“Nou, kijk, het zwakke van de originele psychoanalyse - vijf jaar lang, iedere dag behalve in het weekend, op de bank bij de psychiater - is natuurlijk dat je nooit kunt aantonen hoe geschift iemand zou zijn geweest als hij dat níet had gedaan. Ik kan wel zeggen dat mijn analytisch vermogen is toegenomen, maar het is niet zo dat ik de nare gebeurtenissen heb verwerkt en afgevinkt. Volgens mij kun je niks achter je laten. Je kunt er hooguit voor zorgen dat hetgeen je dwars zit minder belastend wordt. Op een gegeven moment dringt het tot je door dat je er, hoe graag je dat ook zou willen, toch niets aan kunt veranderen. Bovendien: het heeft me ook gemaakt tot wie ik ben. Mijn vader kwam tijdens een koude Poolse winter, op 7 februari 1945, tijdens een transport vanuit het concentratiekamp, op weg naar de vrijheid om het leven. Mijn moeder verloor al snel ook haar tweede man en moest in grote armoede haar vijf kinderen alleen opvoeden. Ik zit vol herinneringen die mij nog bijna iedere dag diep in mijn vlees snijden. Ik ben opgegroeid met de gedachte dat het noodlot zomaar kan toeslaan. En ook met de overtuiging dat ik, tot nu toe, door de mazen van het net ben geglipt.
Ik ben strijdlustig, verontwaardigd, opgewonden, altijd bereid tot actievoeren - misschien is die hele instelling niets anders dan het omzetten van mijn eigen pijn in compassie voor anderen. Daarmee verdwijnt dat eigen lijden niet, maar toch, ik mag dankbaar zijn dat ik geen armoede ken, dat ik een prachtig huis aan de Amstel bewoon, dat wij hier nu gezellig kunnen zitten met een kaarsje op tafel, dat ik een lieve man heb met een ontembare werkdrift, dat ik niet in Aleppo ben geboren, dat ik niet met mijn hele hebben en houden op de vlucht moest slaan. Ik vind het verschrikkelijk als ik mensen hoor zeggen dat die vluchtelingen het zelf maar moeten uitzoeken. Hoe is het mogelijk dat je niet in staat bent om, al is het maar heel even, een gevoel van medemenselijkheid op te roepen? Tegelijkertijd moet ik vaststellen dat meeste mensen aan de andere kant van de streep staan. In Amsterdam hadden zich zo veel vrijwilligers voor de opvang van vluchtelingen gemeld dat er een wachtlijst moest worden aangelegd. In een Fries dorp kocht een groep bewoners een huis voor een Syrisch gezin. Dat is toch fantastisch?”