Elke zwerfjongere een eigen huis?

Tijdens de voorbereiding van deze aflevering hoorden we vaak dezelfde opmerkingen langskomen. We zetten de drie meest gehoorde vooroordelen over zwerfjongeren op een rijtje.

Zou je denken. Maar het is goed om hier het verschil tussen daklozen en thuislozen uit te leggen. De meeste jongeren die zwerven zijn thuisloos, niet dakloos. Ze slapen niet letterlijk op straat, maar zwerven tussen logeeradressen en slaapplaatsen bij instanties.

Jongeren zijn dakloos wanneer ze minder ‘vaste’ slaapplekken hebben, zij slapen in een noodopvang, heel tijdelijk bij vrienden of familie, of echt op straat: in de buitenlucht.

In feite kan íedereen zijn of haar vaste woonruimte verliezen. Daarnaast hebben jongeren die dak- of thuisloos worden vaak met meerdere risicofactoren te maken gehad. Denk aan problemen in de opvoeding, misbruik, psychische schade en een slechte financiële positie van de ouders. 

Als ze eenmaal gaan zwerven, zijn er meerdere problemen waar ze mee moeten dealen. Veelvoorkomende problemen zijn: het hebben van schulden, een licht verstandelijke handicap of ernstige psychiatrische problemen, frequent contact met politie en justitie, een zwak sociaal netwerk en/of niet meer diploma’s dan die voor het basisonderwijs.

Deze problematiek kan niet worden omschreven als een keuze. Zelfs in een verzorgingsstaat als Nederland bestaat er de kans dat je op straat belandt.

Vergeleken met sommige landen zie je jongeren misschien niet op straat zwerven, maar we weten uit onderzoek dat het aantal zwerfjongeren in Nederland sinds 2009 is verdubbeld. Ondanks alle sociale vangnetten kunnen we deze meer dan 12.000 jongeren niet allemaal opvangen.

De nachtopvang in Nederland kent bijvoorbeeld zo’n zestig locaties, met in totaal 3.231 bedden. Daar leggen daklozen vijf tot acht euro per nacht voor neer. Er zijn nog tal van andere organisaties waar daklozen terecht kunnen. Maar het feit dat de getallen schattingen zijn, zegt al genoeg over het gebrek aan daadwerkelijke grip op de problematiek.