Hoe voer je een genuanceerd gesprek over racisme?
Onderzoek je eigen blik op de zaak, met dit dossier
In onze podcast Niet zo Zwart-wit onderzoekt Nathan de Vries of het gesprek over racisme nog genuanceerd gevoerd kan worden. Bij HUMAN vinden we dat onderzoeken belangrijk, want zonder onderzoek geen meningsvorming. Zo hebben we voorafgaand aan de podcast, mede naar aanleiding van de dood van George Floyd, al een behoorlijke boekenkast vol (zelf)onderzoek naar racisme opgebouwd. Aan de hand van de zes afleveringen van Niet zo Zwart-wit bieden we je een selectie van die stukken aan.
1. Is er ruimte voor geschiedenis in het gesprek over racisme?
In deze eerste aflevering gaat Nathan op onderzoek in zijn eigen geschiedenis. Wanneer heeft hij uitsluiting en discriminatie ervaren? Wat heeft hij verdrongen? En welke rol speelt dat in de rest van je leven?
Raul Balai biedt context
Het is belangrijk om de geschiedenis van context te voorzien, en om de verschillende perspectieven op bijvoorbeeld Columbus te etaleren. We spraken kunstenaar Raul Balai over institutioneel racisme.
Europa is de bron van het racisme in de VS
Raul Balai maakt kunst in de lijn van Black Lives Matter. Hij spreekt zich uit tegen institutioneel racisme in Nederland.
Forugh Karimi moet afsluiten
Forugh Karimi, waar Nathan in de podcast uitgebreid mee spreekt, legt uit wat de waarde is van haar eigen geschiedenis. In 1996 is ze als 25-jarige hoogzwangere Afghanistan ontvlucht. Die herinneringen zijn nooit weggeweest, al moet ze zich er soms voor afsluiten.
Trauma's worden van generatie op generatie doorgegeven
De ggz is niet toegankelijk in Nederland, zegt psychiater Forugh Karimi. "Dat tolken niet meer vergoed worden, is discriminatie."
Spoken Word Sessies: Lisette Ma Neza
Toen in mei 2020 George Floyd door politiegeweld om het leven kwam, schreef Lisette Ma Neza als reactie daarop haar Spoken Word Sessie I Can't Breathe.
Lisette Ma Neza - 'I Can't Breathe'
Lisette Ma Neza is slam poet en muzikant. Ze is afkomstig uit Nederland, maar woont ondertussen in Brussel, waar ze film studeert.
niet zo Zwart-wit
In de podcast Niet zo Zwart-wit onderzoekt Nathan de Vries of het gesprek over racisme nog genuanceerd kan worden gevoerd.
2. Kun je emoties toelaten bij het gesprek over inclusie en diversiteit?
Nathan merkt dat gesprekken over racisme fel worden. Hij ziet mensen naar elkaar wijzen, dat er veel onbegrip heerst tussen mensen. En soms uit zich dat zelfs in vijandigheid. Hoe ga je om met die emoties, om toch samen verder te komen in het gesprek over racisme?
Amade M’Charek wil niet verder
Hoogleraar Amade M’Charek legt uit waar die woede vandaan komt, als we haar spreken. "Het was niet de eerste keer dat een zwarte man of vrouw omkomt door politiegeweld. Elke keer gebeurt het, komt het in de media, en daarna gaan we weer verder."
Pijn doen hoort bij veranderen
Hoogleraar is er klaar mee om altijd te moeten zeggen: ‘Ik ben wél oké, ‘ik ben wél Nederlands’ of ‘ik snap wél hoe de regels werken’.”
Naomie Pieter over tone policing
"Mijn boosheid is juist de reden dat ik het zeg. Mijn boosheid is hier onderdeel van. En je moet mijn boosheid horen en zien en voelen." Emoties horen erbij, volgens Naomie Pieter, zo vertelde ze in onze vierdelige webserie Het F-woord, gemaakt door Valerie Bisscheroux, samen met Milou Deelen en Cathelijne Blok.
het F-woord
Vierdelige serie over de vele gezichten van feminisme anno 2020.
3. Durf je (nog) te zeggen wat je vindt en voelt?
Nathan worstelt. Durf je nog te zeggen wat je vindt? Of ben je al meteen bang in een bepaalde groep te worden gedrukt, of om gecanceld te worden?
Dalilla Hermans zag de keerzijde
Hoewel het veel online gebeurt vooralsnog, bekijkt Stephan Sanders het cancellen met argusogen, zo blijkt in Het Filosofisch Kwintet. Omdat het een effect heeft in de offline-wereld. Zo begon Dalilla Hermans zich uit te spreken, maar door de reactie die dat opriep, wilden veel mainstreammedia niet meer met haar samenwerken. Waar ligt de grens, en hoe ermee om te gaan?
Cancelen is mensonwaardig
Cancel culture: het verschijnsel waarbij uitersten elkaar het zwijgen proberen op te leggen. In de laatste aflevering van dit seizoen van Het Filosofisch Kwintet spreken we daarover. We spraken vooraf met Stephan Sanders, Dalilla Hermans en Madeleijn van den Nieuwenhuizen over het fenomeen.
Stine Jensen onderzoekt belediging
Maar mag je überhaupt wel alles zeggen? Mag je iedereen beledigen, of moet je kwetsen voorkomen? In Denktank onderzoekt Stine Jensen deze vragen, samen met vier jongeren. Ze gaan te rade bij de rechter in de zaak rondom Sylvana Simons, en spreken met gepeste jongeren.
Lekker zeggen wat je wil
Zaid (17, Purmerend) maakt zich zorgen over uitspraken die worden gedaan door politici maar ook door andere mensen over andermans cultuur of geloof. Naar aanleiding van de 'minder, minder-uitspraken' van Wilders zegt hij: "Als politici het normaal vinden om mensen te beledigen dan krijg je een wereld die gevaarlijk wordt en waar iedereen kan roepen wat hij wil. Waar mensen zich niet veilig en gekwetst voelen."
niet zo Zwart-wit
In de podcast Niet zo Zwart-wit onderzoekt Nathan de Vries of het gesprek over racisme nog genuanceerd kan worden gevoerd.
4. Waarom focussen we ons zo op identiteit?
In de belevingswereld van Nathan lijkt de focus op identiteit alleen maar te te nemen. Schieten we ons doel niet voorbij door alleen naar kleur te kijken? Een persoon is toch veel gelaagder dan alleen zijn huidoppervlakte? Waarom kan hij niet gewoon Nathan zijn?
Francio Guadeloupe heeft hoop
Waar je hang je je identiteit aan op? In het vormen van een collectieve identiteit, speelt cultuur een sterke rol. Daar kunnen we ons voordeel mee doen.
Hoe hiphop een einde maakt aan racisme
Kijk niet naar Nederland vanuit de erfenis van slavernij en kolonialisme, maar kijk naar urban popular culture, zegt Francio Guadeloupe.
Stephan Sanders is liever bruin
Dat het kijken naar huidskleur sowieso maar een hele beperkte binaire benadering is, legt Stephan Sanders uit. “Als je zegt dat de mensheid is te verdelen in wit en zwart, kom je er niet uit. Dat is namelijk niet zo.”
Zwart is niet altijd onderklasse
Stephan Sanders schrijft ruim 30 jaar over het koloniale en slavernijverleden en kijkt hoopvol en met argusogen naar de Black Lives Matter beweging.
Rui Jun Luong is racisme spuugzat
Onze sociaalmaatschappelijke redactie bij 3FM sprak met drie Aziatische Nederlanders die het spuugzat zijn altijd samen te moeten vallen met hun Aziatische afkomst. Ze zijn trots op hun roots, en het is onderdeel van wie ze zijn. Maar ze zijn meer dan dat.
niet zo Zwart-wit
In de podcast Niet zo Zwart-wit onderzoekt Nathan de Vries of het gesprek over racisme nog genuanceerd kan worden gevoerd.
5. Hoe ga je om met je functie als rolmodel?
Wat betekent het voor jezelf en voor je carrière om je uit te spreken over dit thema? Als je opinieleider wordt, strijder wordt? Welke worstelingen horen daarbij? Hoe is het gesteld met representatie? En moet je je bewust zijn van je functie als rolmodel van kleur?
Ouders als rolmodel
Als ouder fungeer je in situaties als rolmodel voor je kinderen. Hoe kun je dan je kinderen zo opvoeden, dat ze een diverser beeld krijgen van de samenleving? HUMAN vroeg drie deskundigen om tips.
3 tips voor inclusief opvoeden
Kinderen internaliseren ideeën over wat de maatschappij goed vindt al vanaf jonge leeftijd. Daarom geven 3 deskundigen tips voor inclusief opvoeden.
Shamira Raphaëla filmt de mens en onmens
Filmmaker Shamira Raphaëla liep mee met nationaal-socialist Constant Kusters en zag hoe hij, naast uitgesproken racist, ook huisvader is die met zijn kinderen aan de keukentafel 'smakelijk eten' zingt. Ze werd daardoor gerustgesteld en zag haar 'grootste vijand' als mens. Maar niet iedereen kijkt door die bril, als ze haar films kijken. Daarom besloot ze in 2020 een film níet uit te brengen, want die werken toch ook als blik op de wereld, en daarmee schetst ze ook rolmodellen. We spraken met de regisseur.
Deze regisseur maakte een film die ze niet wil vertonen
Filmmaker Shamira Raphaëla maakte Ons Moederland over racisme in Nederland. We spraken haar over dualisme, dilemma's en Black Lives Matter.
niet zo Zwart-wit
In de podcast Niet zo Zwart-wit onderzoekt Nathan de Vries of het gesprek over racisme nog genuanceerd kan worden gevoerd.
6. Nathan maakt de balans op
In de laatste aflevering spreekt Nathan uitgebreid met psychiater Forugh Karimi. Is nuance doel of middel? Hoe is het om tussen twee werelden in te zitten?
Kiza Magendane over tolerantie
HUMAN sprak met Kiza Magendane met politicoloog en schrijver Kiza Magendane, net zoals Nathan in zijn podcast met de denker spreekt. Voor HUMAN schreef hij in 2019 een monoloog over tolerantie. Want hoe gaan we online en offline met elkaar in gesprek in een tijd dat polarisatie de boventoon voert?
Nederland accepteert intolerantie vanwege gezelligheid
Zaterdag 16 november is het de Internationale dag van de Tolerantie. Dat deze dag in 2020 samenviel met de dag dat Sinterklaas in Nederland aankwam, is op zijn minst ironisch. Want hoe gaan we online en offline met elkaar in gesprek in een tijd dat polarisatie en agressie de boventoon voert? Human sprak erover met schrijver en politicoloog Kiza Magendane.
Manoushka Zeegelaar Breeveld is voor kleur
Manoushka Zeegelaar Breeveld wil revolutie. Maar tegelijkertijd wil ze nuance behouden. "Ik ben er heilig van overtuigd dat je het samen moet doen." Ze is erover uit dat zwarte piet bijvoorbeeld echt niet meer kan, maar hoe overtuig je de ander daarvan? Want om samen te leven heb je wel die ander nodig.
'Het heeft altijd zin om je mond open te doen'
Actrice Manoushka Zeegelaar Breeveld wil met Kleur meer kleur voor en achter camera bewerkstelligen. We spraken haar over revolutie en strijd.
niet zo Zwart-wit
In de podcast Niet zo Zwart-wit onderzoekt Nathan de Vries of het gesprek over racisme nog genuanceerd kan worden gevoerd.
Wij raden dit ook aan
niet zo Zwart-wit
In de podcast Niet zo Zwart-wit onderzoekt Nathan de Vries of het gesprek over racisme nog genuanceerd kan worden gevoerd.
Wat betekent 'diversiteit'?
Veel bedrijven en instellingen streven tegenwoordig naar diversiteit. Maar wat betekent dat woord nu echt? Gaat het alleen om selecteren op uiterlijke kenmerken, of gaat het om het omarmen van onderlinge verschillen? En hoe komen we tot diversiteit?