Schriftelijke antwoorden EenVandaag

1. Hoe is deze reportage tot stand gekomen?

"Bij EenVandaag kwam via een bron de notitie over het ventilatiesysteem in Maassluis binnen. Met als titel: 'Verheffing van COVID-19 mogelijk mede als gevolg van onvoldoende ventilatie in een modern geventileerde verpleeghuisafdeling'. Dat was nieuws, omdat tot dan toe door het RIVM nog geen directe relatie met ventilatiesystemen was gelegd. 'De combinatie van bevindingen (...) is suggestief voor een verdere verspreiding van het SARS-COV-2 virus door het ventilatiesysteem. Dit is voor de bij deze verheffing betrokken artsen-microbioloog reden andere zorginstellingen te attenderen op de mogelijke risico's van ventilatiesystemen met recirculatie van binnenlucht', zo staat in de notitie. En dat in een verpleeghuis waar het verplegend personeel met mondkapjes liep en er sprake was van een relatief nieuw ventilatiesysteem.

Vervolgens hebben wij bij alle betrokkenen reacties gevraagd. Daar namen wij ruim de tijd voor. De tip kwam 30 juli binnen, en de uitzending was een week later. 

Het belang van deze notitie was groot, gezien de continue discussie rond de invloed van ventilatiesystemen. Uiteindelijk wilden GGD, RIVM, noch de Tweemaster reageren op deze notitie. Het Franciscus Gasthuis, bij monde van longarts Hans in 't Veen, wilde wel reageren. Voor het overige hebben wij nadere invulling gezocht bij het systeem van de ventilaties (hoe werken die eigenlijk); het resultaat zie je terug in de uitzending."

2. Waarom vermelden jullie niet dat het om een nog lopend onderzoek gaat? De GGD vertelt in onze uitzending dat ze dit aan jullie hebben laten weten en daarom nog niet in het openbaar kunnen reageren. Waarom is deze informatie niet in jullie uitzending verwerkt?

"De onderzoekers van het Franciscus Gasthuis waren ervan overtuigd dat het systeem een rol speelt. Dat is nieuws. Ongeacht of het onderzoek nog loopt; deze notitie lag er al, waarbij dus onmiskenbaar een verband wordt gelegd tussen corona en het ventilatiesysteem. 

Dat een onderzoek 'nog loopt' is - blijkt uit vele ervaringen - ook een manier om de pers op afstand te houden. Maar wij hadden het inderdaad kunnen melden.  Als de GGD ons had geantwoord op onze vraag wanneer het onderzoek afgerond zou worden, hadden we daar eventueel op kunnen wachten, maar we kregen geen antwoord op deze en andere basisvragen."

3. Wisten jullie dat het onderzoeksteam uit vijf partijen bestond, waarbij het Franciscus Gasthuis & Vlietland de enige partij was die op dat moment zo stellig concludeert dat het ventilatiesysteem een grotere rol speelde? En dat de andere partijen hier genuanceerder naar keken? Zo ja, waarom vermeldden jullie dit niet?

"Wij wisten niet dat het onderzoeksteam uit vijf partijen bestond. Voor ons waren dat het RIVM, de GGD en het Franciscus Gasthuis. Het RIVM en de GGD wilden niet reageren. We hebben ze meermaals benaderd. In de betreffende uitzending hadden zij de nuance kunnen aanbrengen, maar dat wilden zij dus niet. Ook off the record wilde de GGD niet reageren of met ons van gedachten wisselen. Onze redacteuren kregen bijvoorbeeld geen antwoord op de vraag wanneer het onderzoek zou zijn afgerond."

4. Wisten jullie dat het document waarop jullie de reportage baseren, het signaleringsoverleg, juist is bedoeld om preventief te informeren over het mogelijke risico van het ventilatiesysteem, en naar meer dan honderd mensen is doorgestuurd? Zo, ja waarom vermelden jullie dit niet?

"Dat is exact de reden waarom wij de notitie van groot belang vinden en vonden: om de mensen preventief te informeren over het mogelijke risico van het ventilatiesysteem. Dat het al naar meer dan honderd mensen is doorgestuurd wisten wij niet."

5. Waarom vermelden jullie niet dat het RIVM tussentijds wel al ruim voor jullie uitzending, namelijk op 27 juli, in een openbare brief het ministerie van VWS heeft geïnformeerd over de casus.

"Dat wisten wij niet, en dat heeft het RIVM ons bij onze mailwisselingen ook niet laten weten. Het RIVM verwees door naar de GGD."

"Overigens: op 5 augustus publiceert de NOS: 'RIVM onderzoekt verspreiding coronavirus door ventilatieysteem.

RIVM wijzigt ventilatierichtlijn - Op 28 juli heeft ook het RIVM de ventilatierichtlijn herzien. Maar volgens een woordvoerder heeft dit niets te maken met de uitbraak in Maassluis. "De suggestie die wordt gewekt door de Volkskrant en EenVandaag dat dit zou zijn gebeurd vanwege de casus in Maassluis, is niet juist", zegt de woordvoerder."

Die suggestie is echter nooit gewekt door EenVandaag, enkel door de Volkskrant, die schrijft: 'Het RIVM heeft inmiddels de ventilatierichtlijn aangescherpt'."

Meer van Medialogica