'Als je omhoog kijkt, kun je op een heldere avond sterren zien op biljoenen kilometers van ons vandaan. Als je naar beneden kijkt, zie je niet verder dan de grond onder onze voeten. We zien de benedenwereld niet. We komen er nauwelijks. En tegelijk zie je nu dus dat de benedenwereld haar gezicht laat zien. Al die dingen waarvan we dachten dat ze begraven waren, zijn niet langer bedekt.
'Iemand vertelde me over de gaswinning in Groningen. Over de aardbevingen die er zijn omdat de ondergrondse leegte die ontstaan is, naar de oppervlakte komt. De mens heeft de planeet naar zijn hand gezet. We hebben gebouwd, we hebben tunnels aangelegd, we hebben alleen al 15 miljoen kilometer aan olieleidingen geboord, we hebben zaken opgeslagen onder de grond… en dat komt nu allemaal weer omhoog.
'Tegelijk is de benedenwereld inderdaad het rijk waar we het minst van weten. Van de diepzee tot wereld onder onze voeten, het blijft ons verbazen. Pas sinds 1992 zijn wetenschappers in kaart aan het brengen wat bekend is komen te staan als de Deep Hot Biosphere: de enorme diversiteit aan micro-organismen die tot een diepte van tien kilometer in de aardkorst leeft.
'Pas sinds het einde van de jaren 90 kennen we het Wood Wide Web, het gigantische schimmelnetwerk dat bomen en planten ondergronds met elkaar verbindt en waardoor ze communiceren. Om maar te zeggen: de benedenwereld kent vele geheimen. En waarschuwingen ook, trouwens.'
Tekst gaat verder na afbeelding