brieven veroorzaakt de overheid escalerende schulden.’

Voor het overleg van de Tweede Kamer deed de Nationale Ombudsman een oproep aan de overheid om bij het innen van schulden meer oog te hebben voor burgers. Het rapport van de Ombudsman stelt dat burgers vaak wel willen betalen, maar dat niet kunnen.

Het rapport pleit voor meer persoonlijk contact. Ook Ester Gould en Sarah Sylbing, makers van Schuldig, een serie die de schuldenproblematiek in Nederland schetst, zeggen in een eerder interview dat direct contact helpt.

In de documentaire Lost Boys: 5 jaar later zien we dat Demo uren aan de telefoon zit, en van het kastje naar de muur wordt gestuurd. Volgens Sarah Sylbing moet er meer overzicht komen, want veel mensen hebben dat niet. ‘Je hebt met zoveel instanties te maken. Bureaucratie is een groot probleem.’

In het rapport van de Nationale Ombudsman is dit ook een groot knelpunt. Ester Gould vertelt dat de overheid veel automatiseert, terwijl het bedrijfsleven daar steeds meer van af stapt. Een voorbeeld van veranderingen in het bedrijfsleven is het telecombedrijf KPN, die eind februari bekend maakten dat ze een soepelere procedure opstarten voor klanten met schulden.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

De Nationale Ombudsman stelt dat na zijn laatste rapport over schulden in 2013, de meeste knelpunten nog niet zijn opgelost. Als reactie op het rapport van de Ombudsman kwam staatssecretaris Tamara van Ark, van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, met spoedmaatregelen om mensen in de schulden tegemoet te komen.

Een van de belangrijkste maatregelen is dat de Belastingdienst nog dit jaar zal stoppen met het afschrijven van overheidsvorderingen. Dit zijn bedragen tot vijfhonderd euro die onaangekondigd van je rekening worden afgeschreven. Een groot kritiekpunt is dat de beslagvrije voet door deze afschrijvingen in het geding komt. De beslagvrije voet is het deel van je inkomen dat je moet gebruiken voor je vaste lasten.

Een andere spoedmaatregel is het verhogen van de beslagvrije voet voor jongeren.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Demo vraagt zich in de documentaire soms af hoe hij zijn huur moet betalen. Want hoe hard hij ook werkt, hij komt maar niet uit de situatie. Al meerdere keren heeft Demo samen met een maatschappelijk werker schuldhulpverlening aangevraagd, maar steeds werd hij afgewezen.

Hij vertelt dat als hij weer de criminaliteit in zou gaan, hij zo van zijn schulden af is. Uit een rapport van het Social Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat huishoudens met schulden achtmaal vaker in aanraking komen met de politie dan huishoudens zonder schulden.

Gelukkig is het niet alleen maar slecht nieuws. Zo stelt filmmaker Margit Balogh in een interview met DocTalks dat er achter de schermen hard gewerkt wordt om de schuldenproblematiek aan te pakken. Het gaat alleen niet zo snel.

Ondertussen weet Demo zich staande te houden. Na de uitzending van de documentaire is er een crowdfunding opgezet om Demo van zijn schulden af te helpen. Misschien dat het tij voor Demo dus binnenkort gaat keren.

Bekijk hier 'Lost Boys: 5 jaar later'.