Plakplaatje
“Denk eens aan het plakplaatje bij een nagekeken dictee dat je vroeger op school kreeg. Je voelde het tot in de toppen van je vingers tintelen. Gezien worden, steun krijgen, mensen die begripvol aanwezig zijn. Daar draait het om in het leven.
Deze film laat zien dat je met echte aandacht dikwijls iets kunt voorkomen. Intermenselijke steun is zo ontzettend belangrijk. Overal, in de meest uiteenlopende situaties. Ga, als mensen het moeilijk hebben, bijvoorbeeld omdat ze niet lang meer te leven hebben, gewoon aan het bed zitten. En zeg dan tegen de patiënt: laten we een kop koffie nemen en kijken hoe je het nog aangenaam kunt maken. Dat doet 113Online ook. Die telefoon of chat is niet ideaal natuurlijk, het liefst heb je werkelijk contact, maar het een goed alternatief.
We moeten meer begrip hebben voor elkaar, meer steunend zijn. Laat de ander zien dat hij of zij er mag zijn en dat ze hun (zelfmoord)gedachtes gewoon mogen hebben. De officiële cijfers zeggen dat er 400.000 mensen per jaar nadenken over zelfmoord. Ik denk dat er miljoenen mensen zijn die wel eens aan de dood denken. Ook studenten, naar aanleiding van een verbroken relatie bijvoorbeeld."
Bewustzijn
"Niemand kan zich de dood voorstellen. Waarom denken mensen dan toch aan zelfmoord? Omdat ze willen dat hun situatie anders wordt, hun pijn niet voelen, hun bewustzijn veranderen. Ik vraag mijn patiënten met zelfmoordgedachten altijd: waar wil je vanaf, wat doet je het meest pijn? Het leven zit namelijk vol pijn. Maar het lijkt wel alsof dat niet algemeen aanvaard is. Als er geen oplossingen zijn, dan raken we klem. Dat zie je in ‘Strohalm’ zo goed bij Erik. Bij hem zijn externe factoren de oorzaak van zijn uitzichtloosheid. Hij zit klem door zijn scheiding en geldzorgen.
Laten we niet vergeten dat een groot deel van de mensen die aan zelfmoord denkt nooit in een ziekenhuis komt vanwege die gedachten. Het werkt precies zo met mensen met lichamelijke klachten. Er gaan meer mensen niet mee naar de dokter dan wel. Ze wachten af en dan gaan de meeste dingen gaan vanzelf weer over. Dat werkt bij veel mensen met zelfmoordgedachten ook een klein beetje zo. Soms zijn die er slechts vluchtig, eventjes en licht."
Gek
"In ‘Strohalm’ raakt mij het meest de machteloosheid van de mensen die voor 113online werken. Dat ze niet de waaromvraag mogen stellen en er precies aan de hand is. Voor een groot deel werken daar vrijwilligers, ondersteund door professionals. Je kunt er moeilijk dertig psychologen laten werken, daar heeft men in Nederland geen geld voor, maar misschien is het ook wel niet nodig.
Ik vind echt dat er meer aandacht moet komen voor het feit dat zelfmoordgedachten helemaal niet zo gek zijn. Het is typisch menselijk. Het leven heeft nou eenmaal heel veel mindere kanten en we hebben hersenen die daardoor kwetsbaar kunnen zijn en worden. We moeten ons realiseren dat het bij mens-zijn hoort. Maar het ten uitvoer gaan brengen is een hele andere zaak."
Mens
"Ik vind niet dat iedereen zonder meer het recht heeft op zelfmoord. We zijn sociale dieren en moeten ons realiseren dat we in een samenleving wonen, dat we elkaar - vuilnisman, bakker et cetera - nodig hebben. Dat mensen die niet meer willen leven zich moeten afvragen: wat betekent het voor andere mensen als ik dit zou doen? Dat heb ik in mijn afscheidsrede ‘Zie de mens’ ook gezegd. We zijn immers betekenis verlenende wezens."
Leven
"In het verleden heb ik een boekje geschreven, ‘Een tweede leven’, waarin we vijftien mensen hebben opgezocht bij wie een serieuze zelfmoordpoging toevallig mislukt was. Het merendeel wil nu absoluut niet meer dood. De kern van het hele probleem is de intermenselijke steun. Het belangrijkste is dat er iemand is die zich om je bekommert.
In mijn colleges laat ik vaak een bewakingsfilmpje zien van een vrouw die voor de metro springt. Je ziet haar wikken wegen. Mensen lopen erlangs maar doen niets, praten niet met haar. En dan springt ze. Laten we alerter op elkaar zijn en iets ondernemen wanneer we vreemd gedrag zien. Als je zo iemand aanspreekt dan kun je suïcide voorkomen. Meestal zijn het maar vijf of tien minuten waarin iemand het écht kan gaan doen.”
