In het Spoor van de Wolf
In oktober 2021 wordt een doodgeschoten wolf gevonden bij Stroe. Hoe kon het klimaat in Nederland zo verharden dat de beschermde wolf niet overal meer veilig is? Argos Medialogica onderzoekt hoe het beeld van de wolf in de media tot stand komt.
150 jaar nadat hij verdreven is, keert de wolf terug in de Nederlandse natuur. Maar die terugkeer begint met een valse start. In 2013 wordt middenin de polder, in Luttelgeest, een dode wolf gevonden. Een wolf die hier zelf naartoe is komen lopen, verkondigen deskundigen. Drie maanden later blijkt het toch anders in elkaar te steken: het dode dier is vanuit Oost-Europa naar de polder gebracht en daar in de berm neergelegd, waarschijnlijk als grap. Hoe kon het maanden duren voordat de doodsoorzaak van het dier duidelijk werd? Wat het onderzoek niet ten goede komt, blijkt achteraf, is dat achter de schermen verschillende organisaties met elkaar in de clinch liggen over wie met de eer van de eerste wolf mag pronken.
In 2015 is het dan echt zover. De Duitse ‘wandelwolf’ wordt door verschillende mensen gefilmd en gefotografeerd, terwijl hij in de buurt van het Drentse dorpje Noord-Sleen loopt. Lokale en nationale verslaggevers haasten zich naar het dorpje. De inwoners van het nabijgelegen Zweeloo protesteren. Zij stellen namelijk dat de eerste foto gemaakt is binnen hún dorpsgrenzen, en dat de primeur van de Nederlandse wolf hen toebehoort.
De beeldvorming rondom de wolf kantelt in het voorjaar van 2020. In Brabant en Gelderland laat een wolf een spoor van dode schapen achter. Beveiligingscamera’s leggen het roofdier vast, terwijl hij zijn tanden in het ene na het andere weerloze schaap zet. Tegen de zin in van ecologen, die vinden dat de wolf gewoon natuurlijk verdrag vertoont, krijgt het dier in media al snel het predikaat ‘killerwolf’ en ‘probleemwolf’. Ongeruste schapenboeren halen opgelucht adem wanneer de wolf doorreist naar België, waar hij de naam ‘Billy’ krijgt. Uiteindelijk wordt het dier in Frankrijk neergeschoten.
Ook in Nederland wordt dit jaar een wolf doodgeschoten, zo blijkt uit sectie. Door zijn beschermde status is het neerschieten van een wolf een misdaad. Daarom wordt een strafrechtelijk onderzoek ingesteld. De zaak haalt zelfs Opsporing verzocht. Met een uitgeloofde beloning voor de gouden tip die leidt naar de dader, stromen de aanwijzingen binnen. Ondertussen voelen jagers dat alle ogen gericht zijn op hen als mogelijke dader. Maar er ontstaat ook scepsis: want is de wolf van Stroe wel neergeschoten?
Argos Medialogica volgt het spoor van een aantal bekende wolven en laat zien hoe berichtgeving hierover ons beeld heeft gevormd. Hoe proberen voor- en tegenstanders hun beeld van de wolf in de media te krijgen? En welke belangen spelen er in het publieke debat rondom de terugkeer van de wolf?
sprekers
Hugh Jansman
is dierecoloog bij Wageningen Environmental Research en schreef oktober dit jaar in opdracht de factfinding study 'De wolf terug in Nederland'. Ook was hij betrokken bij de secties van de wolf gevonden bij Luttelgeest in 2013, en de doodgeschoten wolf die dit jaar werd gevonden bij Stroe.
Frank Theunissen
is boswachter bij Natuurmonumenten. Ze delen mooie beelden van hun veldcamera's van de wolf in zijn natuurlijke habitat om tegenwicht te bieden aan negatieve nieuwsbeelden.
Steven van der Mije
is Naturalis-collectiebeheerder en vertelt over de strijd om de publiciteit rondom de wolf van Luttelgeest, en de fouten die daardoor gemaakt zijn.
Willem Schimmelpenninck van der Oije
is directeur van de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging. Hij vertelt over hoe er sinds de doodgeschoten wolf bij Stroe naar de jagers wordt gewezen als mogelijke daders.
Niko Koffeman
is Partij voor de Dieren-politicus en campagnestrateeg. Hij loofde met zijn Stichting De Faunabescherming 16.000 euro uit voor de gouden tip voor het jachtmisdrijf, maar daarbij jagers zelf - als mogelijke betrokkenen - al bij voorbaat uitsloot van deelname.
Glenn Lelieveld
is als ecoloog werkzaam bij de Zoogdiervereniging en coördinator van het Wolvenmeldpunt bij Wolven in Nederland.
Albert Heller
is journalist bij De Gelderlander. Hij kreeg vanuit de jagershoek de tip dat de wolf bij Stroe wellicht anders om het leven was gekomen.
Berton van Balveren
is journalist. Hij maakte voor RTV Drenthe een reportage over de onthulling van een ‘wolvenmonument’.
Annemieke van Straaten
loofde namens Stichting Annemieke een beloning uit voor wie kan bewijzen dat de wolf in Nederland zou zijn uitgezet.
Jos Verhulst
is schapenboer en verloor 43 schapen aan wolf ‘Billy’. Verhulst groeide in de media uit tot het boegbeeld van de getroffen schapenboer.
Online video's
Verdiep je verder
Van roofdier naar politiek symbool
In oktober wordt bij het Gelderse Stroe een doodgeschoten wolf gevonden. Drie maanden eerder gaat in Friesland de eerste paal de grond in voor een ‘wolvenwerend’ hek. Sinds het dier in 2015 naar ons land is teruggekeerd, maakt het veel los. Waarom wordt er zo heftig op de wolf gereageerd, en wat zegt dit over onze verhouding tot de natuur?
Waarom we de Nederlandse wolf geen naam mogen geven
Waarom zijn de wolven in ons land naamloos? We vinden het antwoord, en komen erachter dat er zelfs actief wordt voorkomen dat de wolf een naam krijgt.
Het Friese wolvenhek: roep om aandacht of slimme oplossing?
Een wolvenhek op de grens van Friesland om de wolf tegen te houden, dat bedenkt een groep Friese schapenhouders. Is dat wel realistisch?
De ‘zomersoap’ van de wolf en de moeflon
De wolf dringt het Nationale Park De Hoge Veluwe binnen en valt de ene na de andere moeflon aan. Welke belangen gaan er achter deze ‘soap’ schuil?
Is een objectief beeld van de wolf nog wel mogelijk?
In het gepolariseerde en emotionele wolvendebat is het steeds lastiger om feit van fictie te onderscheiden.