'Je kan ook à la WWOOF werken op een boerderij, eten en een slaapplek krijgen en dat is dan genoeg'

“Iris, jij fietst elke week 2,5 uur naar Zeeland om daar op een biologische boerderij te werken. Niet voor geld, maar voor voldoening. Wat maakt dat je dat doet?”

“De grootste motivatie voor mij om vrijwilligerswerk te doen op een biologische boerderij is omdat ik daar andere dingen uit haal die niet makkelijk in financiële middelen uit te drukken zijn. Je werkt samen aan een groter geheel. Voor mij bestaat dat grotere geheel uit een gezonde leefomgeving, waarin de verhouding tussen mens en natuur in balans is.

Als ik dat zo zeg klinkt het nogal ongrijpbaar wat je dan precies aan het doen bent. Aan de ene kant zie je daar namelijk niet direct resultaat van, aan de andere kant is het effect dat er wat minder onkruid dan eerst staat en dus gewassen goed kunnen groeien. En dat werk doen we veel samen. Juist dat sociale aspect vind ik heel bijzonder op de boerderij als werkplek. Je bouwt een band en relatie met elkaar op en ik denk dat geld daar soms een obstakel in kan zijn of een soort ongemakkelijkheid.”

“Je was ooit klimaatactivist, maar koos ervoor om op een andere manier iets bij de dragen, wat maakte dat je van protesteren naar planten wieden ging?”

“Ik was op zoek naar een meer praktische invulling of handeling voor mijn activisme. Toen ik achter dat WWOOF’en kwam, vond ik dat mooie plekken om te zijn: buiten in de natuur en mezelf nuttig maken voor zo’n gemeenschap en het land. Zeker met regeneratieve landbouw is het grote uitgangspunt dat je als mens meer teruggeeft aan de grond dan je wegneemt en dat je dus het land beter achterlaat dan dat je het hebt gevonden. Die positieve filosofie van teruggeven trok mij heel erg aan.

Er gaat heel veel mis met hoe we voor de grond zorgen en hoe we daarmee bezig zijn in de landbouw. Ik denk dat de biologische sector voor echte verandering kan zorgen en daar wil ik graag bij helpen. En niet om te zeggen: ‘ik ga dat in m’n eentje doen,’ maar wel: ‘ik ben een arbeidskracht die daar heel graag aan wil bijdragen.’

Helpt het werk op de biologische boerderij tegen klimaatstress?

“Jazeker, ik voel me namelijk productief. Maar het is ook een manier om het te verstoppen. Het is een overweldigend groot probleem en dat kan verlammend werken. Ik kan nu naar mezelf verantwoorden: ‘ik draag een steentje bij door op een biologische boerderij te werken.’ Ik neem daar genoegen mee, want ik kan niet alles doen. Ik zet meactief in, maar daar stel ik ook een grens aan.

Tegelijkertijd loop ik nu veel harder tegen problemen aan, omdat je er direct mee in aanraking komt. We hebben op de boerderij veel gesprekken over droogte en gebruik van water, bijvoorbeeld. Het maakt me mentaal moe, want dan denk ik: ‘oh mijn hemel, dit gaat in de toekomst veel erger zijn en dit is al het begin.’

“In BuddyBuddy gaan we te zien krijgen waarom jonge mensen vrijwilligerswerk doen. Jij noemt het een soort mini-verzet. Kun je dat uitleggen?”

“Het heeft te maken dat niet alles in geld uitgedrukt hoeft te worden. We leven in een maatschappij waar alles draait om heel snel veel te moeten produceren en nóg meer te produceren, als een soort competitie. Juist mijn werk en leven op een biologische boerderij kan dat weer verlangzamen; het fietsen naar de boerderij of dat je prima een dag kan besteden aan onkruid wieden, bijvoorbeeld. Ik denk dat we de maatschappij ook anders kunnen indelen. Er wordt zo erg gedaan alsof hoe we nu leven de enige manier is. Maar dat hoeft niet. Je kan ook à la WWOOF werken op een dag, eten en een slaapplek krijgen en dat is dan genoeg.

Dat is een heel romantisch beeld natuurlijk. Je moet ook de zorgverzekering kunnen betalen en je huur. Maar het zijn wel gebaren of acties die toch een soort tegendeel bewijzen. Je kan ook werken en waarde produceren zonder dat daar geld aan verbonden hoeft te worden.”

Waar hoop je dat mensen over nadenken als ze jou straks in BuddyBuddy zien?

“Heel praktisch: hoeveel stappen er zitten achter een netje uien, een zak aardappels of een pompoentje in de winkel. Maar ook juist dat je op een andere manier invulling kan geven aan je leven, het werk dat je levert en wat je daarmee teruggeeft aan de maatschappij. En hoe fijn het is om buiten te werken.” 

Waarom raad je het boek ‘Een vlecht van heilig gras’ aan?

De auteur van het boek, Robin Wall Kimmerer, pleit ervoor dat sociale relaties meer gebaseerd moeten zijn op wederkerigheid en het geven van geschenken: dat is een vruchtbare bodem voor een mooiere wereld. Kimmerer heeft een inheemse achtergrond - ze komt uit Noord-Amerika - en in haar cultuur zit dat uitgangspunt veel meer. De levensfilosofie van het geven in plaats van alsmaar nemen.

Ze schrijft over de banden die je hebt met je omgeving en dat je daar goed voor moet zorgen, dan kan er ook goed voor jou gezorgd worden. Ik vond dat zo aandoenlijk en het heeft mij hoop gegeven.

Ik denk dat er dingen in het boek staan die mensen best wel herkennen, want die wederkerigheid of medemenselijkheid is echt niet volledig weg uit onze maatschappij. Het boek herinnert je hier op een mooi geschreven manier aan. En het is belangrijk dat we dat blijven horen.”

© Robin Wall Kimmerer

Win een exemplaar van Een vlecht van heilig gras van Robin Wall Kimmerer

Aangeraden door Iris de Smalen

Onder vrienden van HUMAN verloten we vijf exemplaren van Een vlecht van heilig gras. Doe mee en win!

Abonneer je op onze nieuwsbrief om als eerste van alle winacties op de hoogte te zijn.