Na zeven weken corona-dagboek, met ongeveer dertig afleveringen is het tijd voor een tussenbalans. Hier een top vijf met inzichten die deze periode mij hebben opgeleverd:

1. De samenleving is maakbaarder dan ik dacht;

2. De wetenschap is een matige voorspeller;

3. In tijden van nood leer je welke beroepen cruciaal zijn;

4. Thuiswerken is in veel beroepen een behoorlijk alternatief voor kantoor-tuinieren;

5. Het is mogelijk om grenzen open te houden voor goederen en diensten en ze te sluiten voor personen.

Human-hoofdredacteur Marc Josten vraagt zich af hoe we met mensheid, macht en media uit deze wereldwijde crisis komen. Daarom houdt hij op human.nl een persoonlijk ‘medialogisch’ verslag bij tijdens de corona-crisis.

Ik had ook iets kunnen zeggen over de rol van de journalistiek in dit proces, maar het haalt simpelweg niet mijn top vijf. Hoe volgzaam zijn we, hoe kritisch? Bieden we genoeg perspectieven? Voor een goede eerste poging tot een antwoord verwijs ik naar een reconstructie die Frits van Exter, de voorzitter van de Raad voor de Journalistiek, maakte voor Villamedia.

Startup Stock Photos / Pexels

Verder heb ik de vijf inzichten zo neutraal mogelijk proberen te formuleren. Want elk punt kan iedereen naar hartenlust gebruiken voor het eigen straatje. Een milieu-activist zal stellen dat het mogelijk is gebleken om reizen rigoureus aan banden te leggen, een rechts-populist zal zeggen dat asielzoekers beter tegengehouden kunnen worden, een SP’er zal pleiten voor een nieuwe looneis voor verplegend personeel. 

Wat mij vooral opvalt is dat ook een democratie snel in staat is om prioriteiten te verleggen, zandlopers om te draaien. Het zal het politieke debat in aanloop naar de komende verkiezingen in Nederland en in andere omringende democratieën urgenter en concreter maken. Luchtfietserij bestaat niet meer. We hebben een blik kunnen werpen op mogelijkheden die de toekomst in de werkelijkheid biedt. 

Marc Josten, hoofdredacteur van Human, was net begonnen met het vervolg op zijn boek 'Weerwoord' (2017), een journalistiek onderzoek naar de werking van publieke opinie. Titel en motto waren al klaar: 'Medialogica. Over macht, media en manipulatie'. Als beelden het van feiten winnen. In politiek, media en bedrijfsleven. Thuis en op de werkvloer.

Maar toen brak het Corona-virus uit. Het degradeerde de onderzoeksvraag van een belangrijke hoofdzaak tot een belangrijke zaak. De nieuwe belangrijke hoofdzaak is opeens: hoe komen we met mensheid, macht en media uit deze wereldwijde crisis? Omdat er nog geen horizon in zicht is, veranderde het boek tot nader order in dit corona-dagboek: Waarheid, leugen en gezond verstand in crisistijd.

Meer berichten over corona