‘Het bestaande narratief is niet vanzelfsprekend’

Or studeerde in Groningen, waar ze onder andere bestuursfuncties vervulde van haar studievereniging. Ook organiseerde ze geregeld lezingen op haar universiteit en internationale studiereizen. Zo reisde ze af naar Rusland, om daar te spreken met ondergrondse NGO’S, en naar Armenië voordat Nagorno-Karabach werd bezet.

Die ervaringen voeden de onderwerpen waar ze nu automatisch naartoe neigt en de kern van haar werk als onderzoeksjournalist vormen: (internationale) veiligheid, vrijheid van meningsuiting en mensenrechten, maar ook extremisme en radicalisering.

Net als in zijn boek 'Galmende geschiedenissen' - waarin Çankaya schrijft over klasse, migratie, vervreemding en de spanning tussen werelden - bevraagt Or in haar werk het dominante narratief: wie wordt er gehoord, en wie moet zwijgen?

Wanneer begon je interesse in deze thema’s?

“Tijdens mijn studie, maar eigenlijk ook al daarvoor. Ik ben Joods en geboren in Israël, en dat vormt onvermijdelijk mijn blik op de wereld. Het is een conflictgebied, hoe je het ook bekijkt. Je groeit op met een bepaald narratief, en op een gegeven moment begon ik dat te bevragen. Dat is altijd zo gebleven: als mensen zeggen ‘die studenten zijn supergevaarlijk', dan wil ik zelf zien of dat klopt. Ik ben geen complotdenker die media niet gelooft – sterker nog, ik bén media – maar een narratief is ook geconstrueerd. Het is nooit volledig objectief of feitelijk.” 

In je uitzending kijk je naar de universiteit als plek voor protest en debat. Hoe zag dat er tijdens jouw studententijd uit?

“Ik denk dat het per stad verschilt. In Groningen is er ook veel activisme, maar het is anders in de randstad. En de tijden zijn veranderd. Toen ik student was, waren protesten in Groningen nauwelijks zichtbaar – behalve rond Black Lives Matter en corona. Nu gaat het vaak over de Universiteit van Amsterdam, waar het vorig jaar escaleerde tijdens de studentenprotesten, maar ook daar is nog relatief veel ruimte voor discussie. Je kunt er gewoon een zaal boeken voor een bijeenkomst over Israël en de Palestijnse gebieden.” 

“Tijdens de lezingen die ik als student organiseerde, was het publiek braver en rustiger. We hadden ook geen restricties rondom de organisatie. Nu zijn er op sommige universiteiten beveiligers in burger, registratielijsten voor het bezoeken van een bijeenkomst, en worden bepaalde thema’s vermeden omdat ze te ‘polariserend’ zouden zijn. Uit angst voor ongeregeldheden wordt er steeds meer beperkt. Je kunt je afvragen: wat is er zo gevaarlijk aan studenten die met een spandoek op de grond zitten?” 

Het lijkt soms wel alsof sommige groepen zich voorbeeldiger moeten gedragen dan anderen – om niet allemaal over één kam geschoren te worden. Alsof je al schuldig bent totdat het tegendeel bewezen is.” 

Wat trok je in 'Galmende geschiedenissen' van Sinan Çankaya?

“Vorig jaar modereerde ik een debatavond in Haarlem, waar hij een stuk uit het boek voorlas voordat het werd gepubliceerd. Ik vond het meteen aangrijpend, dus vanaf dat moment keek ik uit naar dit boek. Het heeft iets weg van de Franse traditie van sociologen die hun eigen leven verweven met hun analyse. Hij schrijft over kleur, integratie en klasse, en stelt tegelijk vragen bij het superioriteitsdenken van het Westen. In de Nederlandse context maakt dat veel indruk. 

“Na die debatavond reed ik met hem mee en vertelde hij over een incident op de VU: Sinan kwam net uit een vergadering met het College van Bestuur en werd met studenten naar buiten geëscorteerd door de beveiliging. Alsof ze iets verkeerd hadden gedaan. Dat zette me aan het denken, omdat ik meer van dat soort signalen opving. Het ging niet alleen over de VU, maar breder over hoe universiteiten omgaan met dit soort kwesties.” 

Heeft het boek je ook laten nadenken over je eigen positie in de media?

“Omdat ik Israelisch en Joods ben, heb ik het gevoel dat mijn perspectief op sommige plekken daardoor serieuzer wordt genomen, of dat het op een andere manier wordt ontvangen. Als een Jood kritisch is op Israël, lijkt dat voor sommigen geloofwaardiger. Ik vind het eigenlijk naar dat dat nodig is, maar ik denk er wel over na. Het laat zien hoe identiteit meespeelt in hoe een verhaal binnenkomt.” 

Waarom raad je dit boek aan?

“Çankaya laat zien dat het bestaande narratief niet vanzelfsprekend is. Hij bevraagt het, maar zet er ook iets nieuws tegenover. Het is vanuit hemzelf geschreven, persoonlijk en scherp. Voor mij is dat geslaagde non-fictie: een combinatie van maatschappelijke analyse en intieme ervaringen. En hoe het is om op te groeien met een migratieachtergrond, met een andere huidskleur. Ik denk dat veel mensen erdoor geraakt zullen worden.” 

Win het boek 'Galmende geschiedenissen' van Sinan Cankaya

Onder vrienden van HUMAN verloten we vijf exemplaren van 'Galmende geschiedenissen' van Sinan Cankaya. Reageer vóór 2 oktober 2025 om kans te maken op het boek.