Klassen - over de serie

De documentaireserie Schuldig van HUMAN (2016) liet Nederland niet onberoerd. Meer dan een miljoen kijkers zaten elke week aan de buis gekluisterd. Nu, vier jaar later, komen de makers Sarah Sylbing en Ester Gould met een nieuwe documentaireserie: Klassen. 

Weer hebben ze een onderwerp te pakken dat een pijnlijke zenuw van onze maatschappij blootlegt. Een jaar lang dalen ze neer in de klaslokalen, huiskamers en straten van Amsterdam-Noord, waar een strijd wordt geleverd om elk kind een kans te geven.

Het bewogen schooljaar van 2019/2020

De serie begint in de zomer van 2019. We ontmoeten achtstegroepers in afwachting van hun eindadvies, en middelbare scholieren wiens kaarten al eerder geschud zijn. Lukt het hen om op te boksen tegen lage verwachtingen, of te leven met hoge?

Waar het ene kind worstelt met een armoedige of onzekere thuissituatie, gaat het andere juist gebukt onder de drang om te presteren. Gelukkig zijn er volwassenen die voor het belang van de kinderen strijden: de zeer betrokken leraren, de mentor, de bestuurder en de wethouder.

Lukt het Yunuscan om zijn taalachterstand in te halen? Slaagt Viggo erin om naar het vwo te gaan? Anyssa heeft veel in haar mars, maar zijn de problemen thuis niet veel te groot voor een meisje van elf? En hoe zit het met de middelbare scholieren die dagelijks de consequenties van hun schooladvies ervaren?

Geen wonder dat voor de dertienjarige Gianny de straat lonkt, op school valt hij om van verveling. En is het voor Evy van vijftien wel zo’n zegen dat ze op het hoogste niveau presteert? De spanningen nemen toe totdat de wereld plotseling op zijn kop staat en corona alle verwachtingen overhoop gooit.

Gefeliciteerd met het diploma van je ouders!

Voor Klassen zijn Sylbing en Gould opnieuw in Amsterdam-Noord neergestreken. Een grote toestroom van hoogopgeleide ouders heeft gezorgd voor een nieuw straatbeeld. Maar hun kinderen gaan naar andere scholen dan die van de oorspronkelijke buurtbewoners.

Deze scheiding van klassen zien we niet alleen in Amsterdam-Noord terug, maar in heel Nederland. Wat vragen oproept. Want kunnen onze onderwijskrachten nog wel het verschil maken? Is het diploma van onze kinderen gebaseerd op hun eigen kwaliteiten of speelt het opleidingsniveau van de ouders een doorslaggevende rol? Een gelijke start bestaat niet, maar elke les biedt een nieuwe kans.

Over de makers

Regisseurs Sarah Sylbing en Ester Gould werken al vijftien jaar samen, een samenwerking die vruchten af heeft geworpen: ze wonnen inmiddels vele prijzen. Intussen zijn zij bijna niet meer weg te denken uit Amsterdam-Noord. Het is de achtergrond van hun succesvolle serie Schuldig, ze schreven er het boek Dubbeltjes & Kwartjes over, en maakten er 50 Cent (2007) en De Rekening van Catelijne (2012).

Onrecht en sociale ongelijkheid zijn onderwerpen die terug blijven komen. Ook nu weer, nu ze zich op ons onderwijssysteem richten. De titel Klassen refereert in de eerste plaats vooral aan school, de plek waar de serie zich voor een groot deel afspeelt. Maar met deze titel zetten ze in zekere zin ook Nederland als klassenmaatschappij neer.

Want als iets met deze serie duidelijk wordt, dan is het dat het er wel degelijk toe doet tot welke ‘klasse’ een kind behoort. Dan hebben we het niet over de tegenstelling tussen arm en rijk, of zwart en wit, de overbekende sociaal-culturele en economische indelingen, maar over de grote verschillen in opleidingsniveaus. 

De documentaires die Sylbing & Gould samen maken, resulteren altijd in intieme en openhartige films en series van mensen die knokken en ten slotte, hoe diep ze ook zakken, altijd weer boven komen drijven.  

Sarah Sylbing is regisseur voor televisie, documentaire en radio. Ze regisseerde onder andere de jeugdserie Bikkels (winnaar Banff Rocky Award), Metropolis en VPRO's Tegenlicht.

Ester Gould maakte eerder o.a. de bioscoopdocumentaires A Strange Love Affair with Ego (Winnaar Beeld & Geluid Award for Best Dutch Documentary IDFA 2015) en Strike a Pose (2016; in co-regie met Reijer Zwaan).