Eindelijk jezelf zijn, nu graag een gezin

Kijk hier de documentaire 'Dubbel Geluk'.

'Het voelt als een soort tweede emancipatiegolf,' zegt Luc Nibbeling. Nibbeling is voorzitter van Meer Dan Gewenst, een stichting die opkomt voor de belangen van homoseksuele stellen met kinderen of een kinderwens. Hij doelt op de toename van het meerouderschap, die hij ziet. Meerouderschap is een steeds populairdere manier voor homoseksuele stellen om een gezin te starten, en toch de biologische vader of moeder dichtbij te houden.

'In de eerste golf mochten homoseksuele mannen en vrouwen eindelijk zichzelf zijn. We durven uit de kast te komen en worden nu geaccepteerd, al is dat nog steeds niet voor de volle honderd procent natuurlijk.

'Nu willen we ook graag een gezin starten. En dan het is prettig om de biologische moeder of vader van je kinderen in de buurt te hebben, en een volle rol te geven in het opvoedproces. Om de kinderen dat te gunnen.'

Tekst loopt door onder video

Scroll wat door de beelden van het allereerste homohuwelijk ter wereld, dat in 2001 in Nederland werd beëdigd.

Omdat erkenning bij de overheid nog niet mogelijk is, is niet bekend hoeveel meeroudergezinnen er zijn in Nederland. Aan de hand van rechtsgeldige contracten en advocaten worden momenteel constructies opgetuigd. Trokken informatiebijeenkomsten van Meer Dan Gewenst in 2009 nog zo'n honderd bezoekers, inmiddels zijn dat er ruim zeven keer zo veel.

'Het is steeds belangrijker aan het worden om te weten waar je vandaan komt,' zegt Nibbeling. 'Die erkenning is belangrijk voor de kinderen, maar ook voor de ouders. Weten hoe je verwekt bent, en wie daar bij betrokken waren.'

Niet alleen meerouderconstructies, maar ook gezinnen met twee ouders via draagmoeders, adoptie of donors raken steeds meer in trek, merkt  Nibbeling. 'Het gaat gewoon ontzettend goed. Veel wordt door ouders van te voren besproken en er wordt bewust over nagedacht. Het is niet alsof nu een massale golf van problemen voor die kinderen is ontstaan. Dat is gewoon niet aangetoond.'

Nibbeling doelt op een groot representatief onderzoek uit 2017 waarin 95 gezinnen met hetero-ouders werden vergeleken met 95 gezinnen met twee vaders of twee moeders. Kinderen uit die laatste groep zijn net zo gelukkig, tevreden en goed functionerend als kinderen met een vader en een moeder, zo bleek. Biologische verwantschap heeft geen invloed op de relatie tussen kinderen en hun ouders. 

Maar het groeiende succes van homoseksuele stellen die een gezin stichten, is niet bepaald te danken aan de Nederlandse wet, zo vindt Nibbeling. Veel problemen onstaan volgens hem omdat de Nederlandse wet nog niet is aangepast aan de realiteit van vandaag.

'De grootste problemen worden veroorzaakt door het wettelijke maximum van twee ouders,' zegt Nibbeling. 'Bij doktersbehandelingen mag een derde en vierde ouder officieel niet meebeslissen over een operatie. Als kinderen op vakantie gaan met volwassenen die officieel niet de ouders zijn, dan moeten allerlei documenten worden opgemaakt. 

'Een derde of vierde ouder heeft ook geen wettelijk recht op ouderschaps- of zorgverlof. Dan denk je misschien: als het kind toch vier ouders heeft, dan hoeft toch niet elke ouder verlof op te nemen? Maar het gaat om de individuele band tussen kind en ouder.'

Het belangrijkste probleem volgens Nibbeling is dan ook de miskenning die zowel de derde/vierde ouder als het kind ervaart. 'Kinderen worden elke dag door hun ouders opgevoed, maar voor de wet zijn dat niet de ouders. Als je opgroeit in het besef dat je ouders officieel gezien geen relatie tot je hebben, is dat enorm lastig.'

Drie jaar geleden publiceerde de staatscommissie 'Herijking Ouderschap' een rapport waarin zij concludeerde dat meeroudergezinnen juridisch mogelijk gemaakt moeten worden. Maar eerst, zo vond de commissie, moest er meer onderzoek gedaan worden. Er zouden namelijk nieuwe problemen kunnen ontstaan bij het erfrecht en het vreemdelingenrecht. 

Die verdere onderzoeken werden een paar maanden geleden afgerond en liggen inmiddels bij Sander Dekker, minister voor Rechtsbescherming. Dekker heeft beloofd nog voor de zomer uitsluitsel te geven over of de wet er komt.

Heeft Nibbeling daar vertrouwen in? 'Daar is geen peil op te trekken. Wel is de algemene concensus dat er een keer een knoop doorgehakt moet worden. Het is al zovaak uitgesteld, al dan niet via "verder onderzoek". 

'Maar of die wet er komt, dan weet ik oprecht niet. Er zitten natuurlijk ook twee conservatieve partijen in het kabinet. Dan weet je nooit wat er daadwerkelijk doorheen komt.'

'Meerouderschap is er al gewoon,' gaat Nibbeling verder. 'Alleen zijn er allerlei praktische problemen omdat de wet er nog niet op is ingesteld. Een nieuwe wet zou enkel een logische correctie zijn op iets wat al werkelijkheid is. 

'Maar goed, het is uiteindelijk een politieke keuze. Helaas moeten we daar op wachten.'