De ethische kant van moord / Pleidooi voor kannibalisme
Aflevering 1

Is martelen toegestaan? Kan het verkeerd zijn de waarheid te vertellen? Hoeveel is een mensenleven waard? Wat is de ethische kant van moord? Wat is rechtvaardig?

Michael J. Sandel (1953) zorgde met zijn reeks over deze dilemma’s voor een van de populairste interactieve colleges uit de geschiedenis van Harvard University. Ze werden in vele landen op tv uitgezonden.

Vanuit de overvolle zaal van het historische ‘Sanders Theatre’ in Boston gaat de Amerikaanse filosoof als een Socrates van onze tijd met studenten in gesprek. Met een mix van speelsheid en ernst worden er aannames onder de loep genomen. Door te argumenteren en de dilemma’s met nieuwe scenario’s steeds van een andere kant te belichten.

Sandel verscherpt tegenstellingen om zo eigen morele overtuigingen duidelijker te maken. Hij noemt het een oefening in zelfkennis, de kern van filosofie.

Zondag 26 juni 2016, 14.35 uur op NPO 2

De ethische kant van moord

Als je zou moeten kiezen tussen het vermoorden van één persoon om zo het leven van vijf anderen te redden of niets doen, ook al weet je dat dat betekent dat er vijf mensen vlak voor je ogen zullen sterven – wat zou je dan doen? Wat zou juist zijn? Dat is het hypothetische scenario dat Sandel gebruikt als aanzet van zijn eerste college over ethische dilemma’s. Nadat de meerderheid een keuze heeft gemaakt presenteert Sandel drie gelijksoortige scenario's, waarbij steeds een andere kant van het dilemma wordt belicht.

Pleidooi voor kannibalisme

Sandel begint dit college met een beroemde negentiende-eeuwse rechtszaak over een schipbreuk van vier bemanningsleden. Na 19 dagen in een reddingsboot op zee te hebben doorgebracht besluit de kapitein om de zwakste onder hen te doden zodat de rest kan overleven door zich te voeden met diens bloed en lichaam. Is het rechtvaardig om datgene te doen wat voor het grootste welzijn van het grootste aantal mensen zorgt? Samen met de studenten onderzoekt Sandel dit basisprincipe van het utilitarisme.

Sandel verheldert morele dilemma's en onderzoekt thema's als rechtvaardigheid, gelijkheid, democratie en burgerschap aan de hand van de denkbeelden van filosofen als Jeremy Bentham, J.S. Mill, Robert Nozick, John Locke, Immanuel Kant, John Rawls en Aristoteles. Hij doet dat in een 12-delige interactieve collegereeks, uit te zenden vanaf zondag 26 juni 2016. Iedere aflevering bestaat uit twee delen met een gemeenschappelijk thema.