Het Brabantse dorp Helvoirt brengt jong en oud in beweging

Wanneer je weet dat in een dorp een zogeheten Beweegroute ligt, ter waarde van tienduizenden euro's, dan is dat ook het eerste wat je zoekt als je een voet zet in Helvoirt, op weg naar het buurcentrum HelvoirThuis voor een gesprek met de initiator van deze Beweegroute: Edward de Vries. 

Sinds eind oktober is de route die door het centrum van het dorp loopt officieel geopend, met als doel jong en oud naar buiten te krijgen en samen in beweging brengen. En met succes: de route is al twee keer in de prijzen gevallen. Het initiatief won namelijk de Kern Met Pit  in Noord-Brabant, een wedstrijd van kleine burgerinitiatieven. En niet veel later won het dorp ook de Gouden Pit.  Ze werden de winnaar van de landelijke verkiezing.

Eenmaal bij het buurtcentrum ontmoeten we De Vries en wordt de route zichtbaar: een groot omheind veld ligt tegenover de voordeur van het HelvoirThuis. Klimtoestellen, een voetbalveld en veel ruimte om te rennen. Het is de start van de Beweegroute. 

Dit grote speelveld tegenover de ingang van het centrum is perfect voor de basisschool, die is gevestigd in het HelvoirThuis. Samen met De Vries steken we het veld over, waar aan onze rechterhand een groepje kinderen fanatiek aan het voetballen is. 

Tekst gaat verder na afbeelding

Volgens de Vries begon het eigenlijk allemaal al in 2014, bij het buurtcentrum dat nu achter ons ligt. De Vries was nauw betrokken bij de ontwikkeling van het nieuwe buurtcentrum, waar onder andere de basisschool, sportverenigingen, de GGD en 55plus-vereniging in gingen huisvesten. 

De bouw van het centrum viel samen met het afscheid van de huisarts, waar een receptie voor werd gehouden. De huisarts wilde wat terug doen voor het dorp. De Vries opperde om geld op te halen voor dagbesteding voor senioren, die een steuntje in de rug nodig hebben.

Zodoende leverde de afscheidsreceptie van de huisarts 3.600 euro op. Tijdens tijdens de bouw van het HelvoirThuis ontving de 55plus-vereniging al zoveel materialen voor dagbesteding, dat er geld over bleef. 

Tekst gaat verder na afbeelding

Het bestuur van het HelvoirThuis en de huisarts gingen om tafel. Het idee ontstond om het geld aan bewegingsmateriaal te besteden, bijvoorbeeld een hometrainer. ‘Dan krijg je een hele leuke discussie,’ zegt De Vries. ‘“Dat is hartstikke goed voor de mensen.” “Ja, dat is misschien wel goed voor de mensen, maar buitengewoon vervelend, want zo’n ding staat altijd in de weg.”

‘Enzovoort. We hebben toen maar afgesproken dat we geen hometrainer neerzetten.’ 

In plaats daarvan zou De Vries bij alle mogelijke partijen informeren wat ze met 3.600 euro op het gebeid van bewegen konden doen. Hij ging langs het zorgcentrum, waar ze wel een bewegingsapparaat in de tuin wilden. Ook sprak De Vries met de school, die nieuwe spullen op de speelplaats nodig had.

Daarnaast ging De Vries naar een lokale welzijnsorganisatie. Zij vonden een beweegtoestel wel leuk, maar opperden het idee voor een wandeling die daar bij zou horen, zodat mensen ook naar buiten gaan. Het idee voor de Beweegroute  was geboren.

‘Op dat moment ga je je realiseren: 3.600 euro is veel te weinig. Dat wordt pak 'm beet 25.000 euro. En je realisereert je: Er moet hier nog een hoop gebeuren. Op de speelplaats mag iets komen, bij de senioren kan heel veel, we kunnen de wijk in, maar we hebben eigenlijk nog niks.’

Ondertussen wel. We komen langs een hardlooppad, evenwichtsbalk, hinkelpad, en een bootcampveld. Maar natuurlijk mogen de schommels en een glijbaan ook niet ontbreken, die op een groot veld verderop zijn geplaatst. Bij de route zijn ook oefeningen bedacht, die je op drie niveaus kunt volgen.

Om het plan op gang te brengen, werd een werkgroep opgezet. Het begon met een diëtist en fysiotherapeut. ‘Je kijkt wie in het dorp nog meer actief bezig zijn met sport, maar niet die onderlinge verbinding hebben. Zo kwamen we bij een sportcoach en sporters.

‘Maar natuurlijk ook mensen van de school en leerlingen, omdat de route ook voor hen belangrijk is. Zo groeide de groep naar een man of achttien.’

Uiteindelijk werd een concreet plan van de werkgroep voorgelegd aan twee bedrijven, die het plan bekeken vanuit een professioneel perspectief. Ze hingen een flink prijskaartje aan de route: 52.000 euro. 

Tekst gaat verder na afbeelding

Een verdubbeling van de geraamde kosten; toch schrok De Vries niet van het bedrag. ‘In Nederland is altijd geld genoeg, vind ik. Wanneer je als groep ergens voor gaat en je wilt iets bereiken, dan lukt het ook om daar mensen warm voor te krijgen. 

‘Dat geldt altijd. Als jij dolgraag op vakantie wilt naar Vietnam, om maar even een land te noemen, en dat zet zich zo vast bij jou, dan ga je een keer. Als je echt ergens voor wilt gaan en je steekt daar tijd en energie in, dan lukt het.’

Volgens De Vries is Helvoirt sowieso een ondernemend dorp. ‘Helvoirt is een dorp met een actief verenigingsleven. En daardoor krijgen we in Helvoirt veel voor elkaar. Ik denk dat ik ook kan zeggen dat Helvoirt een aantal mensen heeft die vrij makkelijk het voortouw nemen, en ergens voor gaan.’ 

Tekst gaat verder na afbeelding

Toch ging het realiseren van de Beweegroute niet altijd van een leien dakje. De kosten van het plan waren hoog, en werden zelfs hoger dan de 52.000 euro, omdat er steeds meer ideeën bij kwamen.

Er moest dus zowel worden bezuinigd als geld worden opgehaald. En het samenwerken met andere partijen was cruciaal om de route echt in de straten te krijgen.

Bijvoorbeeld via een samenwerking met de gemeente, omdat zij eigenaar zijn van de openbare grond in het dorp. ‘Ga gewoon in gesprek met, in dit geval, de gemeente,' zegt De Vries. ;Hoe lossen we dit op? Hebben jullie een idee? Vanuit hun invalshoek is een redenering natuurlijk weer totaal anders dan van jou of van mij. Daar kom je ontzettend ver mee.’ De Vries zorgde ervoor dat er een ambtenaar in de werkgroep kwam, zodat de lijntjes kort bleven.

De gemeente besloot de helft van de kosten te dragen. De andere helft moest het dorp zelf bij elkaar verzamelen, 26.000 euro dus. En dat lukte. De inititiatiefnemers verzamelden geld via verenigingen, een markt, lokale fondsen en een sponsorloop. Die laatste was een van de hoogtepunten en leverde ruim vierduizend euro op.

Tekst gaat verder na afbeelding

‘Als ik terugkijk op het hele verhaal, dan zijn een paar dingen heel belangrijk geweest,’ zegt De Vries. ‘Je moet goed bedenken wie allemaal in de werkgroep komen. Alle betrokken partijen zijn in dit geval daarin breed gedragen. Voor mij is verbinden steeds het toverwoord. Als je dat niet doet, kun je het schudden.’

Om hulp vragen is heel belangrijk. Zo vertelt De Vries dat hij juristen in het dorp om hulp vroeg om de samenwerking met de gemeente goed op papier te zetten, zodat duidelijk was wat de juridische consequenties waren. Eén jurist wilde dat wel doen, en deed dat gratis. 

De Vries heeft geen moeite met hulp vragen aan anderen. ‘Hoe moeilijk is dat? Ik vergelijk het maar weer met die reis naar Vietnam. Het begint bij: Hoe kom ik daar? Hoe verzamel ik geld? Wat wil ik zien? En wat wil ik uiteindelijk bereikt hebben met die reis? Dit is niet anders. 

‘Ook in dat kader, wie ken je die al in Vietnam is geweest om informatie te geven? Hoe lastig is het om naar iemand toe te gaan en te zeggen: “Jij bent in Vietnam geweest. Wat waren voor jou de hoogtepunten?” Hoe lastig was het voor mij om tegen een jurist te zeggen: “Ik heb dat en dat probleem, kun je me helpen? Want jij weet er alles van.” Dat is toch niet moeilijk? 

‘Dat vat ik weer samen in het woord verbinden. Dat hebben we eigenlijk van het begin af aan ook gezegd bij de Beweegroute:  het is een verbindende route. Daar gaat het altijd om.’  

De jury van Kern Met Pit  was dan ook vol lof over de Beweegroute, voornamelijk door de verbinding in het dorp. ‘Het project voegt blijvend iets toe aan de gemeenschap. Knap dat het gelukt is. Het idee van een beweegroute is niet nieuw, maar het idee waarom en de samenwerking met andere organisaties maken het tot wat het is,’ aldus de jury.

Tekst gaat verder na afbeelding

 ‘Het tweede wat heel belangrijk is: communiceren,’ zegt De Vries. ‘Hoe doe je dat? We kregen het idee, maar hoe ga je hierover communiceren? Want het idee moet wel landen in zo'n dorp. 

‘We hebben hier een lokaal maandblad, en toen zijn we naar de leiding daarvan gestapt. Die kennen we natuurlijk ook. Wij kwamen met de vraag: "Mogen we elke maand een artikel schrijven?” Geen probleem. 

‘Elke maand heeft dus iemand van de werkgroep een artikel geschreven waarom die Beweegroute  zo belangrijk is, vanuit hun eigen invalshoek. Het belang volgens een diëtiste is heel anders dan volgens een fysiotherapeut. Dus elke maand werd het dorp daarmee geconfronteerd. Dan gaat het ook echt wel leven. 

‘We hebben ook een aantal avonden georganiseerd, waarin we de plannen presenteerden. Dan geef je iedereen in het dorp de kans om iets op te pikken over de plannen. Ik moet zeggen dat de opkomst niet altijd heel hoog was, maar we hebben verder ook geen weerstand gehad van bewoners.’ 

Tekst gaat verder na afbeelding

Ook niet onbelangrijk: de route wordt veel gebruikt. Zo sporten twee groepen sporters elke vrijdagochtend langs de route. En met mooi weer is het veld voor de kleinere kinderen helemaal vol. ‘Ik heb ook ouders gesproken waarbij de kinderen uit school komen en vragen: “Mogen we naar de Beweegroute?” In plaats van dat ze de iPad pakken,’ zegt De Vries.

We zijn bijna aangekomen bij het einde van de route, waar we balanceren over een pad van boomstammen, dat langs de stoep in een straat loopt. ‘Een van de kinderen uit de straat was er blij mee,’ zegt De Vries. ‘“Ik heb nu een speeltuin in mijn voortuin”, had ze gezegd.’ 

Eenmaal terug bij de start is het voetbalveld nog steeds bezet. En vlak voordat we afscheid nemen, komt een groepje kinderen enthousiast naar het veld gerend. ‘Wat ik zelf ook heel leuk vind, is dat de docenten hier hebben afgesproken dat als het kan ze de gymles buiten geven. Dat vind ik super.’