De psyche van de autocraat
Aflevering 4
Autocratische leiders zijn wereldwijd in opmars. In sneltreinvaart breken zij democratische instituties af, zetten de wereldorde op z’n kop en trekken zoveel mogelijk macht naar zich toe. De logica van democratie is niet op hen van toepassing. Zij opereren volgens hun eigen kaders van machtsvergroting en het uitschakelen van systemen die hen controleren en verantwoordelijk houden. In deze uitzending van ‘Het filosofisch kwintet’ gaat Arnon Grunberg in gesprek met kenners van autocratische leiders. Deze aflevering wordt opgenomen in het Forum in Groningen.
In deze vierde aflevering van het nieuwe seizoen van 'Het filosofisch kwintet' gaat het over autocratische leiders. Hoe zijn zij gevormd tot de leiders die ze zijn? Is er zoiets als de psyche van de autocraat, die een flinke snuf narcisme of masochisme moet bevatten? En hoe weten zij zoveel macht naar zich toe trekken?
Gasten
Bettina Stangneth
Bettina Stangneth is een Duitse filosofe die bekend staat om haar nieuwe kijk op Adolf Eichmann, een van de organisatoren van de Holocaust. In haar boek Eichmann before Jerusalem (2014) betwistte ze het idee dat Eichmann de personificatie was van de banaliteit van het kwaad en toonde ze aan dat hij een fervent nazi-ideoloog en onberouwvolle moordenaar was. Haar tot nadenken stemmende oeuvre onderzoekt vragen rond goed en kwaad, rationaliteit en leugens, in boeken als Overwhelm. Putin and the Germans (2023), Reading Lies (2017) en Evil Thinking (2016).
Philip Gorski
Philip Gorski is een Amerikaanse hoogleraar sociologie en religiewetenschappen aan Yale University. Zijn empirisch onderzoek richt zich op de interactie tussen religie en politiek in West-Europa en Noord-Amerika, van de middeleeuwen tot nu. Zijn meest recente boek is The Flag and the Cross: White Christian Nationalism and the Threat to American Democracy (2022). Momenteel is hij fellow aan het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS).
Hanno Sauer
Tot onze spijt is schrijver Masha Gessen verhinderd door ziekte. Maar tot onze vreugde is filosoof Hanno Sauer te gast, die gespecialiseerd is in de geschiedenis van goed en kwaad. Hij zal een interessant licht schijnen op de aantrekkingskracht van autocratische leiders.
Ook interessant
Interview met Bettina Stangneth
Hoe weten autocraten de macht te grijpen en anderen voor hun karretje te spannen? Volgens Bettina Stangneth zijn zij bij uitstek meesters in de kunst van het liegen. Maar iedere leugenaar, stelt Stangneth, heeft ook een gelover nodig. Zelfs wanneer we de beloften van autocraten als leugens herkennen, kiezen we er soms voor om ons achter hen te scharen. HUMAN sprak met Stangneth, te gast in de vierde aflevering van dit seizoen, over opportunisme, hoop en hoe iedere tijd zijn eigen autocraten baart.