31 maart
Een mediagenieke ziekte
Waarom is de corona-griep nu al de grootste ziekte van ons leven? Waarom is het de ziekte met de meeste media-aandacht ooit? Waarom is het de ziekte met de grootste politieke en maatschappelijke gevolgen ooit? Waarom krijgen andere actuele kwalen die aandacht niet?
Aan tuberculose sterven nog steeds 1,5 miljoen mensen per jaar, aan malaria 400.000, aan tyfus 150.000 doden per jaar en aan cholera 140.000. Ter vergelijking: het aantal Corona-doden staat wereldwijd tot nu toe op 37.000.
Wie het interview terugluistert in 'De publieke tribune' met Hans van der Hoeven, hoogleraar Intensive Care en intensivist, krijgt een belangrijk deel van de verklaring op een presenteerblad.
Het schrikbeeld
Je wordt er een beetje stil van. Deze arts is zo begaan met het lot van zijn patiënten en zijn medewerkers, elk woord beleef je mee. Zwaar ingepakt loopt hij over de Intensive Care vol met ernstig zieke, naar adem snakkende corona-patiënten.
"Omdat nauwelijks familie mag worden toegelaten, wil je zelf bij de stervenden een arm op de schouder leggen," zegt hij. "Alleen kom je voor een vreselijk dilemma te staan: want daarmee breng je je zelf in gevaar." Dát is het schrikbeeld, dát is ook het mediabeeld: eenzaam sterven in ademnood.
Als kind had ik twee nachtmerries: opgesloten zitten in een onderaardse gang. En, nauw daaraan verbonden: in ademnood raken door zuurstofgebrek. Lang dacht ik dat het de typische angsten waren van een kind opgegroeid in een mijnwerkersdorp, inmiddels vermoed ik dat het een algemene menselijke angst is.
Scannen op nabijheid
Dan hoor ik iemand zeggen: "Maar het ziektebeeld van tuberculose, malaria, cholera en tyfus is toch ook niet bepaald vrolijk makend?" Dat tegenargument is terecht. Maar er is nog een extra reden waarom deze ziekte zo veel extra aandacht krijgt. Nabijheid. Het hemd is nader dan de rok.
Het is cru maar waar. Een ziekte waar mensen ver weg aan sterven, krijgt minder aandacht dan een ziekte waar mensen dichtbij aan sterven. Dat maakt tuberculose tot een B-ziekte, en verheft corona tot categorie A.
Een lichte aardbeving in Groningen schokt mensen in Nederland meer dan een lichte aardbeving in Nieuw-Zeeland. Een dodelijk verkeersongeluk in Meppel haalt de Meppelse Courant, een dodelijk verkeersongeluk in Nederweert niet. Het is geen moreel defect, wij scannen op nabijheid. Zo werkt ons brein.
In perspectief plaatsen
Om misverstanden te voorkomen: ik beschouw de corona-griep als een wereldwijde ramp, daar past geen relativering bij. Punt. De ziekte hoort wel in perspectief geplaatst. Het gaat hier om een mediagenieke ziekte die in dit internettijdperk meer politici en beleidsmakers in beweging brengt dan alle ziektes tot nu toe.
Om opnieuw positief te eindigen. Misschien dat deze wereldwijde ziekte ook een wereldwijde bewustwording tot stand zal brengen. Misschien dat ziektes als tuberculose en malaria daardoor meer aandacht gaan krijgen als de coronagolf is afgezwakt. Zo ver is het nog niet. Het RIVM meldt vandaag 175 nieuwe doden, het hoogste aantal tot nu toe.
