De Bruggenbouwer van Rotterdam

aflevering 1

Waarom bracht de aanstelling van Ramadan zoveel teweeg? En hoe kijken betrokkenen erop terug? Een reconstructie van zijn tijd in Rotterdam, post Pim Fortuyn. GroenLinks en Leefbaar Rotterdam gunnen elkaar het licht in de ogen niet en Tariq Ramadan wordt de inzet van een politiek steekspel.

Met: Nelleke van Zessen, Orhan Kaya, Ronald Sørensen en Marianne Vorthoren

Nelleke van Zessen

Nelleke van Zessen, religiewetenschapper, volgde Tariq Ramadan op de voet in de jaren dat hij zijn rol vervulde als adviseur van de gemeente Rotterdam. Toegevoegd aan de afdeling strategisch beleid adviseerde zij op haar beurt de verantwoordelijk wethouder toen Ramadan onder vuur kwam te liggen. Ze maakte deel uit van de commissie die onderzoek deed naar de beschuldigingen die de Gaykrant aan het adres van Ramadan had geuit.

Orhan Kaya

Orhan Kaya was raadslid in Rotterdam in de periode van Pim Fortuyn, en daarna wethouder namens Groen Links. Sinds 1998 is hij werkzaam als arts.

Ronald Sørensen

Ronald Sørensen is oprichter van Leefbaar Rotterdam en zat vanaf 2002 en ten tijde van Pim Fortuin en de aanstelling van Ramadan namens die partij in de Gemeenteraad van Rotterdam.

Marianne Vorthoren

Marianne Vorthoren studeerde bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In de periode 2001-2019 was zij werkzaam bij SPIOR, de islamitische koepelorganisatie in Rotterdam-Rijnmond – eerst als beleidsmedewerker en later als directeur. Vanuit die organisatie werkte zij ook met Tariq Ramadan, onder meer in een Europese campagne tegen gedwongen uithuwelijking. Momenteel is zij werkzaam als projectleider bij de VNG, voor de lokale implementatie van het VN-verdrag Handicap. Daarnaast is zij als vrijwilliger actief voor onder meer stichting Veelkleurige Religies Rotterdam.

Opinievorming en de Media

aflevering 2

In de media ontstonden al snel twee kampen: zij die Ramadan verdedigden, en zij die het vertrek toejuichten. Stine Jensen behoorde tot het kamp van de mensen die het voor Ramadan opnam. Nu vraagt ze zich af: hoe vormde ik, en ook anderen destijds, een mening over Tariq Ramadan? En: sta ik nog achter mijn mening van toen?

Met: Henk Krol, Shervin Nekuee, Geert Waling, Mohammed Benzakour

Henk Krol

Henk Krol zette was hoofdredacteur van de Gay Krant en Tweede Kamerlid voor Vijftig Plus.

Shervin Nekuee

Shervin Nekuee is socioloog, publicist en programmamaker. Hij studeerde aan de Universiteit van Utrecht en woont in Den Haag. Op negentienjarige leeftijd vluchtte hij uit Iran, omdat hij weigerde deel te nemen aan de oorlog tegen Irak. Als socioloog, publicist en programmamaker is hij in het bijzonder geïnteresseerd in de culturele en sociale aspecten van de multiculturele samenleving en de politieke ontwikkelingen in het Midden-Oosten.

Geerten Waling

Geerten Waling is historicus en publicist. Naast zijn wekelijkse column in EW (voorheen: Elsevier), helpt hij beginnende schrijvers om hun artikelen te publiceren op EW Podium en werkt hij als eindredacteur voor het radioprogramma WNL In de Kantine (NPO Radio 1). In 2016 promoveerde hij aan de Universiteit Leiden op het boek 1848 – Clubkoorts en Revolutie. Andere boeken van hem zijn Zetelroof (2017) en, samen met hoogleraar Wim Voermans, Gemeente in de Genen (2018).

Mohammed Benzakour

Mohammed Benzakour is schrijver, socioloog, journalist en ‘de enige Reviaan van Marokkaanse origine’. Hij geniet faam als eigenzinnige opiniemaker over hoofdzakelijk kwesties op het breukvlak van klimaat en cultuur. Hij schreef boeken als Abou Jahjah, nieuwlichter of oplichter? (2004), Yemma, over zijn invalide moeder en De Koning komt, een roman over een jongeman die op zoekt gaat naar een bruid in Afrika, maar terugkomt met een pratende ezel. Verder is Benzakour fervent imker, vogelaar, visser, schaker en amateur-astronoom.

Het Gedachtegoed van Tariq Ramadan

aflevering 3

Wat is het gedachtegoed van Tariq Ramadan? Is hij een progressieve gelovige of een reactionaire conservatief? Waar moet je hem plaatsen binnen de islam? En wat wil hij nu precies met moslims in Europa? Een zoektocht met islamologen, vertalers en wetenschappers naar de ideeën van Ramadan.

Met: Petra Sijpesteijn, Ellen van de Bovenkamp, Henk Oosterling en Maurits Berger

Petra Sijpesteijn

Petra Sijpesteijn is hoogleraar Arabisch bij de universiteit Leiden. Ze studeerde in Damascus, Cambridge, Cornell en Princeton (VS) en was als gast hoogleraar werkzaam in o.a. Parijs, Wenen, Princeton (VS), Cairo, Alexandrië, Kuweit en Doha (Qatar). Zij is gespecialiseerd in de sociale en culturele geschiedenis van de middeleeuwse Islamitische wereld waarover ze in wetenschappelijke en populaire media publiceerde. Zie bijvoorbeeld de tekenfilm die ze hielp maken over de opkomst van het Islamitische rijk.

Ellen van de Bovenkamp

Ellen van de Bovenkamp heeft een Master in Franse taal en cultuur en een PhD in Sociale wetenschappen. Van 2006 tot 2013 woonde zij in Marokko, waar zij onder meer werkte aan haar proefschrift over de populariteit van Tariq Ramadan. Daarna verbleef zij enkele jaren in Lyon (Frankrijk). Ze is werkzaam geweest als docent Islamstudies aan de Universiteit Leiden en de Universiteit Utrecht.

Henk Oosterling

Henk Oosterling werkte vanaf 1976 in de Rotterdam-Zuid met migranten. In de tachtiger jaren studeerde en doceerde hij Japanse krijgskunsten en werd in 1983 Nederlands kendo kampioen. In 1983 schreef hij een lagere schoolmethode over energie en duurzaamheid. Hij doceerde van 1985 tot 2018 filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. In 2004 initieerde hij op basisscholen op Rotterdam-Zuid Rotterdam Vakmanstad (RVS), een integraal lesprogramma waarin naast sport en voeding ook kunst, techniek en filosofie centraal staan. Oosterling was van 2007 tot 2016 directeur van RVS.

Maurits Berger

Prof. dr. mr. Maurits Berger is hoogleraar Islam en het Westen aan de Universiteit Leiden. Hij is afgestudeerd jurist en Arabist, heeft drie jaar gewerkt als advocaat in Amsterdam, en heeft zeven jaar gewoond in het Midden-Oosten waar hij werkte als journalist en als onderzoeker. Hij is senior research associate aan Instituut Clingendael, hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Religie, Recht en Beleid en voormalig lid van de Adviesraad Internationale Vraagstukken van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Berger geeft regelmatig cursussen aan diplomaten, politie en militairen, en treedt op als adviseur voor de overheid en expert voor de media. Zijn specialisaties zijn Islam in Europa, politieke islam en islamitisch recht (sharia).

Frère Tariq

aflevering 4

In Frankrijk werd het debat rondom Ramadan nog heviger gevoerd dan in Nederland. Daar ligt de relatie met islam anders. Er bestaat het principe van laïcité, scheiding van kerk en staat. In deze aflevering reist Stine naar Frankrijk om de debatten rondom Ramadan daar uit te diepen. Ze ontmoet er zijn ‘aartsvijand’, de feminist Caroline Fourest die met haar boek Frère Tariq de aanval opende op Ramadan.

Met: Maarten Doorman, Kleis Jager en Caroline Fourest

Maarten Doorman

Maarten Doorman is schrijver, medewerker van NRC en doceert cultuurfilosofie aan de Universiteit van Maastricht. Hij schreef De romantische orde (2004), Rousseau en ik (2012, over authenticiteit), De navel van Daphne (2016, over kunst en engagement) en Dichtbij en ver weg (2018, opstellen). Verder is hij bijzonder hoogleraar Geschiedenis van de Duitse cultuur aan de Vrije Universiteit. In 2023 verschijnt De jager in het woud, over onderlinge perspectieven van Frankrijk en Duitsland op elkaar.

Kleis Jager

Kleis Jager studeerde geschiedenis in Amsterdam en is sinds 2010 correspondent in Frankrijk, voor onder anderen Trouw, Het Financieel Dagblad en EW Magazine.

Caroline Fourest

Caroline Fourest is een bekende feministische schrijver in Frankrijk. Ze was columnist voor Le Monde, werkte bij Charlie Hebdo en schreef meer dan twintig boeken, onder andere over katholiek extremisme, Marine Le Pen en Tariq Ramadan. Nu leidt ze Franc-Tireur, een wekelijkse krant, waarvan ze mede-oprichter is. Haar laatste boek, The offended Generation, is een best-seller in Frankrijk en Duitsland. Fourest ontving meerdere awards voor haar werk.

#MeToo-affaires

aflevering 5

In 2017 werd Tariq Ramadan door meerdere vrouwen beschuldigd van verkrachting. Inmiddels liggen er vier officiële aanklachten, en is Tariq Ramadan in afwachting van de rechtszaak. Zijn aanhang nam het voor hem op via hashtagactivisme, onder de hashtag #FreeTariq. Moslima’s die grensoverschrijdend gedrag wilden aankaarten kwamen intussen met een eigen hashtag: #MosqueMeToo.”

Met: Sakina Loukili, Eveline Bijlsma en Caroline Fourest

Sakina Loukili

Sakina Loukili is religiewetenschapper en promovenda bij het Meertens Instituut in Amsterdam. Voor haar promotieonderzoek kijkt ze naar het politieke engagement van Nederlandse moslims tegen de achtergrond van verrechtsing en is ze voornamelijk geïnteresseerd in thema's zoals religie, politiek, media en identiteit. 

Eveline Bijlsma

Eveline Bijlsma vertrok in 2011 naar Parijs. Zij is Frankrijk-correspondent voor De Telegraaf, RTL Nieuws en BNR Nieuwsradio.

Caroline Fourest

Caroline Fourest is een bekende feministische schrijver in Frankrijk. Ze was columnist voor Le Monde, werkte bij Charlie Hebdo en schreef meer dan twintig boeken, onder andere over katholiek extremisme, Marine Le Pen en Tariq Ramadan. Nu leidt ze Franc-Tireur, een wekelijkse krant, waarvan ze mede-oprichter is. Haar laatste boek, The offended Generation, is een best-seller in Frankrijk en Duitsland. Fourest ontving meerdere awards voor haar werk.

Hedendaagse bruggenbouwers *)

aflevering 6

Welke lessen zijn er te leren uit de zaak Ramadan? Zijn er nog nieuwe bruggenbouwers nodig tussen Europa en de islam? In deze laatste aflevering blikt Stine terug en vooruit met kritische moslima’s en een voormalig lid van de beruchte Hofstadgroep.

Met: Ibtissam Abaâziz, Marianne Vorthoren, Jason Walters en Sakina Loukili

*) In aflevering 6 wordt ten onrechte gezegd dat Ibtissam Abaaziz voorzitter zou zijn van SPEAK en Meld Islamofobie. Zij is mede-oprichter van beide organisaties. Stine zegt verder in haar voice-over dat Abou Jahjah een rolmodel voor haar was, maar het is eerder zo dat zijn stiji inspirerend vond omdat het een nieuw geluid vertegenwoordige in het veld. Ook stelt Stine in een voice-over dat religieus kapitaal een een positieve benadering van religie; dat is haar interpretatie van de term en niet overeen met de wetenschappelijke duiding van de term in Abaaziz’ proefschrift. Een link naar de dissertatie is opgenomen in de biografie.

Ibtissam Abaâziz

Ibtissam Abaâziz is socioloog en werkt als onderzoeker op de Haagse Hogeschool bij het Kenniscentrum Governance of Urban Transitions. Ze promoveerde aan de Erasmus Universiteit met haar publicatie Ze waren onwetend: Een onderzoek naar de religieuze beleving van de eerste en tweede ‘generatie’ Marokkaanse Nederlanders (2021). Naast haar academische werkzaamheden en interesses is zij een van de oprichters van zowel moslimvrouwencollectief S.P.E.A.K. als stichting Meld Islamofobie.

Marianne Vorthoren

Marianne Vorthoren was tot 2019 directeur van SPIOR. Momenteel werkt ze als projectleider bij de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten). Zij is voorzitter van Veelkleurige Religies Rotterdam en lid van de klankbordgroep van burgemeester Aboutaleb.

Jason Walters

Jason Walters een voormalig lid van de Hofstadgroep, een groep radicale islamistische jongeren die betrokken was bij de planning van verschillende terroristische aanslagen in Nederland. Na zijn vrijlating in 2013 is hij werkzaam als analist voor consultancybedrijf Blue Water Intelligence, dat zich onder meer richt op terrorisme en radicalisering.

Sakina Loukili

Sakina Loukili is religiewetenschapper en promovenda bij het Meertens Instituut in Amsterdam. Voor haar promotieonderzoek kijkt ze naar het politieke engagement van Nederlandse moslims tegen de achtergrond van verrechtsing en is ze voornamelijk geïnteresseerd in thema's zoals religie, politiek, media en identiteit.