Spreken over overbevolking is, zo bleek tijdens onze voorbereiding, een regelrecht taboe. In de eerste uitzending van Het Filosofisch Kwintet van dit seizoen proberen we dit stilzwijgen te doorbreken. Zijn we eigenlijk al met te veel, op een moderne ark van Noach? Of maken we elkaar alleen maar bang met ondoordachte doemscenario's?
Hoe vaak zeggen we niet: ‘Met de kennis van nu had ik het anders gedaan.’ Terugblikkend zijn we blijkbaar beter in staat complexe situaties te analyseren. In vijf afleveringen vraagt presentator Clairy Polak haar vier tafelgasten zich voor te stellen hoe over twee generaties wordt teruggekeken op problemen, oplossingen en het handelen van nu.
Gasten in deze aflevering
'Verandering in ons denken is wel nodig'
De Duits-Nederlandse historicus en romanschrijver studeerde in Wenen en Oxford. Onlangs verscheen zijn boek 'Wat op het spel staat', waarin hij schrijft over de grootste bedreigingen van deze tijd. Verder publiceert hij onder meer in The Times Literary Supplement, The Independent, Frankfurter Allgemeine Zeitung en Die Zeit. Lees hier een profiel van Philipp Blom.
'We moeten handelen, voor het menselijk project'
Marc Davidson is hoogleraar filosofie van duurzame ontwikkeling. Davidson begeeft zich op het grensvlak van ethiek, economie en ecologie. Tussen 2003 en 2007 deed hij NWO-onderzoek naar rechtvaardigheid tussen generaties. Op dit moment onderzoekt hij de internationale verdeling van verantwoordelijkheden in kwesties van mondiale biodiversiteit en ecosystemen. Lees hier ons interview met Marc Davidson.
'We moeten dit vraagstuk niet negeren'
Ingrid Robeyns is hoogleraar Ethiek van Instituties, verbonden aan de Universiteit Utrecht. Robeyns doet onderzoek in de toegepaste ethiek en politieke filosofie, vooral over sociale rechtvaardigheid. In 2016 ontving zij een Consolidator Grant van de European Reserach Council om onderzoek te doen naar de ethiek van rijkdom en ecologische duurzaamheid. Lees hier ons interview met Ingrid Robeyns.
'Overbevolking is een westerse politieke term'
Kiza Magendane is beleidsondernemer en freelance schrijver voor onder meer NRC, De Kanttekening en De Groene Amsterdammer. Magendane studeerde politicologie in Amsterdam en werkt aan zijn eerste boek over de Nederlandse identiteit. Lees hier ons interview met Kiza Magendane.
Lees- en kijktips
Onze collega's van Brandpunt+ hadden een interessant gesprek met filosoof Peter Singer over Overbevolking. Kern van de boodschap: we moeten het taboe nú bespreekbaar maken!
De Volkskrant onderzocht of we in 2050 wel tien miljard mensen kunnen voeden, met een interactieve productie. In december 2018 kwam diezelfde krant met een interactieve productie over wereldbevolking.
Tegenlicht maakte een documentaire over hoe we al die monden kunnen voeden en de wereld leefbaar kunnen houden. Het antwoord? Met kweekvlees.
Meer weten over eten? Van emeritus hoogleraar toegepaste filosofie Michiel Korthals verscheen onlangs het boek Goed eten - filosofie van voeding en landbouw.
De Britse krant The Guardian schreef over dit onderzoek, waar uit bleek dat 83 procent van de landbouwgrond gewijd is aan vlees- en zuivelproductie. Het levert slechts 18 procent van de calorieën. Als je graag je impact op de aarde wil verminderen is veganistisch eten volgens hoofdonderzoeker Joseph Poore de meest effectieve manier. Veel effectiever dan minder vliegen of een elektrische auto kopen.
Ook in The Guardian: een artikel over de impact die het hebben van kinderen heeft op het klimaat. In onze uitzending hadden we het over de tweet die ASN Bank op basis van dit stuk de wereld in zond.
Marc Davidson tipte ons dezeTedTalk van statisticus Hans Rosling over de relatie tussen religie en baby's.
In Zuid-Afrika merken ze al langzaam maar zeker de gevolgen van klimaatverandering en de impact die dat heeft op het dagelijks leven. Bekijk de 2Doc kort: Leven zonder water, over hoe Day Zero nadert. De dag dat een stad met vier miljoen mensen droog komt te staan.
Volgens psycholoog Kees Kraaijeveld hoeven we niet een mensentsunami te verwachten, ook al verwachten de VN elf miljard mensen op aarde aan het eind van deze eeuw.
Reageren naar aanleiding van deze uitzending? Je kunt meediscussiëren op Facebook, en op Twitter met #FiloKwintet. Je kunt ook een mail sturen naar hetfilosofischkwintet@human.nl.
Ook interessant
'Overbevolking is een westerse politieke term'
Is de aarde een soort Ark van Noach die maar een maximum aantal levende wezens kan dragen? Voorafgaand aan de aflevering over Overbevolking van Het Filosofisch Kwintet, spraken we met Kiza Magendane.
'We moeten dit vraagstuk niet negeren'
Is de aarde een soort Ark van Noach die maar een maximum aantal levende wezens kan dragen? Voorafgaand aan de aflevering over Overbevolking van Het Filosofisch Kwintet, spraken we met filosoof Ingrid Robeyns.
'We moeten handelen, voor het menselijk project'
Is de aarde een soort Ark van Noach die maar een maximum aantal levende wezens kan dragen? Voorafgaand aan de aflevering over Overbevolking van Het Filosofisch Kwintet, spraken we met Marc Davidson.