Hoe een voorstelling zich ontwikkelt op de Parade

‘3 Lesbiennes en een talkshow’ zag je op rondreizend theaterfestival Parade, waarvan Human dit jaar mediapartner is. Klik hier voor meer informatie. 

Producent Tim Kamps loopt de backstage binnen met een mededeling. Een meisje van negentien heeft geklaagd dat ze graag een 'triggerwarning' zou zien. Een waarschuwing dat de voorstelling schokkende onderdelen bevat. Het meisje had aanstoot genomen aan een metoo-grap, omdat ze in het verleden zelf een metoo-stituatie heeft meegemaakt. 

Acteur Wart Kamps (40, broer van producent Tim) hoort het verhaal gelaten aan. Deze zomer staat hij samen met Lowie van Oers (33) en Stephanie Louwrier (32) op de Parade met de voorstelling 3 Lesbiennes en een talkshow. Een stuk over hoe ruim- of nauwdenkend de genderlabels van tegenwoordig eigenlijk zijn.

Hij haalt z'n schouders op. 'Dit bedoel ik nou. Met die grap willen we onze boodschap nog meer op scherp zetten,' zegt hij. 'Dit is precies waar het stuk over gaat. Wat is dat toch met die strengheid van millenials.'

Gaat de grap - waarbij Stephanie de bezoekster behoorlijk intiem aanraakt - ook niet wat ver? Stephanie: 'Ik kijk altijd heel goed hoe ver ik kan gaan. Als ik merk dat iemand het niet prettig vindt, dan ga ik minder ver. Maar soms kan het ook wél.'

Wart besluit: 'Er is een heel groot grijs gebied. Je kan niet alle metoo's in één hokje stoppen, en daar dan heel streng over doen. Het mag echt allemaal wat losser.'

Maar voordat het gezelschap die boodschap kan uitdragen op de planken, moet er nog een hoop gebeuren. Een aantal weken eerder spreken de acteurs in een oefenruimte in de Jordaan het net geschreven script door.

Op dat moment zijn er nog twee weken om die boodschap tot leven te brengen, het liefst een beetje edgy. Weinig tijd dus, maar dat lijkt de acteurs, die vorig jaar ook al met zijn drieën op de Parade stonden, niet te deren.

Het script, waarin drie talkshowpresentatoren het voortdurend met elkaar aan de stok krijgen, lijkt al goed te werken en is volgestouwd met grappen over de genderlabels ('Als ik Doutzen Kroes een lekker ding vind, moet er dan een D bij?'). 

Spelenderwijs lezen de de acteurs het script regel voor regel van hun laptop - repeteren komt volgende week pas. Lowie onderbreekt en wil weten of een stukje dialoog niet weg moet, waarin zijn personage aan de kant wordt geschoven door haar mede-presentator:

Simone de Bouvier: 'En dit is Geny Jairhovsky, mijn trouwe sidekick.'

Geny Jairhovsky: 'Co-host'. 

Simone de Bouvier: 'En wat voor sidekick.'

Geny Jairhovsky: 'Co-host.'

Simone de Bouvier: 'Sorry?'

Geny Jairhovsky: 'Je zegt sidekick, twee keer, ik ben je co-host.;'

Simone de Bouvier: 'Hmm, same same toch?'

Geny Jairhovsky: 'Ben je dan ook mijn sidekick?'

Simone de Bouvier: 'Nee joh, malle meid.'

De dialoog vertraagt het begin van het stuk, vindt Lowie. Wart en Stephanie houden het er toch graag in: 'Dan is er tenminste meteen iets gaande,' zegt Stephanie terwijl ze met haar vingers knipt.

Zo gaat het een tijdje door. Elke regel tekst wordt gewogen. Stephanie's personage strijdt ervoor om het woord 'menstruatie' te veranderen in 'womenstruatie'. De drie grijnzen. 'Zelf zeg ik al jaren ook geen 'dictionary' meer, maar 'tionary', acteert Lowie. Stephanie schiet in de lach. Werkt lekker. Wart: 'Daar moet nog wel het woordje 'gewoon' tussen. '..maar gewoon  "tionary".'

'Die motherfuckers van het Oxford Dictionary', speelt Stephanie verder.'Oxford. Een os? Really?  Zelfs de stadsnaam is mannelijk. Als tegengeluid doop ik die stad nu officieel om naar Cowford.'

Stephanie twijfelt even. Is die os niet te ver gezocht? 'Ik vind het heel grappig,' werpt Wart tegen. Hij kijkt even naar de verslaggever van Human, die stilletjes aantekeningen maakt. 'Ik zag de mondhoeken van Daan ook even omhoog gaan.'

Twee weken later bezoeken we de acteurs opnieuw, voor de allereerste voorstelling op de Parade in Den Haag. In de verte, voor het Cuatro-theater, waar straks de allereerste voorstelling plaatsvindt, balanceert een verregende Lowie op een wankele stoel om een loshangende poster vast te maken. 

Achter de kassa heeft Tim Kamps het niet druk, vanwege de regen die dag. 'Ze zijn wel zenuwachtig,' zegt hij als ik vraag hoe het gaat. 'Het liep nog niet helemaal met de techniek. De voorstelling komt eigenlijk net iets te vroeg.' 

Op de première spelen Stephanie, Lowie en Wart voor een handjevol mensen. Het stuk staat en de grappen werken goed, al kunnen sommige één-tweetjes duidelijk nog wat gestroomlijnder. 

De vergezochte Cowford-grap is toch gesneuveld. Wel hebben de theatermakers een audiofragment geïntroduceerd, waarin Ellen Degeneres in een gehaktmolen valt en nog net "Be inclusive" prevelt voordat ze volledig wordt verslonden.

De weinige bezoekers regaeren afwachtend. De vele vrije plekken lijken hen verlegen te maken. Zo nu en dan wordt een grap beloond met een lauw applausje, maar de vonk springt niet echt over. De energie moet vooral van het podium komen.

Hoe anders is dat de tweede voorstelling die dag. De lucht is geklaard en rond half negen is het al veel drukker op het terrein. De zaal zit nu wel vol, en heeft er zin in, want de ene na de andere grap wordt met gelach ontvangen. Ook de acteurs komen door de collectieve schaterlach steeds beter in vorm. Dat aan het eind van de stuk de muziek niet meer wil starten, maakt dan al lang niet meer uit.

Een kleine week later, op een zondag, is het ouderwets druk. Er staat een rij voor de zweefmolen en er klinkt een gezellig lawaai over het terrein. Vlak voor de 14e uitvoering van 3 Lesbiennes en een talkshow  komt Lowie - rok al aan, make-up al op - opnieuw voorbij gerend. Nog even naar het toilet. 

Even later komt het drietal voor de zoveelste keer het toneel opgestormd. Het co-host-dialoogje is uiteindelijk toch gesneuveld ('leidde af'), net als de gehaktmolen ('leuk, maar te abstract') en zo nog een aantal dingetjes. Grappen worden nu dikker aangezet en langer uitgespeeld. Het spel is fysieker ('het mocht wat losser gespeeld').

Ook wordt het publiek nu meer betrokken. Lowie, Stephanie en Wart lopen vaker het publiek in, kijken ze langer aan en improviseren op reacties uit het publiek. De grens wordt opgezocht met een nieuw geschreven metoo-grap, waarbij een vrouw uit het publiek wordt gehaald en betast door Stephanie.

Toch zijn de bezoekers op deze zondag opvallend tam. 'Een echt zondagpubliek,' zo zegt Wart na afloop. 'Helemaal ingekakt. Het publiek was veel losser op vrijdag en zaterdag. Dat zijn de beste dagen. Dan hebben de mensen nog zin in het weekend en drinken ze meer.'

Na afloop schminken de acteurs zich af in een krap hoekje van de tent achter twee gordijnen. Vandaag was de laatste dag in Den Haag. Woensdag mogen ze weer in Utrecht.

De voorstelling staat wel zo'n beetje, zo is de consensus. 'Op het eind zit nog ergens een dipje. Daar moeten we nog even naar kijken. Verder wat kleine dingetjes, maar die hou je altijd wel.'' zegt Stephanie. Over een paar maanden staat ze met De Verleiders op het toneel. De Parade één keer per jaar vindt ze een welkome afwisseling. 'Je wordt voor de leeuwen gegooid en je moet jezelf maar zien te redden. Elke uitvoering is steeds weer anders. Daar jezelf doorheen improviseren, dat vind ik het allerleukste.'