Kijk Ketens, over de echte prijs van onze producten

Vanaf 31 oktober wekelijks om 21:15 uur op NPO 3 en NPO Start

In het programma Ketens, een co-productie tussen HUMAN en Omroep ZWART, neemt presentator Natasja Gibbs ons mee naar landen, waar de échte prijs van onze levensstijl wordt blootgelegd.

Zo staan we stil bij de mogelijke rol van Chinese dwangarbeiders bij de productie van haarextensions. In Indonesië tonen wij de keerzijde van de productie van e-bikes en stekkerauto’s. En in Kenia blijkt A.I. mensenwerk te zijn dat een hoge tol eist van zogeheten ghostworkers. Dit zijn geen verre problemen, maar realiteiten die ons allemaal aangaan. Welk effect heeft ons consumptiegedrag op de mensen die onze producten maken? Wie betaalt de prijs voor ons gemak?

In vier afleveringen duikt Ketens in de productieketens van producten die we dagelijks gebruiken. Durven we een kijkje te nemen achter de schermen van ons eigen consumptiegedrag?

Over Natasja

Natasja Gibbs presenteert sinds 2020 van maandag tot en met donderdag het actualiteitenprogramma De Nieuws BV op NPO Radio 1. In mei 2024 publiceerde ze bij BNNVARA de zesdelige podcast Wiels: De Moordzaak, over de moord op de Curaçaose politicus Helmin Wiels. Tussen 2021 en 2023 presenteerde ze daarnaast de televisietalkshow Op1.

Daarvoor werkte Natasja jarenlang als correspondent op de Caribische eilanden voor onder andere de Wereldomroep, The Economist en NPO Radio 1. Ze was coördinator bij Caribisch Netwerk, een journalistennetwerk onder de vlag van de NTR, gespecialiseerd in de ontwikkelingen in het Caribisch deel van het koninkrijk. De eilanden, waar Natasja's familie vandaan komt en waar zij zelf een tijdje heeft gewoond, hebben een speciale plek in haar hart als 'yu di Korsou'.

Natasja Gibbs

Afleveringen

De e-bike

Vroeger was het vooral iets voor senioren, nu lijkt iedereen er een te hebben: een e-bike. Gemakkelijk in het gebruik en goed voor het klimaat. Natasja neemt ons mee op een zoektocht naar de schaduwzijde van de elektrische fiets: de productieketen van de accu’s. Een cruciale grondstof is nikkel. In de nikkelsmelterijen op Indonesië vallen regelmatig doden en gewonden. En in China zijn er aanwijzingen dat Oeigoeren als dwangarbeider worden ingezet bij de assemblage van batterijen voor elektrische voertuigen.

Haarextensions

Steeds meer mensen dragen haarextensions. Het is een snelgroeiende miljardenbusiness. Maar van welke hoofden is dat haar eigenlijk afkomstig? En wie maakt die haarextensions? Natasja, die zelf ook wel eens haarextensions gebruikt, gaat op onderzoek uit. Een verhaal over boeddhistische tempels in India en kaalgeschoren Oeigoerse vrouwen in China. Geconfronteerd met de feiten neemt Natasja een besluit over haar eigen haardracht.

A.I.

ChatGPT, we kennen het allemaal of hebben het wel eens gebruikt. Om te zorgen dat apps als GhatGPT ons geen afschrikwekkende teksten en beelden voorschotelen moeten zogeheten ghostworkers de A.I. eerst trainen. Zij bekijken en filteren content als kindermishandeling, zelfdoding en marteling. In Kenia spreekt Natasja met twee vrouwen over de trauma’s die zij opliepen tijdens dit werk. En hoe hun opdrachtgevers daarmee omgaan. En in Taiwan ontdekken Natasja en haar correspondent hoe arbeidsmigranten worden behandeld die de chips produceren waarop A.I. draait.

Make-up

Onder invloed van influencers en sociale media gebruiken steeds meer jonge mensen make-up. Essentieel bestanddeel is mica, een mineraal dat gebruikt wordt als glimmer. Natasja komt er in Ketens achter dat voor het delven van mica duizenden kinderen worden ingezet in mijnen in India en Madagaskar. Gevaarlijk werk waarbij doden en gewonden vallen. Grote cosmeticabedrijven weten ervan, maar doen ze er ook wat aan? En hoe kunnen mensen die make-up dragen ervoor zorgen dat die vrij is van kinderarbeid?

Ketens