Waarom we wereldwijd beter naar jongeren moeten luisteren

Xanthe Wijzenbroek

10 december 2021

Als VN-jongerenvertegenwoordiger mensenrechten, vrede en veiligheid was Hajar Yagkoubi van 2018 tot 2020 de stem van de Nederlandse jongeren op het wereldtoneel. In het kader van de Internationale Dag van de Mensenrechten op 10 december, vertelt zij waarom het recht voor jongeren om mee te spreken in de politiek een fundamenteel mensenrecht zou moeten zijn.

Stoffige tapijten, oude gordijnen en grijze hoofden. Dat is het eerste wat Hajar Yagkoubi opviel toen ze de zaal van de Verenigde Naties binnenwandelde tijdens haar eerste politieke topconferentie in New York. “De Verenigde Naties is een wereldorganisatie die de hele wereldbevolking vertegenwoordigt," zegt ze. "Maar ik zag alleen maar oude mensen. Terwijl meer dan de helft van de wereldbevolking uit jongeren bestaat. Ergens had ik verwacht dat de organisatie meer met haar tijd mee zou gaan.”

De zaal vol grijze hoofden draaide zich met lichte verbazing om toen de negentienjarige Hajar Yagkoubi het woord kreeg tijdens de commissie over sociale ontwikkeling. Het werd muisstil. In een lange adem spreekt Yagkoubi over kinderen in vluchtelingenkampen. Een verloren generatie. Een generatie die geboren wordt en opgroeit in vluchtelingenkampen. Zonder toegang tot onderwijs. Zonder veilig thuis.

Na haar speech volgt een luid applaus. Maar daarna volgt al snel de volgende toespraak. “Ergens had ik gehoopt dat er na mijn speech direct tien diplomaten voor me zouden liggen om ontwikkelingssamenwerkingsstrategieën te bedenken.”

Tekst loopt door onder video

Accepteer de 'social' cookies om deze 'youtube'-content te bekijken.

Klik hier om je cookie-instellingen aan te passen.

Een moment geduld, de content wordt geladen.

Een waardig leven voor ieder mens

Sinds haar speech in 2018 staan we nog voor veel uitdagingen als het aankomt op het gebied van mensenrechten, stelt Yagkoubi. “De vluchtelingenproblematiek is immens. En overal ter wereld vinden mensenrechtenschendingen plaats. Kijk naar de verschrikkingen die gebeuren met de Oeigoeren in China, de Rohingya’s in Myanmar of LGBTGI-rechten in Wit-Rusland. Het recht tot vrijheid om te zijn wie mensen willen zijn en het recht op leven wordt ingeperkt door dictators.”

Anno 2021 kan je de uitdagingen waar we nu voor staan niet meer los van elkaar zien, zegt Yagkoubi. “Je kan het niet over duurzaamheid hebben, zonder over mensenrechten te spreken. En je kan het niet over conflict hebben, zonder te kijken naar gendergelijkheid.”

Neem bijvoorbeeld mensenrechten en klimaat. “Door de opwarming van de aarde zullen drinkwaterbronnen dicht bij de evenaar sneller opdrogen. In Afrikaanse landen is het gebruikelijk dat meisjes en vrouwen het drinkwater halen. Vroeg in de ochtend maken ze de tocht naar de dichtstbijzijnde waterbron, zodat ’s middags meisjes naar school kunnen en vrouwen een kleine onderneming kunnen onderhouden,” zegt Yagkoubi.

Door klimaatverandering is dat nu verleden tijd. “Ze moeten zo ver lopen dat de dag al voorbij is wanneer ze terugkeren. Klimaatverandering heeft dus impact op gendergelijkheid, op toegang tot onderwijs voor jonge meisjes en op financiële zekerheid voor jonge vrouwen. Alles is met elkaar verbonden.”

Hajar Yagkoubi leidt het gesprek tussen de Canadese premier Trudeau🇨🇦, de Nederlandse minister-president Rutte🇳🇱 en een grote verscheidenheid aan studenten over thema's als de klimaatcrisis, vrede, rechtvaardigheid.

Het klimaat, een tikkende tijdbom

De noodzaak is nu dan ook groter dan ooit om de klimaatproblematiek aan te pakken, zegt Hajar Yagkoubi. “Als we niet binnen de komende acht jaar onder anderhalve graad opwarming blijven, dan zetten we bepaalde tipping points (kantelpunten, red.) in het ecosysteem in gang, die niet meer terug te draaien zijn. Zelfs als we de opwarming volledig zouden stoppen, zal de aarde blijven opwarmen. Het is een realiteit die steeds dichterbij komt. Zelfs met de beloftes op de Glasgow Klimaattop, zijn we nog ver verwijderd van anderhalve graad opwarming als maximum."

We moeten veel drastischere acties nemen, zegt Yagkoubi. “We praten vaak over klimaatverandering alsof het iets is van de verre toekomst, waar een bijna denkbeeldige, toekomstige generatie de gevolgen van gaat voelen. Maar het gebeurt nu,” zegt Yagkoubi.

“Op een VN-conferentie sprak ik met een meisje dat op Kiribati woonde, één van de kleinste eilandstaten in de Stille Oceaan," zegt Yagkoubi. "Ze vertelde mij over de plek waar ze opgroeide en liet foto’s zien van het huis van haar oma waar ze vroeger altijd speelde. Ik zei: als we later groot zijn dan kom jij naar Nederland en dan zoek ik jou op in Kiribati. Maar Celina vertelde mij dat dat onmogelijk was. Door klimaatverandering is het zeker dat Kiribati binnen vijftig jaar volledig onder water ligt.”

“Stel je voor dat je niet het graf van je opa of oma kan bezoeken, omdat het ergens verloren onder water ligt,” vervolgt Yagkoubi. “Als we ons gedrag nu niet veranderen als burger, als ondernemer en als wereldleider, dan leven we straks in een wereld onder water.”

Met het water verdween nog niet de angst

Het water mag dan weer gezakt zijn, maar wat hebben de overstromingen van afgelopen zomer gedaan met de psyche van Limburg?

Hajar Yagkoubi op het Wereldforum over circulaire economie.

Praat niet over ons, praat mét ons

Het verhaal van Celina laat volgens Yagkoubi de tekortkoming in de VN zien. “Wereldleiders praten over de toekomst van landen, maar ze praten alleen met de staatsleiders. Jongeren worden overgeslagen in deze gesprekken,” zegt Yagkoubi. “Maar de beslissingen die nu gemaakt worden op het gebied van mensenrechten, veiligheid, klimaat, duurzaamheid, gelijkheid, racisme of discriminatie, gaan de toekomst van deze jonge generatie beïnvloeden. Zij zijn degene die in die toekomst leven.”

Daarom is het volgens Yagkoubi zo belangrijk dat de stem van jongeren gehoord wordt. “De eerste woorden van het VN-Handvest luidt: ‘We the people.’ De Verenigde Naties is niet opgericht voor overheden of voor bedrijven. Het is opgericht voor de mensen van de wereld," zegt Yagkoubi. "Volksvertegenwoordigers zijn er om het volk te vertegenwoordigen. Maar slechts drie procent van alle volksvertegenwoordigers wereldwijd is onder de dertig. Terwijl meer dan de helft (52 procent) van de wereldbevolking onder de dertig is.”

Aan die schrijnende representatie van jongeren in de VN moet iets veranderen, vindt Yagkoubi. “Veel meer jonge mensen moeten in de politieke top komen en hun rol moet betekenisvol zijn. Er moet naar hen geluisterd worden,” zegt Yagkoubi. “Want tuurlijk kan je een hoop dingen voor de toekomst veranderen, omdat je om je kinderen en kleinkinderen geeft. Maar dat is wezenlijk anders dat dat je die toekomst zelf gaat meemaken,” zegt Yagkoubi. “Dit citaat zegt genoeg: ‘we don’t inherit the earth from our ancestors, but we borrow her from our children.’ Deze aarde behoort toe aan de generatie die na ons komt, laat jonge mensen dus ook aan het woord.”

Gepassioneerde jongeren

Tijdens haar mandaat als jongerenvertegenwoordiger heeft Yagkoubi geleerd hoe ontzettend dapper de jonge generatie is. “Iedere dag wakker worden en je uitspreken over de staat van de wereld. Meemarcheren in klimaatstakingen. Petities delen voor het beschermen van vluchtelingen. Je leven riskeren om op te komen voor meisjesrechten. Dat vereist moed.”

“Ik zie bij jongeren heel erg de drang om niet te denken van wat kan ik veranderen, maar te zeggen van ik ga alles doen wat ik kan. Hun mantra is: ‘you cannot do all the good the world needs, but the world needs all the good that you can do.’ En dat is iets waar ik heilig in geloof.”

“Vanuit de Girls Advocacy Alliance ontmoette ik bijvoorbeeld een jongen en meisje uit Liberia. Zij hadden samen met andere jongeren twee weken lang ondergedoken gezeten, omdat ze een verkrachtingszaak voerden tegen een machtige politicus. Op de dag van de rechtszaak kwamen ze naar buiten en liepen ze met spandoeken en borden naar de rechtszaak. Ze voerden een strijd tegen de hogere hand, voor rechtvaardigheid. Met gevaar voor eigen leven.”

Die emotie, die passie en die persoonlijke waardes verdwijnen langzaamaan in de internationale politiek. “Toespraken zijn monotone, jargon-kanonnen geworden. Maar we hebben een menselijke maat nodig om de klimaatproblematiek en de mensenrechtencrisis op te lossen,” zegt Yagkoubi. “En mijn generatie is die nu aan het brengen. Dat maakt me hoopvol, ook al hebben we nog een lange weg te gaan.”

Eerder gaf Hajar een heuse klimaatrede na afloop van ons programma De Staat van het Klimaat. Kijk die rede hieronder terug.

Waarom we wereldwijd beter naar jongeren moeten luisteren

Met het water verdween nog niet de angst

Meer over dit thema

Waarom voorbeeldfiguren zo belangrijk zijn voor humanisten

Achmed waagde zijn leven voor een veiligere toekomst

Waarom we elke dag moeten opkomen voor mensenrechten