Hopen op een Wondermiddel
In de eerste maanden van de coronapandemie worden twee malariapillen gezien als hét medicijn tegen het virus: chloroquine en hydroxychloroquine. Wereldwijd verschijnen er in de media allerlei hoopvolle berichten: artsen en onderzoekers presenteren het stokoude medicijn als wondermiddel en voormalig president Donald Trump kondigt het aan als 'gamechanger' in de coronacrisis. Van deze hoop is in medisch-wetenschappelijke kringen inmiddels niks meer over. Medialogica over hoe een niet-werkend medicijn met heftige bijwerkingen in de beeldvorming tot wondermiddel is gebombardeerd.
In delen van de samenleving wordt hydroxychloroquine nog steeds gezien als het ultieme wapen in de strijd tegen het virus en wordt het door sommigen zelfs gezien als alternatief voor vaccinaties en virusmaatregelen. Bovendien bestaat het beeld dat het middel niet serieus is genomen in de behandeling van COVID-patiënten.
Uit een reconstructie van Medialogica blijkt dat het in de eerste maanden van de pandemie juist zeer serieus is genomen. In Nederlandse ziekenhuizen is het middel op grote schaal ingezet en zijn er naar schatting enkele duizenden doodzieke patiënten mee behandeld. Daarnaast is naar geen enkel ander mogelijk COVID-19 medicijn zoveel onderzoek gedaan als naar hydroxychloroquine. Daaruit blijkt dat patiënten niet beter worden van het middel. Sterker nog, volgens onderzoekers is het voor een deel van de patiënten zelfs schadelijk geweest.
Toch houdt het oude malariamiddel de gemoederen, nu een jaar nadat artsen in de ziekenhuizen stopten met voorschrijven, nog altijd bezig. Hoe kon een omstreden medicijn uitgroeien tot zo’n grote hype?
Het nieuwe seizoen van Medialogica
Door de pandemie zijn er dit keer minder volle zaaltjes en cafés waar politici vertellen over hun plannen voor Nederland. Dit verkiezingsjaar proberen de partijen meer dan ooit hun publiek via de eigen sociale mediakanalen te bereiken, met journaals, podcasts en live-gesprekken. Is dit goed voor het publieke debat, of juist niet?
sprekers
Martje Maas
is internist in het Bernhoven Ziekenhuis.
Peter de Vries
is internist-infectioloog in het Tergooi Ziekenhuis.
Michaël Kuiper
is intensivist bij het Medisch Centrum Leeuwarden.
Mark de Boer
is internist-infectioloog bij het LUMC en voorzitter van de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB).
Joost Wiersinga
is hoogleraar interne geneeskunde en hoofd infectieziekten bij het Amsterdam UMC.
Marcel Olde Rikkert
is hoogleraar geriatrie aan de Radboud Universiteit en hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.
Lennie Derde
is intensivist bij het UMC Utrecht en coördineert het REMAP-CAP-onderzoek.
Samantha Schellen
is ex-coronapatiënt.
Verdiep je verder
Hoe Nederland 2 miljoen niet-werkende coronapillen bestelde
De Staat kocht aan het begin van de pandemie voor een onbekend bedrag twee miljoen pillen in van een stokoud malariamedicijn. Chloroquine zou hét middel tegen corona zijn, al was het bewijs hiervoor flinterdun. Inmiddels is bekend dat het geen enkel effect heeft tegen corona.
De medicijnkast van de coronascepticus
Welke zogenaamde ‘coronageneesmiddelen' staan er in de online medicijnkast, en hoe kwamen die daar terecht? ‘Bepaalde medicatie wordt kritiekloos ingenomen.’
Hoe twitteraars het beeld scheppen van een wondermiddel
Na vele onderzoeken is het voor wetenschappers duidelijk: het oude malariamiddel hydroxycholoroquine heeft geen enkel effect op de bestrijding van het coronavirus. Toch blijven velen op Twitter geloven in de helende werking van het medicijn. Hoe wordt deze Twitterdiscussie gevoerd?
Import illegale ‘coronageneesmiddelen’ bijna vertienvoudigd
De Nederlandse Douane nam vorig jaar bijna 1400 pakketjes in beslag met geneesmiddelen die bedoeld zijn om COVID-19 te voorkomen of behandelen.