De zwartglanzende loafers van Eurocommissaris Frans Timmermans worden bij aankomst meteen verruild voor een paar stevig gevoerde zwarte laarzen uit de achterbak van de dienstauto. Het is eind juni in het Zuid-Hollandse dorpje Goudriaan en Europa's 'klimaatpaus' had geen slechter weer kunnen treffen voor een werkbezoek. Toch komt hij. Niet om te prediken, maar om te luisteren.

Aan ambitie geen gebrek. Deze week presenteerde Eurocommissaris Frans Timmermans (Klimaat) zijn gigantische pakket aan nieuwe klimaatwetgeving dat alle lidstaten, burgers en sectoren in de Europese Unie zal gaan raken.

Zie het als de concrete uitwerking van Europa's Green Deal, de plannen die Timmermans onder leiding van Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen aan het begin van zijn termijn in 2019 presenteerde en die van Europa het "eerste klimaatneutrale continent ter wereld" zou moeten maken.

Tekst gaat door onder de afbeelding

Maar voor grootse plannen als deze is alleen zenden niet voldoende. Niet alleen onder zijn eigen collega-Commissarissen is de strijd nog niet beslecht, ook in Europa zelf staan de groene ambities al sinds de aankondiging in 2019 ter discussie.

En dus ging Timmermans begin dit jaar in het televisieprogramma De Publieke Tribune in gesprek met ondernemers, boeren, activisten en mensen uit de energiesector over de haalbaarheid van zijn Europese Green Deal. Hoe ging hij de kloof overbruggen tussen wat Europa wilde en mensen al deden?

'Nu gaat het wéér niet over mij'

Zoals Jan Arie Koorevaar, de melkveehouder uit de Alblasserwaard die al jaren zijn best doet om een duurzaam systeem neer te zetten. In De Publieke Tribune benadrukte Koorevaar nog maar eens dat hij en zijn collega's meer dan constructief zijn en juist verantwoord willen landbouwen.

Koorevaar: "Maar dan zegt Frans Timmermans: 'Je bent niet biologisch, vriend.' Dan denk ik: ja hallo, kom op. Kijk ook eens naar de situatie in Nederland."

In zijn antwoord weidt Timmermans uitgebreid uit over meer ruimte voor nationale plannen, noemt hij de grote uitdagingen waar we voor staan en komt hij met cijfers en percentages over de omvang van landeigenaren.

Koorevaar grijpt in: "Nu gaat het wéér niet over mij, maar over die grotere landeigenaar. Daar heb ik dus wel gewoon last van."

Hij vertelt hoe hij zijn bedrijf de afgelopen jaren ondanks steeds maar weer veranderende regelgeving erdoorheen heeft proberen te loodsen, waarop Timmermans zegt: "Ik zou het bedrijf van de heer Koorevaar als voorbeeld willen zien van hoe het in de toekomst wél moet. En ik wil, als hij dat op prijs stelt, ook aanbieden om eens te komen kijken op zijn bedrijf, zodat hij mij kan uitleggen tegen welke problemen hij aanloopt en ik kan kijken of ik daar iets mee kan hier in Brussel."

En zo geschiedde.

'Geef me authentieke verhalen'

We schrijven 21 juni, een ruime drie weken voor de presentatie van het gigapakket aan Europese klimaatwetgeving. De laarzen van Frans Timmermans mogen eindelijk de kofferbak uit voor een bezoek aan melkveehouder Jan Arie Koorevaar en zijn vakgenoten uit de Alblasserwaard en Vijfherenlanden. "Het was de natste dag van de afgelopen twintig jaar in dat gebied. Maar eerlijk is eerlijk: de passie voor het boerenvak en onze regio droop ervan af."

Timmermans had gevraagd naar 'authentieke verhalen.' Koorevaar: "Echte boeren met echte zorgen en echte ideeën. Dus ik heb een breed palet aan boeren uit de regio verzameld, van 'gangbaar' tot biologisch, tot boeren die er nog wat bij doen; van kaasmakers tot natuurbeheerders."

Doel van het gesprek: erachter komen waar de kansen en knelpunten liggen om toekomstbestendig te kunnen boeren. Maar vooral ook om te laten weten wat de boeren daarvoor nodig hebben.

Grondbank

Koorevaar: "Kijk, als boeren willen verduurzamen, dan willen ze graag voldoende grond onder hun bedrijf hebben. Dat is vaak een complicerende factor is, omdat dat vaak duur is en omdat er tegenwoordig ook investeringsmaatschappijen op die grond zitten te azen. Eén van de boeren kwam dus met het idee om een soort regionale grondbank in te richten. Had hij ooit tijdens een stage in Frankrijk gezien."

Met zo'n grondbank zou een boer tegen gunstige voorwaarden grond kunnen uitkopen, zodat die zich vervolgens weer kan richten op het halen van bijvoorbeeld biodiversiteitsdoelen. Koorevaar: "Onze regio zou daar heel goed middelen vanuit het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor kunnen gebruiken. Daarvan heeft Timmermans gezegd: 'Dat wil ik voor die regio wel eens uitgezocht zien, of dat een optie kan zijn.' Heel mooi."

Of Koorevaar niet het idee had dat het een typisch persmomentje voor de bühne was? "Absoluut niet. Het voelde heel authentiek, ook vooral omdat het bottom-up is. Dat was ook het punt dat ik in De Publieke Tribune probeerde te maken: als je van bovenaf grote dingen oplegt, gaat het over niemand. Je kan dat ook omdraaien door vanuit jezelf en een bepaald gebied te redeneren en te zeggen: jullie willen dit, dit is wat wij kunnen bieden, wat vind je daarvan? Als dat een gedragen initiatief is, levert dat heel veel op. Natuurlijk zegt Timmermans dan dat er ook vanuit landelijk beleid nog goedkeuring moet komen, maar laten we gewoon eens heel goed uitzoeken wat kan."

Tijdens het gesprek in De Publieke Tribune zei Koorevaar dat hij het goed vond als Timmermans een keer langs kwam, maar dat hij dan ook een keer bij hem langs wilde. Koorevaar: "Aan het eind van zijn bezoek aan ons, hebben we dus ook afgesproken dat wij bij hem in Brussel onze voorstellen mogen toelichten."

Geen tijd over

Maar wat moet het bezoek aan Brussel opleveren? "Ik ga niet naar Brussel omdat ik tijd over heb. Ik ga naar Brussel omdat ik ook echt iets wil brengen. We hebben een voorstel waar we ondersteuning voor zoeken vanuit Brussel. Steun die ten goede kan komen aan het klimaatbestendig boeren in de Alblasserwaard en Vijfherenlanden. 

"Het is een gebied dat ik begrijp, waar oplossingen moeten komen die ook van toepassing zijn op dit gebied. Daarmee creëer je veel meer draagvlak, ook voor de doelen die Timmermans wil nastreven. Zo'n idee als die regionale grondbank kan dus best een hele goeie pilot zijn om resultaat te boeken op andere plekken.

"Het mooie aan dit bezoek was dat het gewoon een gesprek was. Dat is waar corona ook geen goed aan heeft gedaan, elkaar ontmoeten. Als je met elkaar in gesprek gaat, kun je elkaar veel beter begrijpen. Ik denk dat dat het belangrijkste is, want alleen daarmee komen we echt verder."

Dit is ook interessant