In juni waren media nog volop in blijde verwachting: dankzij de vaccins zou een slutty summer aanbreken. Delta gooide roet in het eten, maar we waren sowieso niet allemaal gaan sletten. Losbandigheid wordt nog steeds afgekeurd. Gelukkig is er nu een Nederlandse vertaling van The Ethical Slut die ons kan leren hoe we verantwoord Jan en alleman kunnen beminnen.
Hoewel Nederland tolerant heet, wordt seks met verschillende mensen vaak nog steeds afgekeurd. Voor iedereen die nieuwsgierig is naar polyamorie, of gewoon zijn relatievaardigheden wil verbeteren is De Integere Slet een bevrijdend boek, stelt sociaal wetenschapper Linda Duits.
Een klassieker over polyamorie
Het Amerikaanse boek is al jarenlang een hit in de sekspositieve scene. De oorspronkelijke ondertitel was A Guide to Infinite Sexual Possibilities, maar die is in latere druk aangepast naar het beter passende A Practical Guide to Polyamory, Open Relationships, and Other Freedoms in Sex and Love. Dossie Easton en Janet Hardy schreven het als gids voor mensen die voorbij conventionele monogamie (willen) kijken. De Nederlandse vertaling, die deze week verschijnt, heeft daarom als ondertitel Handboek Polyamorie.
Easton en Hardy kozen de provocerende hoofdtitel omdat ze het woord 'slet' willen terugwinnen. Voor hun is een slet iemand "die van seks houdt vanuit de radicale stellingname dat seks fijn is en dat genot goed voor je is" (p. tien). Nu klinkt dat helemaal niet zo radicaal: veel mensen zullen dit onderschrijven. Maar positief denken over sletten? Over promiscuïteit en open relaties? Dat staat zo buiten de dominante norm van monogamie dat mensen het moeilijk vinden om zulke levenskeuzes van anderen te accepteren. "Amoreel, zondig of pathologisch," zijn dan de oordelen.
Toch is er reden genoeg om te bedenken wat er naast monogamie nog meer mogelijk is. We worstelen met ontrouw. Cijfers over vreemdgaan zijn er niet, maar iedereen heeft voldoende anekdotisch bewijs om te weten dat het vaak gebeurt. Voor alternatieven worden tegenwoordig de termen consensuele non-monogamie of ethische non-monogamie gebruikt. De nadruk ligt dus op instemming van alle partners. Seks buiten de relatie is dan geen vreemdgaan en liegen is uit den boze.
Een omarmend stel
De traditionele relatie op de schop
Volgens de polyamoristen biedt monogamie schijnveiligheid: je belooft elkaar van alles wat vaak niet waargemaakt wordt. In onze maatschappij wordt jaloezie doorgaans ontmoedigd – kinderen moeten bijvoorbeeld leren hun speelgoed te delen – behalve als het over de liefde gaat. Dan telt het als teken van toewijding en echte betrokkenheid. Populaire cultuur staat bol van dit soort 'vieringen', denk aan iedere romcom die je ooit zag.
Normen worden niet alleen door de media doorgeven. Mensen in non-monogame relaties krijgen voortdurend commentaar van monogamisten. Simone van Saarloos schrijft daarover in haar pamflet Het Monogame Drama: "Zodra je een alternatieve vorm oppert, hoor je mensen alleen maar over wat er dan verloren gaat – duurzame intimiteit, zorgzaamheid, plichtsbesef, verdieping" (p. twintig).
Met zulke bezwaren zijn Hardy en Easton het hartgrondig oneens. Eerlijk zijn over wie je allemaal ziet zet de deur open voor juist meer intimiteit, bijvoorbeeld in de vorm van wederzijdse steun en de ontwikkeling van een gemeenschap. Poly staat voor hen voor overvloed, een gebrek aan schaarste. Liefde kan nooit op en liefde kan in allerlei vormen. Hardy en Easton dromen van een wereld waarin er meer manieren zijn om met elkaar om te gaan en lief te hebben dan de standaardvormen die we nu kennen: familie, vrienden, partner.
Vrijheid in seks en liefde
Polyamoristen erkennen veel meer verbanden, waarbij seks een rol kan spelen maar dat niet hoeft. Zo is er de term relatie-anarchist voor iemand die weinig onderscheid maakt tussen het belang van romantische partners, seksuele partners en vrienden. Dat onderscheid is inderdaad geforceerd. Ook monogamisten hebben collega's waarmee ze flirten of vrienden waarmee ze knuffelen zonder er seks mee te willen.
De Integere Slet, zoals de Nederlandse vertaling heet, is vooral een boek voor mensen die praktische handvatten zoeken om "de bezitterige greep op de liefde" los te laten. Hoe stel je regels? Hoe kom je uit de kast als slet? Hoe maak je je relatie open? Ook als je single bent of toch monogaam wilt blijven is het een waardevol naslagwerk. Het bevat bijvoorbeeld een uitgebreide "routekaart bij jaloezie" die je ook buiten de liefde helpt minder onzeker te zijn.
Uiteindelijk ligt de nadruk in De Integere Slet dus meer op integriteit dan op sletten. Het boek is geen instructie tot seksuele losbandigheid – ook aseksuele mensen kunnen volgens Hardy en Easton sletten zijn. Je leert niet hoe je datingapps zo speelt dat je iedere avond een ander tongt, maar wel hoe je je leven kunt verrijken door aangeleerde opvattingen over exclusiviteit en trouw te laten gaan. Dat leidt niet alleen tot meer relaties, maar ook (of vooral) tot betere relaties waarin je jezelf én je partners zoveel mogelijk liefde gunt.