De Nederlandse Douane nam vorig jaar bijna 1400 pakketjes in beslag met geneesmiddelen die bedoeld zijn om COVID-19 te voorkomen of te behandelen. Het betreft medicijnen die in Nederland alleen op recept te verkrijgen zijn en waarvoor een importvergunning nodig is.

De in beslag genomen geneesmiddelen bestaan uit 332 pakketjes met antivirale middelen, 579 met antibiotica en 482 zendingen met antimalariamiddelen zoals hydroxychloroquine. Dit laatste middel stond vorig jaar kortstondig in de spotlight als mogelijke remedie tegen COVID-19, maar viel even zo snel weer van zijn voetstuk nadat de vermeende werkzaamheid in wetenschappelijk onderzoek onderuit werd geschoffeld. Toch is het middel in het online alternatieve circuit nog altijd populair, net als antischurftmiddel ivermectine. 

Of er een relatie is tussen de online populariteit van deze middelen en de toegenomen illegale import, kan Douane-woordvoerder Bob van ’t Klooster niet zeggen: ‘Dat valt buiten de taak van de Douane. Wij zien wel dat de cijfers enorm zijn toegenomen. Ten opzichte van 2019 zijn de cijfers negenmaal zo hoog: toen namen we slechts 150 pakketjes met deze geneesmiddelen in beslag.’

Ernstige bijwerkingen

Zowel hydroxychloroquine als ivermectine worden door het Nederlands Huisartsen Genootschap expliciet afgeraden ter preventie of behandeling van corona. De IGJ, Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, laat in een reactie weten dat inmiddels alle beroepsgroepen voor artsen in Nederland afraden om (hydroxy)chloroquine en ivermectine te gebruiken om COVID-19 te voorkomen of behandelen: ‘Dit geldt zowel voor huisartsen als specialisten in het ziekenhuis. Zo is bewezen dat (hydrox)chloroquine niet effectief is tegen COVID-19, en tegelijkertijd ernstige bijwerkingen kan veroorzaken als hartritmestoornissen.’ 

Ondanks die waarschuwende woorden circuleren online nog veel gezondheidsadviezen waarin de middelen een hoofdrol spelen, bijvoorbeeld van de Limburgse huisarts Rob Elens. Hij claimde vorig jaar hét coronamedicijn te hebben gevonden: een cocktail van hydroxychloroquine en andere middelen. De IGJ tikte hem daarna op de vingers en verbood hem deze middelen nog verder voor te schrijven aan zijn patiënten. Sindsdien geeft Elens via een website informatie over alternatieve behandelmethodes. In een online petitie ijveren Elens en een groep ‘verontruste artsen en burgers’ voor de vroegtijdige behandeling van ouderen met een cocktail van hydroxycholorquine, azitromycine en zink. Die petitie is bijna 56.000 keer getekend.  De woordvoerder van de inspectie laat desgevraagd weten dat er inmiddels een onderzoek loopt naar deze website, maar niet verder in te kunnen gaan op een lopend onderzoek. 

Boetes

Vorige maand meldde het Algemeen Dagblad dat Elens samen met een groep huisartsen nog steeds hydroxychloroquine voorschrijft. In reactie op vragen van Argos Medialogica laat Elens weten dit alleen in bijzondere gevallen nog te doen na overleg met de apotheek. Sinds april 2020 zou het gaan om één patiënt. Eerder kondigde de inspectie boetes aan voor huisartsen die medicijnen voorschrijven die in strijd zijn met de officiële behandeladviezen. Afhankelijk van de situatie kan zo’n boete oplopen tot 150.000 euro. Tot op heden zijn er nog geen boetes uitgedeeld.

Ook aan personen die de pakketjes met illegale geneesmiddelen hebben besteld, zijn nog geen boetes uitgedeeld. De in beslag genomen pakketten worden in opdracht van het Openbaar Ministerie zo spoedig mogelijk vernietigd, meldt de Douane. 

Help jij ons onderzoek verder?

Voor dit onderzoek is Argos op zoek naar wetenschappers en ervaringsdeskundigen. Heb je als wetenschapper onderzoek gedaan of publicaties beoordeeld? Heb je al als arts patiënten behandeld met hydroxychloroquine of heb je gewerkt met één van de andere mogelijke remedies? Was je patiënt en heb je ervaring met deze medicatie? We komen graag met je in contact.