23 maart

Als het virus onze collectieve vijand is dan herkennen velen zijn schutkleur niet. Een van die velen ben ik. Dit weekend breng ik oude kinderenspullen, van stapelbedden tot verweerde knuffels, naar de milieustraat. "Kilo’s jeugd in kliko," zoals mijn vrouw de actie samenvat. 

Blijkbaar hebben meer mensen last van opruimwoede, het is drukker dan normaal. Op de terugweg horen we via de autoradio een oproep om wegens corona milieustraten te mijden. Daarna maak ik een ommetje langs zee. Als kuststreekbewoner valt het me op dat het ook daar drukker is dan normaal. Niet veel later zie ik - opnieuw op teletekst - de oproep van burgemeesters van Zandvoort en Noordwijk om geen strandwandelingen meer te maken. Weer ter voorkoming van corona-collusie. 

Beschaamd constateer ik dat ik deel ben van de kudde, en dat de kudde deel is van mij. Op Twitter verschijnt een foto van medewerkers van het Erasmus Medisch Centrum met de tekst "Wij zijn hier voor jullie. Blijft u dan binnen voor ons!”

Hun gelijk en mijn naïviteit krijg ik het hele weekend om de oren. Hoogtepunt: zondagochtend, 11.29. Voor het eerst gaat op mijn telefoon NL Alert af, het landelijk alarmsignaal. De boodschap luidt: Binnen blijven en anderhalve meter afstand tot elkaar houden. 

Het wakende oog van vadertje staat doorziet de schutkleur van het roofdier klaarblijkelijk wél. Als we het virus willen afremmen, dan moet iedereen nu blijven waar die is.  Ik begrijp het, ik zal volgen. Het RIVM heeft het over ‘de week van de waarheid’. Deze week zal blijken of de maatregelen effect hebben. Christian Drosten, de Duitse ‘medicus des vaderlands’, noemt in Die Zeit de maatregelen "noodzakelijk om nu meteen het aantal besmettingen omlaag te brengen". Om voor Pasen niet hetzelfde drama mee te maken als Italië. Maar ook hij weet niets zeker.

De vijand laat zich voorlopig niet kennen, terwijl ik deze dagen smacht naar antwoorden. Als dagboekschrijver stromen ze van alle kanten naar me toe de afgelopen dagen. Van somber tot relativerend.

Om met de somberheid te beginnen: een lieve vriendin stuurt mij een infographic die toont dat we kansloos zijn tegen het virus. Dan de relativering. Er zijn ook wetenschappers die stellen dat we de vijand weliswaar niet kennen, maar we daarom zijn kracht niet moeten overdrijven.

Via een Facebookvriend krijg ik een prikkelend betoog van Arnout Jaspers. Die schrijft op Kennislink: "In de periode 1968-1969, raasde de Hongkong-griep over de wereld, waaraan een miljoen mensen zijn overleden. De uitbraak zorgde destijds weliswaar voor ongerustheid en koppen in de krant, maar van de complete maatschappelijke verlamming en paniek die we nu zien, was geen sprake. De reden is evident: het internet bestond nog niet. Zowel overheden als het publiek waren zich nauwelijks bewust van de omvang van de epidemie, en van het aantal slachtoffers is pas veel later een ruwe schatting gemaakt. Overal ging het leven gewoon door. Invloed op de economie had de epidemie daardoor nauwelijks."

Het brengt me in verwarring. De strijd tegen de nieuwe vijand is vers. Ik ben geen medicus en ook medici weten weinig zeker. Mijn hoofd is een blender vol sombere en relativerende verhalen tegelijk. Ik weet alleen wat zeker níet in mijn mixer hoort: het geluid van de extreme flanken, de hysterie van het op zelfvernietiging gerichte populisme, waar ontkenning en complottheorie om de voorrang strijden, met als vaandeldrager de huidige hoofdbewoner van het Witte Huis. Nergens beter in beeld gebracht dan in een filmpje dat een goede oude schoolvriend me dit weekend stuurde. Het is een opsomming van de uitspraken van Donald Trump over het virus.

De president van het machtigste land op aarde herkent de schutkleur van zijn vijand niet, hij wil niet eens weten tegen wie hij vecht. Daarom heeft hij geen idee. Tegen zijn pandemische vernietigingsdrang is geen vaccin opgewassen.

Eind van de middag komt het kabinet weer in speciale zitting bij elkaar. Ik bereid mijn omgeving voor op een lockdown.