Zelden hoor je op radio zoveel verschillende accenten als in De Publieke Tribune van maandag 31 augustus. Een grote melkveeboer uit Friesland, een jonge boer uit Brabant, een biologische boerin uit Flevoland en een wetenschapper uit Wageningen gingen met elkaar in gesprek over de toekomst van het boerenland. Hun achtergrond is heel divers, maar toch zijn er 5 gedeelde lessen te trekken uit hun verhaal.
Luister hier de hele aflevering van 'De publieke tribune' terug of abonneer je hier als Apple-gebruiker en hier als android-gebruiker op de podcast.
''Boeren spelen een sleutelrol in ons land. Niet alleen als het gaat om het produceren van voedsel, maar ook voor natuuronderhoud en zorg voor mensen in de stad,'' zegt de 26-jarige Siebe van de Crommert. Hij neemt over een paar jaar de boerderij van zijn ouders over en wil dan niet alleen melk en kaas produceren, maar ontwikkelt ook een zorgboerderij.
Bettina Bock, hoogleraar Plattelandsontwikkeling, is het daarmee eens: "Boeren worden vaak beschuldigd van uitputting van de aarde, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Juist omdat zij met de grond werken en er veel verstand van hebben kunnen ze een grote rol spelen in het herstel en onderhoud van de natuur en de biodiversiteit. Dat is van grote waarde en zou meer beloond moeten worden."
Vroeger had iedereen wel een familielid die boer was, maar dat is niet meer zo, volgens boer Arjen Schoustra. Hij is altijd blij als een voorbijganger op zijn grote Friese boerderij een kijkje komt nemen. ''Dan vallen vaak de schellen van de ogen.'' Bioboer Tineke van den Berg: ''De mensen in de stad weten niet wat de boeren aan het doen zijn. En de boeren weten niet wat de burgers bezighoudt. Maar iedereen heeft wel een mening die gebaseerd is op verkeerde informatie en te weinig kennis.''
Zelf is ze daarom een stadsboerderij begonnen, precies op de grens van Almere en het platteland van Flevoland. ''Dan hoor ik ouders tegen hun kinderen zeggen: 'Die appels van de boom kun je niet eten hoor'. Gewend als ze zijn aan de appels uit de supermarkt.''
Alle vier vinden ze dat verandering in de landbouw van twee kanten moet komen. Betinna Bock: ''Dat betekent verantwoord consumeren ten opzichte van het milieu, dierenwelzijn en gezondheid. Veel burgers willen een natuur-inclusieve landbouw, maar dan moeten ze ook bereid zijn ervoor te betalen.''
''Grondgebondenheid." Boer Arjen Schoustra zegt het alsof het iets heel vanzelfsprekends is, maar veel mensen zullen er nog nooit van gehoord hebben. Het betekent dat het aantal dieren van een boer in een goede verhouding staat tot de grote van de grond. De anderen gasten knikken instemmend.
Boer Tineke van den Berg: ''Dat lijkt me een van de oplossingen voor veel problemen waar we nu tegenaan lopen. Dat je niet meer mest produceert dan het land aankan. Bettina Bock: ''Er zijn manieren om te berekenen wat de grond voor productie aan kan.''
Tineke van den berg: "Bij ons hebben we niet meer koeien dan dat we mest nodig hebben. Door middel van landbouw kun je je bodem verbeteren. Dan put je de landbouw niet uit, maar is het juist goed voor de aarde. Een belangrijke oplossing voor veel milieuproblemen.''
“Veel mensen hebben het over ‘de boeren’ maar er is een groot verschil tussen jouw boerderij in Friesland met heel veel grond en mijn boerderij in Brabant waar veel mensen om heen wonen,” zegt Siebe van de Crommert tegen Arjen Schoustra.
“Elke omgeving biedt andere kansen, je moet kijken wat heeft jouw bedrijf voor toegevoegde waarde geeft aan de plek waar je zit.” Op zijn grond kan bijvoorbeeld niets anders groeien dan gras. Als je daar aardappels zet, gaat het misschien twee jaar goed, maar dan put ik de grond uit. Dus omdat er alleen gras kan staan, hebben we koeien.” De boeren in De Publieke Tribune pleiten daarom voor maatwerk in het beleid.
Gewassen op een akker.
Het doel van Tineke’s biologische stadsboerderij is dat alles wat ze produceren ook weer gebuikt wordt. Het is dat soort kringlooplandbouw waar ze alle vier wel toekomst in zien. Dat hoeft niet per se kleinschalig, maar kan volgens Siebe van de Crommert ook van toepassing zijn op de meer intensievere veehouderij. “Zo hebben varkensboeren een belangrijke functie in het verwaarden van reststromen.”
Coen Verbraak trekt vragend zijn wenkbrouwen op en Siebe verduidelijkt: “Als de Mars-fabriek in Veghel een verkeerd soort karamel heeft gebruikt, gaat het naar het diervoer. Als we weten dat dat de functie is van varkens binnen onze maatschappij, dan kijk je vervolgens naar hoeveel reststroom hebben we en hoeveel varkens kunnen we dus houden in Nederland. Als die stallen zo ingericht worden dat de omgeving er niet zoveel last van heeft, dan is dat prima toch?”
Bettina Bock: Dat is het idee van de kringlooplandbouw; dat je datgene produceert wat het land aankan. Het zijn gesloten kringlopen die bijdragen aan allerlei doelen tegelijk.”
Luister hieronder de hele aflevering van 'De publieke tribune' terug of abonneer je hier als Apple-gebruiker en hier als android-gebruiker op de podcast.