Het boek
"Vanaf de uitvinding van de boekdrukkunst tot aan nu, heeft het boek in onze cultuur een onwaarschijnlijk belangrijke rol gehad. In boeken komen ideeën samen en krijgen gedachten een podium waarop ze verspreid kunnen worden. Veel van onze idealen hebben vorm gekregen in boeken, waarna ze uitkristalliseerden in onderwijs en het publieke debat en vervolgens geïnternaliseerd konden worden. Het grote voertuig van de humanistische traditie is op een radicale manier aan het verdwijnen. Dat is zo’n ingrijpende verandering dat ik overweeg er - paradoxaal genoeg - een boek over te gaan schrijven."
Verbeelding
"Natuurlijk blijven er e-books bestaan, worden er nog boeken geschreven en zullen er ook nog wel papieren boeken uitgeven worden, maar het media-aanbod is op zo’n radicale manier aan het veranderen dat veel mensen niet meer de rust zullen vinden om ze te lezen. Boeken vragen om een zekere inspanning, de lezer moet zich langere tijd concentreren op een samenhangend verhaal. Dat is anders bij digitale media, die ons continu prikkelen, zonder dat je je er veel bij voor hoeft te stellen. Een goed boek of een goede roman neemt je mee in een zelf gecreëerde wereld of een zorgvuldig opgebouwd argument. Daar is verbeelding voor nodig."
Zelf denken
"Zonder verbeelding wordt het lastig om de toekomst van de samenleving vorm te geven, want: hoe kun je streven naar een andere wereld als je je daar geen voorstelling van kunt maken? Naast non-fictie creëert literatuur de ruimte waarbinnen we het over gevoelige onderwerpen kunnen hebben. Dan gaat het om allerlei vormen van rechtvaardigheid. Denk aan het kinderwetje van Van Houten uit 1874: schrijvers als Charles Dickens hebben een belangrijke rol gehad bij het creëren van onze sensibiliteit voor kinderarbeid. Er is geen één-op-één verband, maar boeken hebben op zulke resultaten een enorme invloed. Het gaat dan ook over Bildung, over de vorming en emancipatie van mensen. Die idealen zijn verregaand geslaagd door boek, geschrift en onderwijs. Zelf denken, noemde Immanuel Kant dat. Een goede manier om dat te doen, is door boeken te lezen. Het is de vraag hoe we kritische en creatief kunnen blijven wanneer het boek zoals we dat nu kennen verdwijnt. Nostalgisch gemopper is daarop echter niet het goede antwoord."
