'Advocaten waren nooit bang'

Diep geschokt, verdrietig en vol ongeloof nam Nederland half september kennis van de moord op strafrechtadvocaat Derk Wiersum. Hij werd voor zijn woning in Amsterdam doodgeschoten. De 44-jarige advocaat stond kroongetuige Nabil B. bij, die getuigt in een grote zaak tegen de georganiseerde misdaad. Kenners spreken van een aanslag op onze rechtsstaat.

In de radio-uitzending van 'De publieke tribune' gaat Coen Verbraak in gesprek met vier strafpleiters. Wij spraken alvast met één van hen: Jeroen Soeteman, die als strafrechtadvocaat regelmatig samenwerkte met Derk Wiersum en hem als goede vriend binnen de advocatuur kenschetst. Als voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten staat hij bovendien nauw in contact met andere advocaten, rechters en officieren van justitie.

“Je moet weten dat ik Derk al bijna twintig jaar ken. Of kende. Ik zit in de fase waarin je tegenwoordige en verleden tijd door elkaar gebruikt. We deden zaken samen, gaven samen cursussen, die we samen voorbereidden en waarna we samen de kroeg in gingen. We belden elkaar regelmatig met vragen: wat vind je hiervan, hoe zou je dit doen, kan je eens meedenken? 

Zijn dood heeft me compleet weggeblazen. Het heeft me tot in het diepste geraakt en pijn gedaan. Ik ben nog steeds verbijsterd. Het is zo onwerkelijk dat hij dood is... En dat hij dood is doordat hij zijn werk deed.

Of eigenlijk is het niet onwerkelijk, want het is de waarheid, maar het is van zulke grote absurditeit dat ik soms niet kan beseffen dat het zo is. Het is lastig om te accepteren dat de wereld waarin ik werk ook zo’n genadeloze wereld kan zijn."

“Ja. Wat er dit najaar met Derk is gebeurd, is groter dan wat ik ooit in de advocatuur heb meegemaakt - en misschien wel wat ik ooit in mijn leven heb meegemaakt. Ik merk dat officieren van justitie, rechters en advocaten bang zijn worden. Mensen vragen zich af is ze bepaalde zaken nog wel willen doen.

Rechters maken zich zorgen over het feit dat hun naam onder het vonnis komt te staan. Officieren van justitie vragen zich af of ze nog wel moeten vervolgen, aangezien hun namen bekend zijn. En advocaten vragen zich af of ze nog wel iemand moeten bijstaan. Dat was nooit zo. We waren nooit bang.”

"Mensen stelden mij altijd de vraag: Ben je niet bang voor je cliënten? Mijn antwoord was vroeger: ‘Nooit.’ Want ik ben de enige die ze hebben. In twintig jaar tijd ben ik één keer bang geweest en dat was voor iemand die compleet in de war was. Ik ben nooit bang dat verdachten me iets aandoen omdat ze boos op me zijn. Dus die vraag was eenvoudig te beantwoorden.  

Nu is het niet alleen meer de vraag of mijn cliënt geen gevaar voor me is. Nu stel ik mezelf ook de vraag: wat als de vijanden van mijn cliënt een gevaar voor mij zijn? Dat is een compleet andere strijd. Ik heb altijd werkelijk gedacht dat ook in de onderwereld er een grens is. Dat dat niet meer zo is, vind ik een grote klap voor de advocatuur."

"Ik denk dat er mensen zijn binnen het openbaar ministerie, de rechterlijke macht, en de advocatuur die ervoor zullen kiezen om geen zaken meer te doen die met zware criminaliteit te maken hebben. Dan blijven er heus nog wel mensen over, maar het is wel een verlies. Dat doen ze omwille van hun eigen veiligheid.  

We zouden in een rechtsstaat moeten leven waar mensen openlijk worden berecht, en waar je naar kan gaan kijken. Als de mensen die er professioneel bij betrokken zijn zich genoodzaakt voelen om te zeggen: ‘Ik doe dit niet meer’, dan raakt dat onze rechtsstaat recht in het hart."