De Publieke Tribune op NPO Radio 1

Psychisch Geweld

In deze uitzending van De Publieke Tribune Radio gaat Coen Verbraak in gesprek met mensen die de gevolgen van psychisch geweld van dichtbij hebben meegemaakt.

37. Psychisch Geweld (29 januari 2022)

In sommige landen om ons heen is het al strafbaar, en tegelijkertijd bij ons pas nauwelijks bekend: psychisch geweld. Van alle vormen van huiselijk geweld is psychisch geweld de meest onzichtbare en meest ongrijpbare. Geen blauw oog, van buiten is meestal niets te zien. Toch is de schade die het veroorzaakt minstens net zo traumatisch als bij seksueel en fysiek geweld.

Bijna 700.000 Nederlanders boven de 16 jaar waren in 2020 slachtoffer van psychisch geweld. En bij bijna de helft van alle gevallen van kindermishandeling is er sprake van emotionele verwaarlozing en mishandeling. Hoe kan het dat er in onze samenleving zo weinig aandacht voor is? En wat doet dat gebrek aan erkenning met slachtoffers?

In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met vrouwen én mannen die dit zelf aan den lijve hebben ondervonden.

Verdiep je verder

Vijf procent van de Nederlanders van zestien jaar en ouder (ruim 680 duizend personen) werd in 2020 slachtoffer van psychische mishandeling. Waarom weten we nog maar zo weinig van deze vorm van huiselijk geweld af?

Gasten in deze aflevering

Israel van Dorsten

In oktober 2019 werd Israel van Dorsten (1994) wereldnieuws, toen hij zijn ouderlijk huis in het Drentse Ruinerwold ontvluchtte en in een café in het dorp om hulp vroeg. Jarenlang leefden hij en zijn broers en zussen met hun vader in totale afzondering van de buitenwereld. Samen met zijn zus en twee oudste broers werkte Israel mee aan De kinderen van Ruinerwold (2021, BNNVARA) een docu-serie die in 2021 veel indruk maakte.

Sinds hun verhaal de wereld over ging is er veel aandacht geweest voor het fysieke en seksuele geweld op de boerderij. De emotionele en psychische mishandeling waar de kinderen jarenlang slachtoffer van zijn geweest lijkt niet te worden gezien. Wat Israel betreft zouden we voor die onzichtbare gevangenschap meer aandacht moeten hebben.

Sasha Haasnoot

Sasha Haasnoot (1999) is enkele jaren geleden slachtoffer geweest van psychisch geweld. Jarenlang voelde ze zich onterecht schuldig en nog steeds heeft het grote impact op haar leven.

In september 2021 schreef ze een persoonlijk stuk over onder meer haar eigen ervaringen. "Ik heb lang geworsteld met schaamte, mede omdat dierbaren mij de schuld gaven. Hoe kon ik hem zoveel macht geven om mij te vernederen? Dit overkomt jou als sterke en onafhankelijke vrouw toch niet?" Ze maakt bezwaar tegen het heersende beeld dat vrouwelijke slachtoffers van geweld vaak financieel afhankelijk zijn, niet sterk zijn en uit een gebroken gezin komen. "Mannelijke slachtoffers worden nog meer gestigmatiseerd. De realiteit is echter dat het iedereen kan overkomen."

Sun Yoon van Dijk

Nadat de Schiedamse gemeenteraad begin 2021 unaniem instemde met het initiatiefvoorstel Stop Huiselijk Geweld, kwam er op initiatief van raadslid Sun Yoon van Dijk (1983) een werkgroep die in gesprek ging met beschermpartners uit het veld rondom onder meer psychisch geweld.

Omdat ze het belangrijk vindt dat het onderwerp geen taboe blijft, besluit Van Dijk nu zelf ook open te zijn over haar eigen ervaringen: "Ik heb dat in de politiek nooit durven zeggen. Ik dacht lang dat mijn verhaal er niet toe deed, omdat het om het bredere maatschappelijke probleem ging. Maar mijn verhaal is wel de reden geweest dat ik ermee aan de slag ben gegaan. Het is voor mij een hele lange zoektocht geweest om überhaupt zelf te beseffen dat ik slachtoffer ben geweest van psychisch geweld."

Van Dijk werd in 2021 genomineerd voor de Aanmoedigingsprijs Emancipatie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vanwege haar inzet om huiselijk geweld aan te pakken.

Tako Engelfriet

Psychische mishandeling is één van de grootste geweldsproblemen van Nederland. Toch staat het nauwelijks op de politieke agenda. Onbegrijpelijk, wat Tako Engelfriet betreft, want aan de heftigste geweldsincidenten en familiedrama's gaat vaak vergaand psychisch geweld vooraf.

Als voorzitter van stichting Het Verdwenen Zelf zet hij zich in voor slachtoffers van emotionele en psychische mishandeling. Want, zo stelde hij vorig jaar in een opinie-stuk in Het Parool, "zolang psychisch geweld zo onbekend is, zullen er onnodig slachtoffers door blijven vallen. Soms zelfs met dodelijke afloop."

Ook interessant