De Publieke Tribune op NPO Radio 1

Opstand in Iran

In deze uitzending van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met Iraanse Nederlanders over de protesten die Iran nu al een aantal weken in zijn greep houden, naar aanleiding van de dood van de 22-jarige Iraanse vrouw Mahsa Amini vorige maand.

70. Opstand in Iran (15 oktober 2022)

Mahsa Amini werd op 13 september in Teheran opgepakt door de religieuze politie. Ze zou haar hijab niet volgens de in Iran geldende overheidsstandaarden hebben gedragen – te losjes, waardoor delen van haar haar zichtbaar waren. Volgens ooggetuigen werd ze bij haar arrestatie zwaar mishandeld. Ze werd overgeplaatst naar het ziekenhuis in Teheran, waar ze twee dagen lang op de intensive care in coma lag.

Op 16 september 2022, drie dagen na haar arrestatie, overleed Mahsa Amini op 22-jarige leeftijd. Sindsdien houdt een aanhoudende reeks protesten en algehele volkswoede Iran in zijn greep.

Wat zetten Iraniërs door zich in binnen- en buitenland uit te spreken tegen het Iraanse regime persoonlijk allemaal op het spel? Hoe heeft de recente volkswoede zich de afgelopen decennia überhaupt weten op te bouwen? Hoe verschillen de huidige protesten met die van vorige generaties? En in hoeverre is de jongste generatie Iraniërs in staat een revolutie te ontketenen in een land dat al sinds 1979 wordt geregeerd door een regime dat zijn eigen macht te danken heeft aan revolutie?

Reageren op deze uitzending?

Gasten in deze aflevering

Yaghoub Sharhani

Yaghoub Sharhani is journalist en schrijft voor De Groene Amsterdammer. Hij kwam op zijn 19e naar Nederland, nadat zijn broer en andere activisten in Iran gearresteerd werden, en hij zelf door de inlichtingendiensten werd gezocht. Onlangs werd een familielid van hem in een Iraanse gevangenis doodgemarteld.

Mardjan Seighali

Mardjan Seighali is mensenrechtenactivist en voorzitter van het Humanistisch Verbond. Op haar 17e bracht ze 1,5 jaar in een Iraanse gevangenis door, waar ze gemarteld werd. Ze vluchtte met haar twee kinderen naar Nederland. Eenmaal hier werd ze bedreigd omdat ze zich tegen het regime uitspreekt. In haar boek Tot op de Dag tekende ze haar bewogen levensverhaal op.

Afagh Morrowatian

Afagh Morrowatian is fotograaf en kunstdocent, en kwam op haar 11e met het ouders en zusje als politiek vluchteling naar Nederland. Eerder sprak ze zich nooit publiekelijk uit tegen het regime in Iran, maar sinds een week kan ze niet anders.

Verdiep je verder

Toenemende censuur, duizenden arrestaties bij protesten en geld dat zijn waarde verliest. Nu de oorlog in Oekraïne voortduurt, ervaren de Russen gevolgen van de sancties tegen Rusland en van de toenemende repressie in hun land. Brainwash sprak drie Russen over hun situatie. "Ik weet niet of ik mijn geboortestad Sint-Petersburg ooit nog terug zal zien."

De sjah van Iran organiseert in 1971, ter ere van het 2.500 jarig bestaan van de Perzische monarchie, het allergrootste feest ter wereld ooit. De 2Doc The Greatest Party on Earth laat de spanningen zien tussen de sjah die de wereld wil laten kennismaken met een nieuw Iran, de mensen die daarvoor moeten zorgen, het gewone Iraanse volk en de islamitische geestelijken.