In deze laatste aflevering van dit jaar: een terugblik op vijf films die ons op de meest indringende wijze hebben laten zien dat leven en verbeelding onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn.

5. Bepaalt de mens zijn lot zelf, of is hij slachtoffer van de omstandigheden?
In de Oekraïense film ‘The Tribe’ van Myroslav Slaboshpytskiy wordt geen enkel woord gesproken. Alle personages zijn doof en het verhaal wordt slechts door middel van lichaams- en gebarentaal verteld.

Sergey, een jongen van rond de zestien, belandt in een internaat voor dove jongeren waar een crimineel netwerk de scepter zwaait. Hij lijkt geen andere keus te hebben dan meegaan in de spiraal van prostitutie, afpersing en diefstal.
Dan wordt hij verliefd op Anna, een van de meisjes die iedere avond aan plaatselijke vrachtwagenchauffeurs wordt aangeboden. Samen moeten ze zien te ontsnappen aan een wereld waarin strenge wetten en conventies allesoverheersend zijn.

4. Zijn we slachtoffer van oerdriften?
In ‘Turist' van Ruben Ostlund is er een mystieke connectie tussen de besneeuwde bergen waar de op het oog zo gelukkig gehuwde Tomas (Johannes Bah Kuhnke) en Ebba (Lisa Loven Kongsli) met hun kinderen op skivakantie zijn.
Wanneer er een lawine naar benedeb komt terwijl ze vrolijk op een terrasje zitten, neemt Tomas de benen. Misschien omdat hij op dat moment wordt overmand door oerkrachten, door instinct. Hiermee toont hij zijn menselijkheid.

3. Als de wereld in hoofdzaak een plaats is waar niemand te vertrouwen is, hoe bescherm je dan jezelf?
In de verbluffend mooie Oostenrijkse film ‘Ich Seh, Ich Seh’ van Severin Fiala en Veronika Franz keert de moeder van een tweeling terug na een lange afwezigheid. Haar gezicht is in verband gewikkeld.
De kinderen vermoeden onraad: misschien is ze onze moeder niet. Vervolgens wapenen ze zich. Ze maken maskers voor zichzelf en fabriceren kruisbogen waarmee ze het gevaar tegemoet willen gaan.

2. Schuld en boete zijn onvermijdelijk na onvergeeflijke misdaden, maar daarmee rijst ook de mogelijkheid van verlossing.
Je bent schouder aan schouder met de Sonderkommando in ‘Son of Saul’ van de Hongaarse regisseur László Nemes. Vooral met hoofdpersonage Saul Ausländer (Géza Röhrig), een Sonderkommando, bezig met zijn dagelijkse taken in de gaskamers en crematoria van Auschwitz-Birkenau.
Dan vindt Saul het lichaam van een jongen, mogelijk zijn zoon. De vraag dringt zich op of hij kan ontsnappen aan het kwaad, in de gedaante van wat hij dagelijks meemaakt, maar ook in de vorm van zijn eigen, banale reactie op de gruwelen.

1. De drang tot zelfbeschikking is geen garantie voor menselijke vrijheid.
De beste ‘Gawie Weet Raad’-film van 2015:

In een GWR-discussie op Facebook komt naar voren dat ‘Ex Machina’ van de Britse romanschrijver Alex Garland snel bezig is de favoriete film-ter-illustratie van filosofiedocenten op universiteiten en middelbare scholen in Nederland te worden.

Dat is niet verwonderlijk, gezien het intrigerende verhaal. Een geniale wetenschapper lokt een jonge programmeur, Caleb, naar een afgelegen laboratorium waar hij onthult dat hij erin is geslaagd een AI genaamd Ava te maken. Calebs taak is om Ava aan tests te onderwerpen om te zien of ze ook menselijk is.

De mannen houden er echter geen rekening mee dat Ava haar gevangenschap in het laboratorium niet voor lief neemt. Ze ontsnapt en komt in de wereld terecht, in een stad tussen echte mensen. Maar of ze nu ook wel echt vrij is, blijft in het midden.

‘Gawie Weet Raad’ keert terug in de eerste week van 2016.