Aleaddin brengt joden en moslims bij elkaar

Dat kinderen recht hebben op onderwijs, lijkt in Europa de normaalste zaak van de wereld. Maar wat nou als je niet naar school kan omdat je in een vluchtelingenkamp zit? Zo'n kamp is bedoeld voor kort verblijf en educatie lijkt daarom misschien niet nodig. Toch moeten veel kinderen langer blijven dan 'bedoeld', soms wel twee of drie jaar. Een belangrijk deel van je jeugd, waarin je je zowel sociaal als intellectueel ontwikkelt.  

Alaeddin Janid, zelf gevlucht Syriër, ontdekte het gebrek aan onderwijs in een vluchtelingenkamp in Griekenland en was geschokt. Dit was toch Europa, waar alles goed geregeld is? Toch was de situatie in het Griekse kamp net zo erbarmelijk als de kampen in Syrië. 

Janid wist dat hij iets voor de kinderen in de kampen wilde betekenen. Eerst moest hij zelf nog ergens asiel vinden. Hij kreeg een plek in Nederland en vanuit daar richtte hij Happy Caravan op, een non-profit organisatie die educatie aanbiedt aan kinderen in vluchtelingenkampen. Vorige week won Janid de prijs voor Leukste Onbekende Wereldverbeteraar 2019.

Voordat hij Happy Caravan oprichtte, werkte Janid voor andere hulporganisaties in Nederland die hulp bieden aan mensen in vluchtelingenkampen. "Het probleem was dat ik daar als vluchteling niet veel in te brengen had," zegt Janid. "Ik vroeg steeds of ze educatie in hun hulpprogramma wilde opnemen, maar dat wilden ze niet omdat er volgens hen geen behoefte aan was. Als een blond persoon iets voorstelt, dan willen ze dat wel uitproberen. Maar naar mij, een Arabier met zwart haar, luisterden ze niet."

Dus nam Janid het heft in eigen handen. Met zes dekens, een oude tv, een whiteboard en vijf kilo papier vertrok hij naar een vluchtelingenkamp in Thermopolis, Griekenland. Binnen een week had hij al zo’n honderd kinderen in zijn 'straatklas'. "Ze willen graag leren, ik sprak hun taal en ik woonde vlakbij het kamp, dus de kinderen kwamen snel naar me toe. Ze waren echt blij met mijn lessen."

Na vier maanden hield dit avontuur op. De Griekse autoriteiten vertelden Janid dat hun beleid was veranderd en je alleen nog contact met gevluchte kinderen mocht hebben, als je vanuit een organisatie werkte. "Ik pakte mijn spullen, ging terug naar Nederland en het eerste wat ik deed was Google vragen: Hoe start je een non-profit organisatie in Nederland? Na drie maanden was het gelukt en stond Happy Caravan officieel ingeschreven bij de KvK."

Happy Caravan geeft inmiddels les op drie verschillende locaties in Griekenland. Voor zijn projecten kiest Janid locaties waar écht nog niks is. "In de media zie je vooral vluchtelingenkampen op Lesbos voorbij komen. Maar ondertussen zitten daar al veel hulporganisaties. Waar ik heen ga, dat zijn echt shitty places. Bij onze locatie in Malakasa hebben de mensen bijvoorbeeld niet eens toiletten. Ze moeten dan buiten het kamp ergens naar de wc. En als Happy Caravan er niet was, hadden de kinderen één uurtje muziekles per dag. Verder hebben ze niks te doen."

Vanuit alle hoeken van de wereld werken vrijwilligers voor Happy Caravan, voor een periode van minstens twee weken tot een jaar. Alleen de leraar Engels  en de vertaler zijn betaalde krachten, die voor minstens zes maanden lesgeven.

De lessen van Happy Caravan, zijn voornamelijk gericht op rekenen, kunst en Engels. Als ze het Engels onder de knie krijgen, zo redeneert Janid, kunnen ze in de toekomst makkelijker met de mensen om hen heen communiceren. "Sommige van de kinderen die we lesgeven, kunnen gelijk hun familie helpen. Als ze een afspraak hebben met de overheid, gaan de kinderen bijvoorbeeld mee om te vertalen."

"Maar je moet Happy Caravan niet zien als een echte school," zegt Janid. "Eén van onze scholen heeft bijvoorbeeld geen tafels of stoelen. Daar zitten we op de grond. Soms is het er koud, omdat we geen geld hebben voor een verwarming. En we kunnen geen schriften aan de kinderen geven om mee naar huis te nemen. Als ze thuis een schrift hebben, schrijven of schilderen ze dat namelijk helemaal vol. Wat heel mooi is, maar we hebben geen geld om nieuwe schriften te kopen. Daarom werken we met losse papiertjes.

"Ik vergelijk Happy Caravan wel eens met een ambulance. Als een school een ziekenhuis is, zijn wij de ambulance. We houden het schoolsysteem in leven, helpen de kinderen herinneren dat ze student zijn, dat ze hun hand op moeten steken voor ze praten. Dat soort dingen zijn bij ons belangrijk."

Naast het onderwijzen van kinderen zorgt Happy Caravan ook voor verbinding. In de vluchtelingenkampen zitten namelijk kinderen van verschillende afkomst, die niet per se makkelijk door één deur kunnen.

"De helft van de kinderen is Syrisch en de andere helft komt uit Afghanistan of Afrika. Er zitten Koerden, christenen, moslims en joden bij en dat is in het begin soms moeilijk. Dan wil een nieuw kindje bijvoorbeeld alleen maar naast een andere Koerd zitten. Wij mixen iedereen door elkaar en je merkt dat ze na twee weken samenwerken allemaal vrienden worden met elkaar, of ze nu joods zijn of moslim. Dat is mooi om te zien."

Ook het filmkijken – wat bij Happy Caravan een vast gebruik is – geeft de kinderen levenslessen mee. "Sommige films die we kiezen laten de kinderen een andere manier van denken zien. Dat zijn bijvoorbeeld films waarin de hoofdrolspeler gay is of geen religie heeft.

"Maar soms kijken we ook gewoon Tom & Jerry. Ik vind het belangrijk dat ze film kijken. Als ze daar zitten, kijkend naar de projector, met een drankje en popcorn in hun hand, dan hebben ze voor eventjes weer een normaal leven. En als ze anderhalf uur Engelse stemmen horen, leren ze daar ook weer van."

Over twee maanden hoopt Janid officieel de Nederlandse nationaliteit aan te nemen. Zijn droom is om dan terug naar Syrië te gaan en daar kinderen te helpen. "Er zijn zoveel kinderen die daar op straat leven, omdat hun familie is omgekomen in de oorlog. Ik wil ze van straat halen en een huis geven met warmte, goed eten en liefde."