Wie deze zomer dreigt te verdrinken in vloedgolven toeristen in Venetië, Londen, Amsterdam of Parijs zit wellicht met dezelfde vraag als die van ‘Gawie Weet Raad’-lezer Daniel Hoenderdos, namelijk: waarom worden mensen toch zo nerveus van grote steden?

Zelfs aartsstedelingen zoals Woody Allen zouden een beklemmend gevoel krijgen op het moment dat ze worden ingesloten door grote groepen mensen die op precies hetzelfde moment op Piccadilly Circus, Piazza San Marco of de Dam verschijnen.

Broadway
De beste films van Allen spelen zich in steden af, ook ‘Broadway Danny Rose’ (1984).

Ontmoet Danny. ‘Broadway’ Danny Rose, theateragent. Hij heeft een appartement in de buurt van Carnegie Deli, een beroemd café-restaurant in Midtown Manhattan. Rond een tafeltje achterin zit er een groepje kleinkunstartiesten. Ze vertellen over de legendarische Danny Rose.

Dus, Broadway Danny Rose probeert een baantje te vinden voor een klant, een blinde xylofoonspeler. Dat stuit op wat weerstand. Het publiek is blind én joods. En wie gaat dan nog betalen om een blinde te zien?

Danny weet van geen stoppen. Frenetiek praat hij met zijn armen, ze zijn geen moment stil. Het is overleven voor hem.

Gangsters
Gelukkig voor Danny is de stad toe aan nostalgie. En komt hij in contact met de ‘crooner’ Lou Canova, zanger van levensliederen. Canova, en daarom ook Danny, staat op het punt door te breken. Dan, opkomst Tina Vitale (Mia Farrow). Blond, bloedmooi. En een gangsterliefje.

Ergens buiten de stad valt Danny op een feestje in de klauwen van een gangsterfamilie. Reden: Danny zou Tina hebben verleid. En dat Tina nu net verloofd zijn aan een van de zonen van de familie. Gevolg: Danny moet dood.

Stadsmens
Op de vlucht voor de gangsters belanden Danny en Tina aan de verkeerde kant van de East River. Danny, stadsmens pur sang, is met angst bevangen. Het is alsof hij zich in de diepste jungle op aarde bevindt. Maar juist op dit moment, gestroopt van zijn ware aard, raakt hij verliefd op de blonde vrouw met de grote, donkere zonnebril.

De openheid in Danny’s geest is van korte duur. Terug in de stad raakt hij weer verwijderd van Tina. En zij van hem.

Laatste scène: Danny in zijn appartement, omringd door zijn geliefde, maffe kleinkunstenaars. Tina op bezoek. Ze zoekt toenadering, ze heeft Danny bedrogen. Danny wijst haar af. Immers, dit is de grote stad: hard, meedogenloos, ja, in alles nerveus.

Afweermechanismen
Wanneer Tina weg is, volgt er een fabuleus, bloedserieus moment. Danny realiseert zich dat zijn afweermechanismen — hardheid, cynisme, ironie, kortom wat je nodig hebt om te overleven in de stad — hem fataal gaan worden.

Hij rent Tina achterna. Voor Carnegie Deli haalt hij haar in. Ze raken elkaar aan. Wat ze tegen elkaar zeggen wordt verdreven door het stadsrumoer.

Oerwoud
Ik denk: ze zeggen dat ze van elkaar houden. Maar wij mogen dat niet horen. Dit is de grote stad, oerwoud van willekeur, en wij stedelingen — nerveus, boos, druk, bang — zullen het toch niet begrijpen.

Maar Danny en Tina zijn aan de chaos ontsnapt, ook al is dat voor heel even.

Volgende week: het slot van deze ‘Gawie Weet Raad’-zomerserie, met ‘Irrational Man’, de nieuwste film van Woody Allen. Het Allen-retrospectief is nog tot 9 september te zien in filmmuseum EYE te Amsterdam.