Als geen andere omroep geeft HUMAN de ruimte aan vrijdenkers en filosofen. We zijn dol op helder nadenken over lastige onderwerpen als bijvoorbeeld zingeving, de rechtsstaat en vrijheid van meningsuiting. Ook luisteren we graag naar wat kinderen te vertellen hebben.

'Ik houd er wel van om de boel een beetje te ontregelen'

Schrijver Arnon Grunberg is presentator van 'Het filosofisch kwintet'.

“Ik heb niet lang geaarzeld toen ik gevraagd werd Clairy Polak op te volgen. Ja, ik ben schrijver, maar ik houd ook van interviewen: vragen stellen is vaak boeiender dan antwoorden geven. Neemt niet weg dat ik ook graag iets te berde breng, zeker wanneer ik denk: hier ben ik het niet mee eens. Aan tafel zorg ik ervoor dat alle gesprekspartners aan bod komen, dat wat zij zeggen niet te veel op elkaar lijkt, al heb ik dat laatste natuurlijk niet altijd in de hand, en dat het gesprek levendig blijft. En begrijpelijk: we hebben het wel over tv met zijn eigen wetten. Er kijken 100.000, soms 200.000 mensen naar het programma, en niemand mag het gevoel krijgen: hier ben ik te dom voor. Ik zeg daarmee niet dat je in jip­en­janneketaal moet praten, de kijkers mogen best op hun tenen staan.

Het thema wordt altijd goed voorbereid door de redactie en mij. Van tevoren zetten we de piketpaaltjes uit: die en die onderwerpen moeten in de komende vijftig minuten aan bod komen. Daarnaast moet er ruimte blijven voor improvisatie – ik houd er wel van om de boel een beetje te ontregelen. Dat gaat eigenlijk vanzelf. In de afl evering over de rechtsstaat en intimiteit vertelde ik dat ik ooit geil was geworden tijdens een bezoek aan een slachthuis. Je hoopt op dat moment dat zo’n onverwachte opmerking iets losmaakt, je wilt geen droogtheoretische afl evering maken over een onderwerp dat ten diepste te maken heeft met schaamte, met verlangen, met grenzen overschrijden. Een van mijn tafelgenoten, een vrouwelijke cultuurwetenschapper, vertelde toen dat ook rouw vaak het verlangen naar seks aanwakkert. Interessant vind ik dat: ik hoorde later dat mensen niet zelden hun partner op een begrafenis ontmoeten. Misschien wil de mens in confrontatie met de dood het leven bekrachtigen met een levensbevestigende activiteit. Overigens wil ik hierbij opmerken dat ik niet uit ben op ontboezemings­tv – het blijft natuurlijk wel ‘Het filosofisch kwintet’.”

“Ik zat in het panel van ‘Wat zou jij doen?’. We dachten mee met kinderen die een dilemma hadden. Zo móésten twee broers elke dag naar voetbaltraining. Als je ouders denken dat zij beter weten dan jijzelf wat jij wilt, is dat best lastig.”

Samiwa (13) zat in het jeugdprogramma ‘Wat zou jij doen?’

‘Kritisch denken, dat past goed bij me’

Filosoof Stine Jensen is al twee decennia als programmamaker verbonden aan HUMAN.

“Toen ik twintig jaar geleden aan boord stapte via het programma ‘OBA Live’ stond HUMAN vooral voor vrijdenken, kennis en zingeving zonder God. Dat is inmiddels verbreed. Nu maken we ook programma’s over het klimaat, de schuldenproblematiek en jezelf mogen zijn. In de podcasts die ik maak is ongelovig zijn een belangrijk thema. In ‘De cartooncrisis’ bijvoorbeeld, mijn podcast over de moord op docent Samuel Paty in Frankrijk, komen onderwerpen voorbij als: vrijheid van meningsuiting, spotprenten al dan niet tonen, meerdere culturen samen in een klas, geloof versus ongeloof. Ook dat zijn echte HUMAN onderwerpen.

Het humanisme, waaruit HUMAN voortkomt, heeft acht pijlers. Eén daarvan is kritisch denken, een andere is aandacht voor menselijke thema’s. Dat zijn dingen die goed bij mij passen. Ik heb bij HUMAN veel mooie programma’s mogen maken. Vaak gaat het over filosofie, zoals in de televisieserie ‘Dus ik ben’. Ook heb ik ‘Dus ik ben jr.’ op touw gezet, een filosofieprogramma voor kinderen. Daarin waren we uniek, zoiets was er nog niet. Momenteel houd ik me vooral bezig met levenswijsheden. In mijn dagelijkse podcast ‘Zin van de dag’ geef ik luisteraars in twee minuten een levenswijsheid mee. Levenswijsheden zijn wijsheden die anderen voor jou hebben geleefd, zei iemand, en dat vond ik mooi gezegd. Het zijn niet zomaar zinnetjes, maar geleefde waarheden. Het kan een advies zijn over hoe je moet leven of een tekst die je een beetje opbeurt als het tegenzit. In ‘Zin van de dag’ kunnen ze komen van een beroemde denker, maar ook van cabaretier Paul de Leeuw, zanger Nick Schilder uit Volendam of van een luisteraar. Het leuke is namelijk dat iedereen wel een levenswijsheid heeft. Je hoeft er geen filosofie voor gestudeerd hebben.”

Dit artikel verscheen in de 35 jaar HUMAN krant. Vrienden van HUMAN ontvangen dit op de deurmat. 

Nog geen vriend? Meld je aan!