Denk om je motief / Het belangrijkste beginsel van moraliteit
Aflevering 6

Is martelen toegestaan? Kan het verkeerd zijn de waarheid te vertellen? Hoeveel is een mensenleven waard? Wat is de ethische kant van moord? Wat is rechtvaardig?

Michael J. Sandel (1953) zorgde met zijn reeks over deze dilemma’s voor een van de populairste interactieve colleges uit de geschiedenis van Harvard University. Ze werden in vele landen op tv uitgezonden.

Vanuit de overvolle zaal van het historische ‘Sanders Theatre’ in Boston gaat de Amerikaanse filosoof als een Socrates van onze tijd met studenten in gesprek. Met een mix van speelsheid en ernst worden er aannames onder de loep genomen. Door te argumenteren en de dilemma’s met nieuwe scenario’s steeds van een andere kant te belichten.

Sandel verscherpt tegenstellingen om zo eigen morele overtuigingen duidelijker te maken. Hij noemt het een oefening in zelfkennis, de kern van filosofie.

Zondag 31 juli 2016, 14.30 uur op NPO 2

Denk om je motief

Krijgt een handeling pas morele waarde als ze wordt verricht uit plichtsbesef en niet uit voorkeur? Als een winkelier de kans om een klant te bedriegen laat liggen omdat hij zich zorgen maakt over zijn bedrijf, handelt hij dan onethisch omdat hij het om de verkeerde reden doet?

Het belangrijkste beginsel van moraliteit

De 13-jarige Andrew deed mee aan een spelwedstrijd en werd uitgeroepen tot winnaar. Maar omdat hij het laatste woord verkeerd had gespeld, stapte hij naar de jury en zei: "Ik had het eigenlijk verkeerd gespeld. Ik verdien de prijs niet." Andrew werd gezien als een morele held en haalde er zelfs de New York Times mee: 'Foutspeller is Held Spelwedstrijd.' In interviews liet hij weten waar z'n motief deels uit had bestaan. "Ik wilde me geen schoft voelen."
Is hier sprake van een moreel juiste handeling of niet?

Sandel verheldert morele dilemma's en onderzoekt thema's als rechtvaardigheid, gelijkheid, democratie en burgerschap aan de hand van de denkbeelden van filosofen als Jeremy Bentham, J.S. Mill, Robert Nozick, John Locke, Immanuel Kant, John Rawls en Aristoteles. Hij doet dat in een 12-delige interactieve collegereeks, uit te zenden vanaf zondag 26 juni 2016. Iedere aflevering bestaat uit twee delen met een gemeenschappelijk thema.